در محضر «فــردوس»

این بازیگر محبوب و دوست‌داشتنی چند سال است که به دلیل بیماری امکان فعالیت ندارد و آخرین حضور او در عرصه بازیگری، بازی در نمایش تانگوی تخم‌مرغ داغ به کارگردانی هادی مرزبان بود که سال 93 در تالار وحدت روی صحنه رفت.
خبر خوش درباره کاویانی این‌که به کوشش امیر پوریا، منتقد سینما قرار است ساعت‌18 امروز نکوداشتی برای این بازیگر در خانه سینما برگزار شود؛ این برنامه در ادامه جلسات کانون فیلم خانه سینما و با عنوان «گوشه‌های کم‌پیدای سینمای ایران» برگزار خواهد شد و ضمن مرور کارنامه هنری فردوس کاویانی، برخی همکاران او همچون مسعود جعفری جوزانی، علیرضا خمسه، حمید جبلی و صدرالدین زاهد درباره این هنرمند سخنرانی خواهند کرد. همچنین نمایش گوشه‌هایی از تئاترهای قدیمی، فیلم‌ها و سریال‌های او و پخش پیام تصویری اختصاصی داریوش مهرجویی از قسمت‌های دیگر این مراسم است.
یک بازیگر فوق‌العاده
ضمن آرزوی سلامتی برای فردوس کاویانی عزیز، به مناسبت نکوداشت او سراغ فرهاد جم، همبازی او در سریال موفق و ماندگار «همسران» و بازیگر نقش علی رفتیم و گپ و گفتی انجام دادیم که ماحصلش پیش روی شماست.
فرهاد جم درباره نکوداشت فردوس کاویانی به جام‌جم گفت: «خیلی خوشحالم که برای فردوس کاویانی، مراسم نکوداشتی برگزار می‌کنند و امیدوارم که خیلی لحظات جذابی برای خود فردوس باشد و حالش را خیلی بهتر از این کند که هست.»
بازیگر آثاری چون پری و معصوم درباره همکاری با کاویانی در همسران توضیح داد: «من زمان تولید سریال همسران، دانشجویی بودم که داشتم اولین کار تصویری‌ام را انجام می‌دادم و فردوس، بازیگر باتجربه تئاتر و تصویر بود و من خیلی زیاد از او یاد گرفتم. درحقیقت، همسران برای من از همه جهات یک کلاس درس بود و دوستان عزیز من، چیزهای زیادی به من دادند. فردوس هم روش و نوع کار خودش را داشت و وسواس زیادی در کارش به خرج می‌داد و تا چیزی که می‌خواست اتفاق نمی‌افتاد، راضی نمی‌شد. بداهه‌ای که در وجود آقای کاویانی عزیز بود با متن طناز آقای بیژن بیرنگ جفت و جور شد و توانست همسران را به اثری زیبا و دوست‌داشتنی تبدیل کند.»
جم درباره این‌که کاویانی چطور همبازی ای در بازیگری بود هم گفت: «آقای‌کاویانی بازیگر مثبت و همراهی بودند، اما اگر چیزی خلاف میلشان بود، به سادگی نظرشان را برنمی گرداندند و پای صحبت و نظرشان می‌ماندند. یا قانع می‌شدند یا همان کاری که می‌خواستند اتفاق می‌افتاد. با این حال ایشان برای من بازیگر و پارتنری فوق‌العاده بودند.»
این بازیگر افزود: «همسران از همان چیزهایی است که می‌گویند در زمان مناسب و در مکان مناسب قرار گرفته بود. من هم در زمان و مکان مناسب قرار گرفتم و در این کار حضور داشتم. فکر می‌کنم همسران برای همه برد-برد بود. گرچه کم و زیاد، اما به هرحال برد بود.»
جم ضمن اظهار تاسف درباره این‌که بعد از همسران، دیگر با فردوس کاویانی همبازی نشد، درباره وضعیت فردوس کاویانی در سال‌های اخیر هم توضیح داد: «دورادور و تا حدودی از وضعیت ایشان از طریق دوستان، جراید و رسانه‌ها مطلع بودم و می‌دانم که حال خوبی ندارند. امیدوارم بتوانم در مراسم نکوداشت آقای کاویانی حضور داشته باشم و ایشان را ببینم.»
این بازیگر، برگزاری نکوداشت برای کاویانی را خوب و مثبت ارزیابی کرد و گفت: «اگر دوستان مسؤول قبل از این‌که عزیز فرهیخته‌ای را از دست دهیم، یاد آنها باشند و با برگزاری نکوداشت‌ها و دورهمی‌هایی بگویند که ما با آثار شما زندگی کرده‌ و لذت‌ها برده‌ایم، خیلی خوب است. امیدوارم نکوداشت‌های این‌چنینی در زمان حیات هنرمندان بیشتر اتفاق بیفتد. چون نکوداشت‌ها و بزرگداشت‌های بعد از درگذشت بیشتر برای دوستان بازمانده است و آنجا بیشتر می‌نشینند حرف می‌زنند و قهوه و چایشان را میل می‌کنند و می‌روند!»
جم درباره این‌که آیا نمی‌توان با سپردن نقش‌هایی به هنرمندان قدیمی از آنها تکریم کرد هم توضیح داد: «دنیای حرفه‌ای مناسبات خودش را دارد، اما اگر واقعا نقشی مناسب سن و سال و وضع جسمانی هنرمندان قدیمی وجود داشته باشد، چه خوب که به این بازیگران پیشنهاد شود. با این حال من بحث اخلاقی را ارجح بر دنیای حرفه‌ای می‌دانم و فکر می‌کنم این قدردانی خیلی در روحیه هنرمند تاثیر می‌گذارد. به هر حال بازیگری هم سن و سالی دارد و شخصی به دلیل بالارفتن و کهولت سن شاید دیگر نتواند در فیلم و سریالی بازی کند، اما مهم این است که آدم‌ها و به‌ویژه جوان‌ها یادشان باشد و بدانند که این بازیگر در گذشته چه کارهایی انجام داده است و قدردان او باشند.»

مش مهدی/ اجاره‌نشین‌ها
بازی درخشان فردوس کاویانی در اجاره‌نشین‌ها (داریوش مهرجویی) از همان نمایی شروع می‌شود که مش‌مهدی بنا در مقابل خوشامد اپراوار آقای سعدی (حسین سرشار)، مات و مبهوت می‌ماند. این حیرانی در دعوای عباس‌آقا سوپرگوشت (عزت‌ا... انتظامی) و آقای قندی (اکبر عبدی) به اوج می‌رسد و مش‌مهدی کلنگ به دست نمی‌داند طرف چه کسی را در دعوا بگیرد. کاویانی با لهجه روستایی و کلاه و بقچه‌ای به بغل در حضور بازیگران بزرگی چون انتظامی، عبدی، نادره و سرشار، فروتنانه عرض اندام می‌کند و به‌خوبی در یاد تماشاگر می‌ماند و بیشتر از همه در یاد مهرجویی که بعدها در چند فیلم دیگر همچون هامون، بانو، میکس و نارنجی‌پوش هم با کاویانی همکاری می‌کند.
کرمعلی/ بانو
شمایل روستایی کاویانی در اجاره‌نشین‌ها به نوعی دیگر در بانو تکرار می‌شود. اینجا کاویانی نقش کرمعلی، باغبان همسایه را بازی می‌کند که دل بانو (بیتا فرهی) به حال او و همسرش هاجر (گوهر خیراندیش) می‌سوزد و برای این‌که از تنهایی هم دربیاید، آنها را به خانه خود دعوت می‌کند، اما سوءاستفاده قربان سالار (انتظامی) که از خویشاوندان کرمعلی است، باعث سلب اعتماد بانو می‌شود.
محسن تابان/ سفر پرماجرا
این فیلم اثر حیفی است. انتظار می‌رفت فیلمی که با تکیه بر زوج موفق همسران، فردوس کاویانی و مهرانه مهین ترابی ساخته شده، همان ظرافت‌ها و شوخ طبعی‌های آن اثر موفق تلویزیونی را داشته باشد، اما سفر پرماجرا ساخته سیامک اطلسی، به جز لحظاتی، فاقد آن جذابیت و نمک موردتوقع است. با این حال کاویانی با طنازی ذاتی‌اش تا حدودی نقش یک پیرداماد را که با همسرش راهی ماه عسل شده، از آب و گل درمی آورد.

علی رستگار

سینما