نابینایی حق تو نیست

ما می‌توانیم با رعایت مسائل بهداشتی و با کمک‌های مسؤولان وزارت بهداشت از بروز بسیاری از اختلالات منجر به نابینایی و به‌ویژه کم‌بینایی پیشگیری کنیم. دکتر عظیمی ضمن اشاره به این موضوع می افزاید:در مورد مسائل چشم و بینایی هم چشم‌پزشکان و هم اپتومتریست‌ها که کار مراقبت‌های چشمی را انجام می‌دهند، می‌توانند به وزارت بهداشت کمک کنند. بی‌شک باید دستورالعمل‌های لازم در امر پیشگیری از بروز اختلالات بینایی به اطلاع عموم مردم برسد.
آب مروارید و آب‌سیاه، عاملان اصلی نابینایی
آب مروارید نوعی اختلال چشمی است که با تار شدن عدسی چشم آغاز می‌شود، با افزایش تیرگی و کدر‌‌شدن عدسی، بینایی را مختل می‌کند و در صورت درمان نشدن منجر به نابینایی می‌شود. آب‌سیاه هم در اثر افزایش شدید فشار زجاجیه (مایع درون چشم) بروز می‌کند و می‌تواند به بینایی چشم فرد مبتلا، به صورت ماندگار آسیب برساند و در صورت درمان‌نشدن، منجر به نابینایی شود.
آمار و تحقیقات نشان می‌دهد 47‌درصد اختلالات نابینایی ناشی از آب مروارید، 12 درصد از آب‌سیاه و 5‌‌درصد بیماری‌های چشمی ناشی از دیابت است. 18 درصد اختلالات نابینایی نیز ناشی از عیوب انکساری اصلاح نشده و 5 درصد از کدورت قرنیه‌ای و 13 درصد نیز از سایر مسائل ژنتیکی و ازدواج‌های فامیلی ناشی می‌شود. هر کدام از این اختلالات و بیماری‌ها را که نتوانیم کنترل و درمان کنیم منجر به نابینایی می‌شود. به گفته دکتر عظیمی، شناسایی نشدن به موقع بیماران سبب افزایش شمار نابینایان در اثر بیماری آب مروارید در کشور شده است؛ بیماری ای که به‌راحتی و با هزینه بسیار اندک می‌توان در صورت تشخیص به موقع آن را درمان و از نابینایی و معلولیت افراد پیشگیری کرد. اگر غربالگری اصولی و سراسری در تمام نقاط کشور به‌ویژه نقاط دوردست صورت گیرد، می‌توان به میزان قابل توجهی از بروز نابینایی پیشگیری کرد. در واقع با غربالگری دقیق و منظم سالانه از حیث آب مروارید و آب‌سیاه از بروز هزاران «نابینایی» جلوگیری خواهد‌شد.
چشم‌ها پیر می‌شوند
از عوامل دیگر موثر در بروز کم‌بینایی، افزایش سن است. با افزایش سن اختلالات چشمی مانند آب مروارید، آب‌سیاه و اختلالات چشمی ناشی از دیابت افزایش می‌یابد.
البته اختلالات بینایی به‌طور نامساوی در سنین مختلف توزیع می‌شود، اما بیش از 82 درصد افراد نابینا حدود 50 سال سن دارند و فقط 19 درصد از جمعیت جهان هستند که علت شیوع نابینایی در آنها به‌خاطر افزایش سن است.
زمان طلایی غربالگری چشم نوزادان
زمان طلایی درمان اختلالات بینایی، هفته اول تولد است و به همین دلیل، والدین باید مراقب هر گونه اختلال چشمی در نوزادان باشند. به گفته دکتر عظیمی، 8/1 تا 2 درصد نوزادان ایرانی دچار تنبلی چشم هستند که اگر درمان نشوند، درصد قابل توجهی از آنها نابینا خواهند شد. همچنین 5/0 درصد (یک در هزار‌نفر) نوزادان در ایران با آب‌مروارید و آب‌سیاه مادرزادی متولد می‌شوند که اگر آنها نیز به موقع درمان نشوند، دچار نابینایی خواهند شد. اختلالات بینایی نوزادان به‌ویژه بیماری‌های آب‌سیاه و آب‌مروارید مادرزادی هرچه زودتر تشخیص داده و درمان شوند، نتیجه بهتر خواهد بود؛ بنابراین لازم است در روزهای اول تولد بررسی‌های دقیق در مورد سلامت بینایی به‌ویژه در مورد نوزادانی که حاصل ازدواج فامیلی هستند، صورت گیرد.
داغ کم‌بینایی بر چشم زنان
زنان به‌دلیل طول عمر بیشتر و این‌که در جوامع فقیر کمتر به خدمات چشم‌پزشکی دسترسی دارند، در تمام سنین در معرض ریسک بالاتر اختلالات بینایی قرار دارند.
از سوی دیگر، وضعیت اقتصادی و اجتماعی هم در مسائل بینایی دخالت دارد. مصرف دخانیات، فقر ویتامین‌A و قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش، شاخص توده‌ای بدن، مشکلات متابولیسمی و بدخیمی‌ها نیز در بروز این اختلالات تاثیر‌گذار است. بعلاوه تعداد زیادی از مردم با مسن شدن در معرض اختلالات بینایی قرار می‌گیرند. به‌ویژه بیماری‌های دیابت، فشار خون، تیروئید، اختلالات آب‌سیاه و ماکولای چشم و نیز بیماری‌های عفونی و غیر‌عفونی می‌توانند افراد را دچار کم‌بینایی و نابینایی کنند.

اهمیت غربالگری بینایی کودکان

حدود سه میلیون نابینا در جهان وجود دارند که از این تعداد یک و نیم میلیون نفر کودک هستند.
دکتر عظیمی معتقد است پیشگیری از بروز نابینایی و کم‌بینایی در کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخورداراست و اگر مسائل بهداشتی را رعایت کنیم، می‌توان از بروز این اختلالات در بینایی کودکان پیشگیری کرد. بهره‌گیری از روش‌های غربالگری ساده به‌ویژه در کودکی در پیشگیری از اختلالات بینایی بسیار اهمیت دارد. لازم است غربالگری در دبستان و مهد‌کودک‌ها به‌صورت اولیه و با دستگاه‌های تعیین میزان عیوب انکساری انجام شود و قدرت بینایی کودکان مورد ارزیابی قرار بگیرد. حال اگر با غربالگری کامل‌تر بتوان وضعیت عمق دید، تشخیص رنگ‌ها و بیماری‌های ته چشم را نیز بررسی کرد که بسیار مطلوب است. در واقع با روش‌های غربالگری کاملا دقیق و سنجیده می‌توان برای پیشگیری از بیماری‌های جدی چشمی بهره گرفت.

پونه شیرازی
سلامت