محصول تنوع مدارس

اما با وجود مدارس غیردولتی در نظام آموزشی، تضعیف مدارس نمونه دولتی و سمپاد به بهانه برقراری عدالت آموزشی را می‌توان به نوعی پاک کردن صورت مساله دانست.
هدف اولیه از تشکیل مدارس نمونه دولتی این بود که دانش‌آموزان مستعد مناطق محروم و روستایی جذب این مدارس شوند و در میان نابرابری‌های آموزشی، این دانش‌آموزان فرصتی برای رشد داشته باشند. اکنون اما دولت با شعار برقراری عدالت آموزشی و به بهانه حذف سایه آزمون از بالای سر دانش‌آموزان دوره ابتدایی به جان این مدارس افتاده و از سال تحصیلی گذشته این مدارس را از دوره اول متوسطه حذف کرده است. در واقع امروز چوب نبود عدالت آموزشی در کشور را مدارس
نمونه دولتی می‌خورد و ممکن است به زودی این نوع مدارس از دوره دوم متوسطه نیز حذف شوند. اما وقتی بنا بر حذف مدارس نمونه دولتی و بعد هم مراکز استعدادهای درخشان باشد، قرار است چه چیزی به مدارس دولتی عادی اضافه شود؟ آیا بازهم قرار است تراکم جمعیت کلاس‌ها بیشتر از 40 نفر باشد؟ آیا در آن شرایط آموزش و پرورش می‌تواند معلمان برتر را جذب مدارس دولتی عادی کند؟ آیا این امکان وجود دارد که امکانات خاص آموزشی مدارس نمونه دولتی و سمپاد در اختیار دیگر مدارس دولتی نیز قرار گیرد؟ یا خیر، هیچ کدام از این اتفاقات نمی‌افتد و برقراری عدالت آموزشی فقط بهانه‌ای می‌شود برای تعطیلی مدارس خاص دولتی و تقویت پشت پرده مدارس غیردولتی. از سوی دیگر، در سال‌های اخیر بارها از زبان رئیس‌جمهور شنیده‌ایم که آموزش و پرورش ما گران اداره می‌شود و باید هزینه‌های آن تقلیل یابد. اما با مقایسه دخل و خرج آموزش و پرورش در ایران با دیگر کشورهای در حال توسعه از جمله بعضی از کشورهای همسایه می‌توان گفت هزینه‌های نظام آموزشی ما آنچنان هم بالا نیست، چراکه در بیشتر کشورهای در حال توسعه به طور متوسط 15 درصد بودجه عمومی به آموزش و پرورش اختصاص پیدا می‌کند، در حالی که این رقم در کشور ما کمتر از 10 درصد است. با این مقایسه می‌توان فهمید که آموزش و پرورش ما چندان هم گران نیست. اما دولت این اعتقاد را ندارد و خصوصی‌سازی خدمات آموزشی را به عنوان راه‌حل کاهش هزینه‌های نظام آموزشی عنوان می‌‌کند. اینجاست که پای مدارس غیردولتی به میان می‌آید که مصداق کامل بی‌عدالتی آموزشی است. در دوره وزیر پیشین آموزش و پرورش نیز مسؤولان این وزارتخانه طی گزارشی به رئیس‌جمهور اعلام کرده بودند که وجود مدارس نمونه دولتی، سمپاد و هیات‌امنایی مانع گسترش مدارس غیردولتی در کشور می‌شود. از این رو می‌توان گفت وقتی در کشوری زندگی می‌کنیم که مردم حاضرند هر طور شده هزینه‌های لازم برای تحصیل فرزندانشان را تامین کنند، دولت طوری برنامه‌ریزی می کند که به تدریج مدارس غیردولتی در کشور گسترش یابد تا از این طریق از هزینه‌های آموزش و پرورش بکاهد. جالب اینجاست که دولتمردان این کار را هم با شعار ترویج عدالت آموزشی انجام می‌دهند.

ابراهیم سحرخیز

معاون پیشین دوره متوسطه وزارت آموزش و پرورش