صلحی دور از دسترس

روز گذشته ذبیح‌ا... مجاهد، سخنگوی طالبان با رد برخی اخبار رسانه‌ها گفت: طالبان با آمریکا در مذاکرات صلح به هیچ توافقی دست پیدا نکرده است. وی درعین حال عموم مردم را به انتظار تا پایان دور مذاکرات در دوحه تشویق کرد. جالب توجه این‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نیز بامداد دیروز در جمع خبرنگاران در کاخ سفید گفت: ایالات متحده مذاکرات خوبی با طالبان داشته، اما تا‌کنون هیچ توافقی صورت نگرفته است. به‌دنبال قطعی نشدن توافق طالبان و آمریکا، شبکه طلوع‌نیوز افغانستان به نقل از منابع آگاه نوشت: علت طولانی شدن گفت‌وگوها میان زلمای خلیل‌زاد و طالبان، اختلاف دیدگاه‌ها با آمریکا بر سر آتش‌بس و چگونگی خروج نیروهای این کشور از افغانستان است. ترامپ روز پنجشنبه تأکید کرده بود می‌خواهد تعداد نیرو‌های نظامی ایالات متحده در افغانستان را کاهش دهد، اما زمانی را برای خروج تعیین نکرد. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز اوایل هفته گذشته یادآور شد، ایالات متحده در تلاش است نیروهای نظامی خود را از افغانستان جنگ‌زده خارج کند تا طولانی‌ترین جنگ تاریخ آمریکا را متوقف سازد. دولت ترامپ اما در یک اظهار‌نظر دیگر که کاملا متضاد با گفته قبلی او بود، گفت: «در کار خارج کردن نیروهای آمریکایی از افغانستان عجله نخواهد کرد.» همه این اظهارات نشان می‌دهد روند گفت‌وگوهای صلح بین دولت آمریکا و طالبان تا اینجا به بن‌بست رسیده است.
قرار بود بعد از نهایی شدن مذاکرات طالبان و آمریکا، مذاکرات بین‌افغانی نیز شروع شود. هدف از این مذاکرات ایجاد تفاهم بین دولت افغانستان و گروه‌‌های مخالف آن بود. با این حال روز گذشته محمد‌کریم خلیلی، رئیس شورای‌عالی صلح افغانستان در یک همایش انتخاباتی در تالار لویه‌جرگه در شهر کابل نسبت به احتمال شروع مذاکرات مستقل احزاب سیاسی با طالبان به دولت این کشور هشدار داد. وی ضمن تأکید بر ضرورت داشتن یک راهکار شفاف و عادلانه درخصوص صلح، افزود برای رسیدن به صلح پایدار باید هیأت گفت‌وگوکننده صلح، جامع و متشکل از نمایندگان تمامی گروه‌های سیاسی، اجتماعی و قومی افغانستان باشد. او گفت که هرگاه چنین راهکاری وجود نداشته باشد و همه مردم خود را شریک صلح احساس نکنند، صلح پایدار و باعزت در کشور تأمین نخواهد شد. بعضی منابع افغانستان اظهارات خلیلی را بیانگر به بن‌بست رسیدن مذاکرات بین‌الافغانی توصیف کردند.
شورای‌عالی صلح افغانستان، در سال ۱۳۸۹ از سوی حامد کرزای، رئیس‌جمهور پیشین این کشور ایجاد شد. هدف ایجاد این شورا، جست‌وجوی راه‌حل خشونت‌ها در افغانستان و گفت‌وگو با طالبان اعلام شده بود. وزارت دولت در امور صلح در 9 مرداد اعلام کرد هیأت گفت‌وگوکننده دولت برای صلح با طالبان تشکیل شده است. هرچند یک ماه از زمان اعلام این خبر گذشته، هنوز هویت اعضای آن فاش نشده است. گروه طالبان تاکنون بارها اعلام کرده دولت کابل را به رسمیت نمی‌شناسد و حاضر به مذاکره با آن نیست.
همه این تحولات نشان می‌دهد افغانستان تا رسیدن به صلح هنوز فاصله زیادی دارد و حتی اگر توافق با آمریکایی‌ها هم نهایی شود داخل افغانستان بر سر مراحل صلح اختلافات زیادی وجود دارد. در یک تحول دیگر روز گذشته اعلام شد نیروهای طالبان از چند جهت به شهر قندوز در شمال افغانستان حمله کردند.
به‌دنبال این خبر، واحدهای ویژه ارتش و پلیس برای مقابله با طالبان به منطقه اعزام شدند. برخی منابع خبری نیز گزارش می‌دهند با ادامه درگیری‌های شدید؛ شهروندان قندوز در حال ترک شهر هستند. البته پلیس قندوز می‌گوید موفق شده حمله طالبان را عقب بزند. قندوز یکی از استان‌های ناآرام شمال افغانستان است. پیش از این، مرکز این استان (ولایت)، دو بار برای مدت کوتاهی توسط طالبان تصرف شده بود.

علی باقری
بین‌الملل