بدعت بودجه‌ای علیه صدا و سیما

به گزارش خبرنگار جام‌جم، چند روزی بود که در فضای مجازی شنیده می‌شد دولت بنا دارد به خاطر پخش سریال گاندو از تلویزیون و نقدهایی که به این سریال داشته گوش رسانه ملی را از طریق بودجه بپیچاند. این خبرها در حد گمانه‌زنی بود تا این‌که تصویری از نامه محسن حاجی‌میرزایی، دبیر هیات دولت خطاب به محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه منتشر شد که او در این نامه با استناد به دستور رئیس‌جمهور در جلسه 19 تیرماه در جلسه هیات دولت از نوبخت خواسته بود سازمان تحت امرش بودجه رسانه ملی را تنها پس از تایید عملکرد این سازمان توسط علی جنتی و حسام‌الدین آشنا، دو عضو دولتی شورای نظارت بر صدا و سیما پرداخت کند.
مقننه در برابر مجریه
روز چهارشنبه سیداحسان قاضی‌زاده هاشمی، نماینده مردم فریمان و عضو شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما ابتدا در صفحه توییتر خود نوشت: «امروز مطلع شدم دولت به دلیل پخش سریال «گاندو» کل بودجه سه ماهه دوم صداوسیما را صفر کرده است. ضمن پیگیری جدی این مساله در شورای نظارت، آیا رئیس‌جمهور هنوز هم می‌تواند بگوید «پناه می‌برم به خدا از بستن دهان منتقدین؟!»
او ساعاتی بعد در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس ضمن تایید این مطلب گفت: نباید رسانه ملی را به خاطر انتقادات و طرح مسائل تحت فشار قرار داد و با اقداماتی نظیر قطع بودجه و امثال این موارد، جلوی انتقاد را گرفت. او در گفت‌وگو تاکید کرد: رسانه ملی هم نباید تحت تاثیر این‌گونه فشارها قرار گیرد و باید محکم‌تر از گذشته به مسیر خود ادامه دهد.
احمدامیرآبادی فراهانی، دبیر هیات رئیسه مجلس هم دیگر عضو قوه مقننه بود که به این موضوع در توییتر خود واکنش نشان داد. او در واکنش به ایجاد محدودیت برای صداوسیما در پی پخش گاندو با انتشار تصویری نوشته است: آیا دستور صفر کردن بودجه قانونی رسانه ملی به بهانه پخش سریالی که به ذائقه دولت خوش نیامده بدعت نیست؟ آیا قانونی است که دولت بودجه دستگاه را سلیقه‌ای دستکاری نماید؟!
اما بخش جالب و مبهم توییت امیرآبادی فراهانی به نظر می‌رسد حاوی یک خبر ناگفته یا کد پنهان بود. او نوشت: «گفتند، پیغام دادند حله. اما جمله رئیس: «آقای نوبخت تقصیر شماست که به صدا و سیما پول می‌دهید» چی‌میشه؟»
نصرا... پژمان‌فر، نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی هم در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس به این ماجرا واکنش نشان داد و گفت: این‌که دولت در موضوع سریال گاندو ورود پیدا کرده، سوء‌استفاده‌ای است که دولت از ظرفیت اعتبارات خود انجام می‌دهد. نباید این کار را انجام بدهد. به هر حال، صداوسیما شورای نظارت دارد و اگر دولت هم گلایه‌ای دارد، می‌تواند آنجا مطرح کند و اگر اشکالی هم دارد باید از همان مسیر تعقیب شود.
وی ادامه داد: اما این‌که ما انتظار داشته باشیم رسانه ملی یک رسانه دولتی باشد، کما این‌که متاسفانه در جراید این کار را انجام داده، کار درستی نیست. هر روزنامه‌ای که در وصف دولت مطلب نوشته بیشترین حمایت را داشته و بیشترین سوبسید را از آن خود کرده است. هر روزنامه‌ای که کمی انتقاد کرده، شدیدترین برخوردها، مجازات‌ها و تحریم‌ها را دیده و اعتبار کمتری هم دریافت کرده است.

پژمان‌فر تاکید کرد: نتیجه این مساله تک‌صدایی و دیکتاتوری در کشور است و ما باید تحمل انتقاد را داشته باشیم. امروز تریبون صداوسیما خود یکی از تریبون‌هایی است که دولت از آن بیشترین بهره‌برداری را دارد و دائم رسانه ملی مورد انتقاد است که چقدر این تریبون باید در اختیار دولتی‌ها قرار داده شود تا مسائل غیرواقعی را به مردم منتقل کنند. این کار بسیار غلطی است و خلاف شعارهایی بوده که دولت تا به حال آنها را مطرح کرده است. مردم تا به حال صدها مورد دیده‌اند که دولت به شعارهایش عمل نکرده و امیدوارم این برخورد با صداوسیما کارنامه سنگین و رو به سیاهی دولت را سنگین‌تر نکند.
نبندیم دهان‌ها را!
سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی مجلس دیگر عضو قوه مقننه بود که در واکنش به اقدام دولت علیه سازمان صداوسیما به تسنیم گفت: متأسفانه دولت گلوی اعتبارات و بودجه را در اختیار خود دارد و به قانون هم عمل نمی‌کند و برای برخورد با هر دستگاهی بودجه آن دستگاه را نگه می‌دارد یا تخصیص نمی‌دهد. این رفتار نافی قانون است و خلاف قانون محسوب می‌شود. این رفتار بدی است که در این دولت باب شده و درست نیست. زیرا وقتی مجلس قانون بودجه را تصویب می‌کند، دولت مکلف به اجرای آن است.
وی رفتار دولت با صداوسیما را محکوم کرد و افزود: این ادبیات در این دولت ظاهر شده که اگر دستگاه‌ها فقط از دولت تعریف و تمجید کنند بودجه می‌دهیم و اگر انتقادی صورت گیرد،‌ بودجه نمی‌دهیم! این رفتار دولت با صداوسیما محکوم و خلاف قانون و اخلاق است. نقوی‌حسینی خاطرنشان کرد: صداوسیما وظیفه ملی دارد درباره برخی موضوعات به مردم اطلاع‌رسانی کند و آگاهی‌های عمومی را افزایش دهد. این آگاهی و حرکت روشنگرانه ممکن است در جهت تأیید مجلس نباشد آیا باید بودجه صداوسیما را کاهش دهد؟ یا در جهت تمجید از دولت نباشد دولت باید جلوی اعتبارات را بگیرد؟ ما این اقدام را محکوم می‌کنیم و از دولت انتظار نداریم با رسانه‌ملی چنین رفتاری کند. رسانه‌ای که در برابر تهاجم چند‌صد رسانه بیگانه با این امکانات ضعیف به صورت شبانه‌روزی فعالیت می‌کند، آیا سزاوار است که جلوی بودجه‌اش گرفته شود؟
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده مردم مردم شاهین‌شهر، میمه و برخوار در مجلس شورای اسلامی در اعتراض به حواشی بودجه صداوسیما انتقاد تندی به دولتی‌ها کرد. او در توییتر خود نوشت: «فشار بودجه‌ای دولت علیه صداوسیما، بچگانه است؛ مجلس این اجازه را به دولت نمی‌دهد. بعید می‌دانم و دولتی‌ها را عاقل‌تر از این می‌بینم که بچگی کنند و به‌دلیل پخش سریال گاندو به صداوسیما فشار بودجه‌ای وارد کنند.»
دامنه واکنش‌ها به نامه منتشر شده از دبیر هیات دولت خطاب به محمدباقر نوبخت به فعالان سیاسی هم کشیده شد. یاسر جبرائیلی و مهدی محمدی، دو فعال سیاسی نیز شدیدا به فشار بودجه‌ای دولت روی صدا و سیما انتقاد کردند.
سید یاسر جبرائیلی، کارشناس مسائل سیاسی با غیرقانونی دانستن این تصمیم معتقد است: «بر اساس اصل ۱۷۵ قانون اساسی، صداوسیما تحت نظارت شورایی مرکب از نمایندگان سه قوه فعالیت می‌کند. این‌که رئیس‌جمهور پرداخت بودجه صداوسیما را به تأیید نمایندگان خود در شورای نظارت مشروط کرده و نمایندگان دو قوه دیگر را از این اقدام نظارتی حذف کند، قانون اساسی را زیر پا گذاشته است.»
مهدی محمدی، از دیگر کارشناسان مسائل سیاسی در همین رابطه در صفحه شخصی خود نوشته: «عدم تخصیص بودجه صداوسیما به‌دلیل پخش سریال گاندو یعنی آقایان چیز مهمی برای ترسیدن دارند. به این ترتیب فقط ترس‌های خود را افشا می‌کنند و الا آن سازمان مدت‌هاست یادگرفته بدون پول دولت خودش را اداره کند.»
حجت‌الاسلام رضا غلامی، استاد دانشگاه و رئیس مرکز علوم انسانی صدرا هم یکی از کسانی بود که به شایعه قطع بودجه صداوسیما اعتراض کرد. او در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس انتقادهای تندی روانه دولت کرد و گفت: این‌که در یک جامعه مردم سالار و قانون‌محور، دولتی به خودش اجازه بدهد با رفتاری مستبدانه و مغایر با قانون از صدا و سیما انتقام بگیرد، یک رفتار قجری است و شبیه این رفتار در جوامع مدنی قانونگرا مشاهده نمی‌شود.
وی افزود: جرم صدا و سیما این است که اجازه داده در خلال روایتی مستند و جذاب از به شکست کشاندن یک عملیات بزرگ جاسوسی علیه ملت ایران، یک قرائت منتقدانه نسبت به رفتار بعضی دولتمردان در مواجهه با منافع و امنیت ملی به مخاطب ارائه بشود و البته جرم‌انگاری رفتار رسانه ملی برای دولتمردانی که قریب به هشت سال است با تمام امکانات رسانه‌ای از روشن شدن برخی حقایق سیاسی برای مردم جلوگیری کرده‌اند چیز عجیبی نیست.
حجت‌الاسلام غلامی ادامه داد: صدا و سیما مرتکب هیچ کار غیر قانونی نشده و اگر دولت به یک سریال انتقاد دارد، راهش این است که با حضور نمایندگانش در صدا و سیما آن را عالمانه و به دور از عصبیت نقد کند، نه این‌که در یک رفتار غیر عقلانی بودجه کل صدا و سیما با هزاران کارمند که شبانه روز در حال خدمت به کشور هستند را قطع کند.
این فعال فرهنگی افزود: تایید پرداخت بودجه صدا و سیما که یک نهاد فراقوه‌ای محسوب می‌شود از سوی نماینده دولت در شورای نظارت بر صدا و سیما چه وجاهت قانونی دارد و دولت بگوید در کجای قانون این اختیار به یک عضو نظارتی داده شده است؟
چه کسی گفته پول صدا و سیما را نمی‌دهیم؟
بعد از همه این کش و قوس‌ها و حرف و حدیث‌ها، علی ربیعی، سخنگوی دولت ترجیح داد مانند خیلی از سیاستمداران دیگر، شبکه اجتماعی فیلترشده توییتر را برای پاسخگویی انتخاب کند. او در رشته توییتی نوشت: «در فضای سیاست زده غیراخلاقی، این‌بار پرداخت بودجه صدا و سیما از سوی دولت را به مسائل پیش پا افتاده مرتبط کرده‌اند. دولت، بودجه رسانه ملی را با همه محدودیت‌های خود فراهم می‌کند و هرگز حقوق و دستمزد کارکنان خدوم و زحمتکش این دستگاه مهم را فدای سوگیری‌های معدودی نمی‌کند.» ربیعی هر چند در توییت اول خود نوشت که بودجه پرداخت خواهد شد، اما در بخش دوم توییتش باز هم این پرداخت شدن را منوط به «عملکرد» دانست؛ عملکردی که احتمالا در مورد صدا و سیما ارزیابش علی جنتی و حسام‌الدین آشنا خواهند بود. او نوشت: «طی مذاکره با آقای‌پورمحمدی، معاون سازمان برنامه و بودجه مشخص شد هنوز بودجه تعداد زیادی از دستگاه‌ها تخصیص نیافته و تا پایان ماه تخصیص همه دستگاه‌ها از جمله صداوسیما صادر خواهد شد. در ضمن بودجه‌ریزی عملیاتی و تخصیص مبتنی بر عملکرد شامل همه دستگاه‌ها می‌شود.»

توانا بود هر که با ما بود!
حسین شریعتمداری، مدیرمسؤول روزنامه کیهان و از سرسخت‌ترین منتقدان حسن روحانی و دولتش پنجشنبه در سرمقاله خود ترجیح داد به موضوع بودجه صدا و سیما بپردازد. او این اقدام را نتیجه پخش سریال گاندو از تلویزیون دانست و نوشت:
اگر صفر کردن بودجه سه ماهه صدا و سیما آن‌گونه که شواهد نشان می‌دهد، درپی اعتراض دولت به سریال گاندو باشد، باید گفت؛
بودجه کشور، ملک شخصی و دارایی خصوصی دولت نیست که به هرکس و هرجا میل‌شان بود، بدهند و از هرکس و هرجا که باب میلشان نبود دریغ بورزند!
وظیفه دولت توزیع بودجه است آن هم نه به میل و اراده خود، بلکه براساس لایحه بودجه که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده باشد. دقیقا شبیه وظیفه‌ای که یک کارمند بانک در پرداخت حقوق حواله شده فلان شرکت یا اداره برعهده دارد و حق ندارد حقوق ماهانه کسی را که به هر علت از او دلخور است، پرداخت نکند!
اقدام اخیر دولت به این نگرانی دامن می‌زند که مبادا در موارد دیگری نیز که از نگاه مردم پنهان مانده است، بیت‌المال را برای اهداف حزبی و گروهی خویش هزینه کرده باشند؟! نمونه‌هایی نظیر حقوق‌های نجومی و تایید و تکذیب‌های آن! سوءاستفاده کلان از صندوق ذخیره فرهنگیان که بعد از افشای آن اعلام کردند «سوءاستفاده نیست، بدهی معوق است»! و... .
ماجرای یاد شده بار دیگر و برای چندمین‌بار نشان داد صدا و سیما باید بودجه مستقل داشته باشد و نمی‌توان و نباید بودجه این سازمان سرنوشت‌ساز در اختیار دولت باقی بماند.
و بالاخره خدای مهربان، حکیم ابوالقاسم فردوسی را رحمت کند و روح آن شاعر بلند آوازه را از بعضی‌ها نرنجاند که نیم بیت عالمانه «توانا بود هر که دانا بود» آن حکیم را به «توانا بود هرکه با ما بود»! تغییر می‌دهند!

علیرضا ملوندی

رسانه