وقتی دیسک کمر آسیب ببیند

دیسک می‌تواند تنها در حد برجسته شدن و فشار به رباط‌های اطراف بروز یابد، یا بخش هسته مرکزی آن جدار محیطی را پاره کرده و بیرون بزند یا در مرحله شدیدتر این هسته کاملا از محدوده دیسک خارج شود و به داخل کانال نخاعی بریزد و از تنه دیسک کاملا جدا شود. شدت و پراکندگی درد به محل بیرون‌زدگی دیسک و ساختارهایی بستگی دارد که دیسک بیرون‌زده به آنها فشار می‌آورد. اگر تنها به رباط‌های اطراف فشار وارد شود تنها درد در ناحیه کمر و باسن بروز می‌یابد و اگر نخاع و ریشه‌های عصبی که از دو طرف نخاع خارج می‌شوند را درگیر کند، درد ران‌ها و ساق پا و حتی سوزن سوزن شدن و خواب‌رفتگی اندام‌های تحتانی را ایجاد می‌کند. به دنبال آسیب دیسک ممکن است عضلات اطراف کمر و لگن، خصوصا باسن‌ها دچار اسپاسم شوند و حرکات و عملکرد بیمار را دچار اختلال کنند. شایع‌ترین آسیب، بیماری تحلیل رفتن و فرسوده شدن دیسک بین‌مهره‌ای است که اغلب در نتیجه بالا رفتن سن و اعمال فشار وزن تنه در فعالیت‌های مختلف روی ستون فقرات است. در این آسیب ارتفاع دیسک کم می‌شود و دیسک آب خود را از دست می‌دهد که اصطلاح دهیدراته شدن به آن اطلاق می‌شود. این آسیب باعث محدودیت حرکتی و کاهش انعطاف‌پذیری ستون فقرات می‌شود، اما فرسودگی و تحلیل رفتن دیسک در برخی افراد بسیار شدیدتر است.
افرادی که کلاژن‌سازی در بافت‌های مختلف بدنشان به‌خوبی صورت نمی‌گیرد در معرض آسیب جدی دیسک هستند. کلاژن ماده زمینه‌ای غضروف است. انقباض و فعالیت نامناسب عضلانی، ضعف و اختلال وضعیتی افراد هنگام نشستن، ایستادن و فعالیت‌های روزمره و چاقی به ستون فقرات و رباط‌هایی که در اطراف آن دیسک‌ها را سر جای خود نگه می‌دارند، فشار زیادی وارد می‌کند. فیزیوتراپی بی‌عارضه‌ترین و ساده‌ترین روش کنترل آسیب‌های دیسک است. در فیزیوتراپی علاوه بر دستگاه‌های کاهش درد و التهاب، رویکردهای مختلف تمرین درمانی و درمان‌های دستی می‌تواند جایگزین روش‌های پرهزینه و تهاجمی‌تر همچون جراحی یا تزریق‌های مختلف ستون فقرات شود.

دکتر پرهام پارسانژاد

دانش و سلامت