کوچ از غیرانتفاعی‌ها

مدارس غیردولتی متخلف را معمولا با تخلفات شهریه‌ای می‌شناسند، این که نرخ‌ها را به میل خود تغییر می‌دهند و با بستن صفاتی خاص به خود، این اعداد و ارقام را توجیه می‌کنند. با این که سازمان مدارس غیردولتی همیشه گفته که بازرسان جلوی این جنس تخلف را می‌گیرند و با متخلفان برخورد می‌کنند ولی تخلفات شهریه‌ای هنوز به‌عنوان انحرافی سنتی پابرجاست.
یکی از مدارس غیردولتی شهرتهران در منطقه نیروی هوایی- که دبستانی دخترانه است-برای ثبت‌نام20 میلیون تومان شهریه خواسته که والدین دانش‌آموزی که این پول را نداشته به ما می‌گوید امسال دخترش را به مدرسه‌ای دولتی خواهد برد. مادر دانش‌آموز پسری که محصل دوره ابتدایی است و مدرسه‌اش برای سال تحصیلی جدید 11میلیون تومان شهریه خواسته نیز به ما می‌گوید به مدرسه‌ای دولتی خواهد رفت. مشکل اما از جایی شروع می‌شود که این خانواده‌ها می‌خواهند نقل و انتقال فرزند را عملا انجام دهند. پدر دانش‌آموزی که امسال سال سوم دبستان را خواهد خواند به ما می‌گوید قادر به پرداخت شهریه 13 میلیون تومانی مدرسه نیست و می‌خواهد دخترش را به مدرسه‌ای دولتی ببرد که مسؤولان مدرسه غیردولتی حاضرنیستند پرونده دخترک را تحویل دهند. او می‌گوید پرونده دخترش را گرو برداشته اند و با زبان‌بازی سعی در قانع کردن آنها دارند ولی او که این 13 میلیون و بقیه خرج تراشی‌های مدرسه در طول سال از توانش خارج است فعلا زیر بار ثبت‌نام نرفته و درحال رایزنی برای ثبت‌نام درمدرسه‌ای دولتی است.
جالب این‌که مدارس غیردولتی که هرگزحاضر به کوتاه آمدن از شهریه‌های مصوب نیستند به خانواده‌هایی که خواهان کوچ از این مدارس هستند پیشنهاد تخفیف شهریه یا پرداخت شهریه به نرخ سال قبل را داده‌اند که نشان می‌دهد این مدارس برای حفظ دانش‌آموز به هر چیزی چنگ می‌زنند. مادر یکی از این دانش‌آموزان که شاغل است و می‌گوید که سال قبل بابت نگه داشتن فرزندش درمدرسه تا ساعت 4 بعدازظهر، 5/1 میلیون تومان هزینه می‌پرداخته حالا به عنوان یک امتیاز با این پیشنهاد مدیر مواجه شده که نیازی به پرداخت این پول نیست.
شهریه‌هایی که بسیاری از مدارس غیردولتی ازخانواده‌ها طلب می‌کنند مبالغ گزافی است، مثل شهریه 24 میلیون تومانی یکی از مدارس شهر تهران که والدین یکی از دانش‌آموزانش می‌گوید حتی اگر بخواهند این شهریه را نصف به نصف میان خود تقسیم کنند و آن را دانگی بپردازند بازهم قادر به تامینش نیستند. طبیعی است که با این وضع و البته فشارهای اقتصادی که تقریبا همه دهک‌های اجتماعی را به بازی گرفته، مهاجرت از مدارس غیردولتی به سمت دولتی‌ها امسال نسبت به سال‌های قبل شدت بیشتری داشته باشد، هر چند مجتبی زینی وند،‌ رئیس سازمان مدارس غیردولتی با وجود چندین روزپیگیری به ما وقت مصاحبه نداد که این موضوع تایید یا تکذیب شود.
سکوت او باعث شد موضوع تخلفات نخ‌نمای شهریه‌ای مدارس غیردولتی نیز بی پاسخ بماند درحالی که زینی‌وند همین اواخر حجت را تمام کرده و گفته بود حداکثر شهریه مدرسه غیردولتی ابتدایی 9 میلیون و 400 هزار، برای متوسطه اول 11 میلیون و برای متوسطه دوم 15 میلیون تومان است،‌ اعدادی که متر و معیار خوبی است برای تشخیص تخلفاتی که آشکارا در برخی مدارس غیردولتی انجام می‌شود و از قِبَل هر دانش‌آموز چند میلیون تومان عاید موسسات متخلف می‌شود.
دولتی‌های شهریه‌طلب
مدارس دولتی همیشه شلوغ بوده‌اند؛ چه وقتی مدارس سه شیفته بودند و چه حالا که مدارس یک شیفته نیز پرازدحام است. با این شلوغی‌ها اما دلخوشی برخی خانواده‌ها به رایگان بودن تحصیل در این مدارس است و دلخوشی برخی دیگر به وجود معلمان باتجربه در بسیاری از مدارس دولتی. ولی نقطه ضعف این مدارس این است که ثبت‌نام در آنها براساس محدوده جغرافیایی است،‌ محدودیتی که همواره برخی خانواده‌ها را به سندسازی واداشته است.
این روزها اما جام‌جم شواهدی را به دست آورده که گویای تخلف عجیب برخی مدیران مدارس دولتی است. ماجرا از موضوع محدوده جغرافیایی آغاز می‌شود، از این که خانواده‌ای مدرسه دولتی خاصی را نشان می‌کند ولی آن مدرسه در محدوده محل سکونتش نیست. دراین شرایط اولیا و مدیرمدرسه وارد مذاکره می‌شوند و نتیجه این می‌شود که مدیر، دانش‌آموز مورد نظر را به شرط پرداخت شهریه ثبت‌نام می‌کند.
مادر یکی از دانش‌آموزان برای ما نقل می‌کند که مدیرمدرسه به او گفته باید شهریه بپردازد ولی هنوز چون ثبت‌نام تکمیل نشده او از مبلغ مورد نظر مدیر بی‌اطلاع است، ولی مادر یکی دیگر از دانش‌آموزان تهرانی که او نیز مبتلا به این ماجراست برایمان تعریف می‌کند که مدیرمدرسه مورد نظر از او شهریه‌ای معادل نصف نرخ مصوب شهریه مدارس غیردولتی همان محدوده را خواسته که برای او تقریبا می‌شود 5/3میلیون تومان.
در این بلبشو که هر کسی ساز خودش را می‌زند دست ما از مصاحبه با زهرا مظفر، مدیرکل اداره ارزیابی و عملکرد آموزش و پرورش نیز کوتاه ماند؛شخصی که برای این بی‌قانونی‌ها باید پاسخ قانع‌کننده‌ای داشته باشد. دفتر او البته برای ما دورنگاری ارسال کرد که حاوی این اطلاعات تکراری بود که دریافت هرگونه وجه به جز بیمه حوادث و کتاب‌های درسی در مدارس دولتی ممنوع است. در دو برگه‌ای که به دست ما رسید همچنین نوشته شده بود وجوه اختیاری مثل کمک‌ها، فعالیت‌های فوق برنامه و سرویس ایاب و ذهاب و لباس فرم نیز باید بعد از شروع سال تحصیلی دریافت شود، ضمن این‌که مدارس هیات امنایی نیز مدرسه خاص محسوب نمی‌شود و نباید هنگام ثبت‌نام حرف از شهریه به میان بیاورد. مظفر در این برگه‌ها همچنین یادآور شده که اداره ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات که از اول تیر تشکیل شده، روزهای دوشنبه و چهارشنبه به‌طور مستمر از مدارس بازدید می‌کند، ولی اگر واقعا اینچنین است و نظارت‌ها دائمی و قدرتمند انجام می‌شود این همه خلاف قانونی که مردم گزارشش را به ما داده‌اند چرا متوقف نمی‌شود؟

خانواده‌ها بی‌تقصیر نیستند

حمایت میرزاده
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس :
هیچ‌کسی منکر وجود قصور و برخی سهل‌انگاری‌ها درآموزش و پرورش که نتیجه‌اش بروز برخی تخلفات در مدارس است، نیست. حوزه کاری آموزش و پرورش به قدری وسیع است که با هیچ دستگاه دولتی دیگر قابل مقایسه نیست؛ چرا که در هر کوچه و روستایی، مدرسه‌ای است و همیشه امکان شکل گیری تخلف وجود دارد. اما بخش بزرگی از تخلفات مدارس ناشی از نوع رفتار خانواده هاست. سر زبان افتادن برخی مدارس، ایجاد رقابت میان خانواده‌ها برای ثبت‌نام در فلان مدرسه خاص، حتی نوشتن چک‌های آنچنانی و تضمین پرداختن مبالغ گزاف فقط برای این که فرزندان خانواده‌ها در مدارسی که مشهور شده‌اند، درس بخوانند همگی بستر مناسبی برای تخلفات هموار کرده است.
برخی خانواده‌ها بدون مطالعه و استفاده از نظرات کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت فقط با استناد به حرف‌ها و قضاوت‌های دیگران دست روی مدارسی خاص می‌گذارند و حاضرند برای ثبت‌نام درآن دست به هرکاری بزنند؛ در حالی که کمیسیون آموزش مجلس در بازدید از بخشی از مدارس پرآوازه به این نتیجه رسید که پول دادن زیاد مترادف با دریافت بهترین خدمات آموزشی نیست و چه بسا مدرسه‌ای دولتی در یک شهرستان کیفیت آموزشی بالاتری داشته باشد.
بنابراین رفتار خانواده‌ها باید اصلاح شود و نگاه‌های آنها باید تغییر کند، زیرا فقط در این صورت است که بازار برخی مدارس داغ نمی‌شود و متخلفان فرصت سوءاستفاده پیدا نمی‌کنند.

مریم خباز

جامعه