زلزله سیاسی در انگلیس

بوریس جانسون طرفدار خروج از اتحادیه اروپا به هر قیمتی است. پس از ناکامی ترزا‌می‌نخست وزیر سابق برای خروج با توافق از اتحادیه اروپا محتمل‌ترین سناریو خروج بی‌توافق است. بوریس جانسون برای خروج بی توافق از اتحادیه اروپا با دو مانع مواجه است؛ یکی مجلس عوام و دیگری اتحادیه اروپا. اکثریت مجلس عوام مخالف خروج بی توافق هستند. اتحادیه اروپا نیز با توجه به تبعات منفی خروج بی‌توافق انگلیس با آن موافق نیست. جانسون با تعلیق پارلمان و موافقت ملکه می‌کوشد تلاش نمایندگان جریان مخالف بدون توافق را سد کند. اما تعلیق پارلمان موجی از مخالفت علیه جانسون و ملکه الزابت دوم به‌وجود آورده است. روز شنبه ده‌ها هزار نفر در اعتراض به‌تصمیم دولت محافظه کار بوریس جانسون برای تعلیق پارلمان و خروج بدون‌توافق انگلیس از اتحادیه اروپا در سراسر این کشور دست به تظاهرات زدند. شرکت کنندگان در تظاهرات لندن در مقابل دفتر نخست‌وزیری تجمع کردند. آنها پلاکاردهایی در دست داشتند که روی آن نوشته بود «خیابان‌ها را قرق می‌کنیم تا دموکراسی اجرا شود». در این تظاهرات شماری از نمایندگان مجلس عوام از‌جمله شخصیت‌های بلند‌پایه احزاب سیاسی مخالف دولت، همچون جرمی کوربین رهبر حزب کارگر نیز حضور داشتند. تاکنون بیش از یک میلیون انگلیسی با امضای توماری در تارنمای پارلمان این کشور، مخالفت خود را با تعلیق پارلمان اعلام کرده‌اند. بسیاری از صاحبنظران در محافل سیاسی و رسانه‌ای تصمیم ملکه در تعلیق مجلس را اقدامی ضددموکراسی و لکه سیاهی در تاریخ دموکراسی انگلیس خوانده‌اند.
صادق خان، شهردار لندن در یادداشتی در روزنامه آبزرور، بوریس جانسون و دونالد ترامپ را «رهبران راستگرای‌افراطی» توصیف کرد و نوشت: حمایت از دموکراسی در غرب به «پایین‌ترین حد خود رسیده است.» صادق‌خان تاکید کرد: برای نخستین بار در بیش از 70 سال اخیر به نظر می‌رسد که درس‌هایی که از جنگ جهانی دوم گرفته‌ایم در خطر فراموشی یا بدتر از آن در خطر تحریف قرار دارند.
در سطح اتحادیه اروپا نیز مخالفت‌ها با خروج بی‌توافق انگلیس از اتحادیه اروپا گسترده و همراه با نگرانی است. میشل بارنیه، مذاکره‌کننده ارشد برگزیت اتحادیه اروپا در یادداشتی در ساندی تلگراف نوشت: من نسبت به جلوگیری از برگزیت بدون توافق ناامید هستم چرا که بروکسل قادر به تامین درخواست‌های مورد نظر لندن درخصوص مرز ایرلند نیست. گونتر اوتینگر، کمیسر بودجه اتحادیه اروپا نیز درباره مقاومت علیه برگزیت در گفت‌وگویی با هفته‌نامه اشپیگل تأکید کرد: امید من به کسانی است که رویکرد نخست وزیر خود را دنبال نمی‌کنند و می‌خواهند برای منافع و رفاه انگلیس مسؤولیت خود را ایفا کنند. اما با تعلیق پارلمان تا 14 اکتبر توان جریان مخالف برگزیت سخت در مجلس عوام محدود شده است. هم‌اکنون سه گزینه پیش‌روی مخالفان خروج بی‌توافق از اتحادیه اروپا است. اولین و محتمل ترین گرینه به تعویق‌انداختن زمان خروج از اتحادیه اروپاست. دومین گزینه تعلیق اجرای ماده 50 معاهده لیسبون و متوقف کردن فرآیند برگزیت است. در این زمینه اتفاق نظری میان جریان مخالف خروج بی‌توافق به‌خصوص در داخل حزب کارگر نیست. سومین گزینه نیز که احتمال آن بسیار ضعیف است انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام است که مورد قبول بوریس جانسون نیز خواهد بود؛ چرا که جانسون از این طریق می‌تواند با انداختن زمان برگزاری انتخابات به بعد از 31 اکتبر به هدف خود برای خروج بی‌توافق از اتحادیه اروپا برسد. بوریس جانسون در مصاحبه‌ای با نشریه ساندی تایمز احتمال فراخوان دادن برای برگزاری یک انتخابات سراسری مجدد در این کشور را رد نکرد.

مرتضی مکی

کارشناس اروپا