مثلا جهانی !

«جشنواره جهانی فجر پل ارتباط ایران با سینمای جهان و با حدود ۲۵۰ مهمان و برنامه‌های متنوع فرصت‌ساز تبادل تجربه، دانش، اقتصاد و فناوری سینمایی است. با توطئه‌ها و تحریم‌ها نتوانستند این پل را واژگون کنند.
سینمای ایران تحریم پذیر نیست». این صریح‌ترین اعلام نظر مقام ارشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یعنی سیدعباس صالحی درباره جشنواره جهانی فیلم فجر است که طی روزهای گذشته در حساب توییتری او درج شد. واقعیت اش هم همین بود. ظاهرا در مقام نظر قرار بود جشنواره جهانی براساس استانداردهای یک جشنواره معتبر و فراگیر در سطح بین‌المللی برگزار شود، اما امروز بیشتر شکل و شمایل یک پروژه تبلیغاتی به خود گرفته که ظاهرا راهی ندارد جز این‌که با آخرین روزهای به قول معروف استقلال خود خداحافظی کند، چرا که با وجود اعلام خروجی‌های رنگارنگ و پر زرق و برق، اما نتایج غیر قابل قبول و ناملموس حرف دیگری می‌زند.
فیلم‌های پرسروصدا
امسال هم مراسم افتتاحیه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با رونمایی از کتاب «دیده‌بان» و نسخه ترمیم شده فیلم سینمایی «دیده‌بان» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا چهارشنبه ۲۸ فروردین‌ در سینما فلسطین تهران برگزار شد.
تا به امروز- که حدودا در نیمه‌های برگزاری جشنواره هستیم- فیلم‌های زیادی اکران شد که به معرفی برخی از پر سر و صداترین آنها می‌پردازیم. «بی حسی موضعی» به کارگردانی حسین مهکام به قول بعضی‌ها حال و هوای فیلم‌های کاهانی را دارد و ظاهرا استقبال خوبی هم از آن شد تا جایی که به سئانس فوق‌العاده رسید. «شکستن همزمان بیست استخوان» به کارگردانی برادران محمودی هم با استقبال خوبی از سوی علاقه‌مندان و اصحاب رسانه مواجه شد و از آنجا که تعداد زیادی از مخاطبان از سالن بیرون مانده بودند، سئانس ویژه‌ای برای نمایش مجدد فیلم در نظر گرفته شد. شکستن همزمان بیست استخوان با نام بین‌المللی «رونا مادر عظیم» تازه‌ترین فیلم جمشید و نوید محمودی درباره مهاجران افغان است. برادران فیلمسازی که خودشان اصالتا افغانستانی هستند امسال فیلمی را روانه جشنواره جهانی فیلم فجر کردند که به جرات از مهم‌ترین فیلم‌های این دوره از جشنواره تاکنون است. «جهان با من برقص» به کارگردانی سروش صحت از دیگر فیلم‌های قابل توجهی است که تاکنون در این دوره از جشنواره جهانی فجر به نمایش درآمده؛ علی مصفا، جواد عزتی، هانیه توسلی و پژمان جمشیدی در کنار هنرمندانی مثل کاظم سیاحی و مهراب قاسم‌خانی توانسته‌اند سروش صحت را به نحو احسن در خلق فیلمی شاد کمک کنند و دیگر فیلم «زغال» به کارگردانی اسماعیل منصف محصول مشترک ایران و فرانسه یکی از فیلم‌های ایرانی راه‌یافته به بخش رقابتی «سینمای سعادت» در جشنواره سی‌وهفتم است که شاید تا اینجا بتوان آن را از غیرمنتظره‌ترین اتفاق‌های جشنواره جهانی دانست.
بازاری خاموش
از بخش‌های جالب توجه جشنواره جهانی فجر می‌توان به بازار هم اشاره کرد که از همان روز اول جشنواره آغاز به کار کرد و مانند هر سال اکثر غرفه‌داران و فروشندگان ایرانی منتظر مهمانان خارجی برای فروش فیلم‌هایشان بودند که برای بعضی از آنها این انتظار هیچ نتیجه مثبتی به همراه نداشت. دیروز بیست و دومین بازار فیلم ایران که در حاشیه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر برگزار می‌شد در حالی به کار خود پایان داد که فرصتی بود برای عرضه فیلم‌های ایرانی و خارجی به خریداران و دیدار و گفت‌وگو میان شرکت‌های پخش و نمایندگان کشورهای مختلف که به دلایل مختلف این اتفاق حاصل نشد.
با وجود تمام این گفته‌ها بدیهی است که فیلم‌های خوب و باکیفیت هم در جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درمی‌آید و در کنار تمام نقاط ضعفی که برگزاری این جشنواره دارد نقاط مثبتی هم شامل حالش می‌شود، اما در مجموع و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور باید دید چقدر می‌توان چنین رویدادی را مطابق استانداردهای یک رویداد بین‌المللی دانست و بر استقلال آن تاکید کرد؟
افق جهانی نداریم
اساسا نمی‌توانیم جشنواره بین‌المللی برگزار کنیم و بنا بر مصالح سیاسی، اجتماعی یا اخلاقی باید بخش‌هایی از فیلم‌های خارجی را سانسور کنیم. فیلم‌هایی که نسخه بدون ممیزی آنها به وفور قابل دسترسی است.
از سوی دیگر حضور سینماگران مجرب و متخصص خارجی در جشنواره جهانی فجر و برگزاری کارگاه‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف سینمایی می‌تواند بستر مناسبی جهت انتقال دانش و تجربه به سینماگران ایرانی را فراهم کند که غالب آنها به دلایل متعدد به ایران نمی‌آیند و اینجاست که این سوال پیش می‌آید وقتی توان مقابله با این مشکلات نیست، چرا در چنین وضعیت اقتصادی هر ساله باید هزینه هنگفتی برای برگزاری این جشنواره هدر برود؟ شاید بهتر است قید جهانی شدن جشنواره را بزنیم و به همان جشنواره ملی فجر که در یکی دو سال اخیر کم هزینه‌تر هم برگزار می‌شود، اکتفا کنیم. درست است که استقلال جشنواره جهانی فیلم فجر از بخش ملی اتفاقی مهم است که در صورت مدیریت حرفه‌ای و منسجم می‌تواند ایران را به قطب سینمایی جریان‌ساز در سطح منطقه و چه بسا دنیا تبدیل کند، اما وقتی افق دید ما افقی جهانی نیست، بهتر است به فکر جشنواره جهانی نباشیم، چون جز حیف و میل شدن سرمایه ملی هیچ خاصیتی ندارد.
در این شرایط نامناسب اقتصادی هزینه برگزاری دو جشنواره مستقل از یکدیگر، آن هم با یک نام، بیشتر شبیه یک شوخی است و مسؤولان به جای صرفه‌جویی اقتصادی دورهمی‌های تکراری و بی‌نتیجه‌ای را رقم می‌زنند که دقیقا معلوم نیست چه عایدی برای سینمای ایران دارد؟
به نظر می‌رسد هزینه جشنواره جهانی بهتر است صرف گسترش و تجهیز سالن‌های سینما، کمک به رشد استعدادهای جوان و غیره شود. امیدواریم این پیشنهاد مورد پسند مسؤولان محترم قرار بگیرد.