شکایت محیط‌زیستی از رئیس‌محیط‌زیست

گردشگری گرچه صنعتی پاک در همه جای دنیا به حساب می‌آید اما در ایران، آیا براستی این صنعت پاک است و می‌تواند شرایط محیط زیست را بهبود بخشد؟ بعد از هر تعطیلات، تلی از زباله حاصل ورود گردشگرانی است که طبیعت را برای یک روز تعطیل انتخاب کرده‌اند. بر هم زدن نظم و سکوت محیط و امنیت حیات وحش هم دیگر تبعات گردشگری غیرمسؤولانه در کشور است. حال اجرای طرحی که به‌زعم فعالان محیط زیست، ویلاسازی در یک منطقه حفاظت شده است و به گفته مسؤولان استانی، یک طرح گردشگری در حال اجراست که سبب شده شورای هماهنگی تشکل‌های محیط زیستی و منابع طبیعی استان خوزستان علیه کلانتری در دادگاه اعلام جرم کند. محمد داس‌مه، دبیر کمیته حقوقی شورای هماهنگی تشکل‌های محیط زیستی و منابع طبیعی استان خوزستان در گفت‌وگو با جام‌جم درباره دلایل شکایت از عیسی کلانتری می‌گوید: پیمانکار به چه مجوزی قبل از دریافت موافقت نهایی محیط زیست کوه را تخریب و اقدام به راهسازی کرده است؟ با آن‌که مجوز نبوده، پیمانکار از ماه‌ها قبل کار خود را شروع کرده است.‌
به گفته داس مه، آثار فعالیت یک سال اخیر پیمانکار در کوه‌های منطقه براساس عکس‌هایی که وجود دارد، کاملا مشخص است. او ادامه می‌دهد: براساس مکاتباتی که به دست ما رسیده است، خرداد یا تیرامسال، حمید ظهرابی معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، نامه‌ای به محیط زیست انسانی ارسال و اعلام می‌کند با اجرای طرح اقامتگاه بومگردی در منطقه حفاظت شده خاییز با رعایت 11 شرط موافقت می‌شود.
آن طور که او می‌گوید یکی از بندهای موافقت‌نامه معاونت طبیعی، ارائه گزارش اثرات زیست محیطی و طرح جامع پسماند و فاضلاب این پروژه گردشگری است. نکته اصلی این‌که پیمانکاری که هنوز در حال مکاتبه برای اجرای طرح خود است، بدون آن‌که مراحل پیگیری را کامل کند، در منطقه به فعالیت هم پرداخته است.
ابهام در نامه کلانتری
به گفته دبیر کمیته حقوقی شورای هماهنگی تشکل‌های محیط زیستی استان خوزستان، عیسی کلانتری در نامه‌ای با اشاره به نظر آب منطقه‌ای، به مدیران استانی اعلام می‌کند نیازی به نظر سازمان (تهران) نیست و دستور فوق را اجرایی کنید. اما معلوم نیست منظورش این است که بررسی اثرات زیست‌محیطی این پروژه را به ادارات کل استانی تفویض می‌کند یا منظورش این است که طرح اجرا شود.
او می‌گوید: در این دستور کلانتری شرایط 11 ‌گانه ظهرابی رعایت نشده است. دلایلی داریم که نشان می‌دهد اداره‌کل محیط زیست خوزستان بررسی جامع مورد نظر معاونت محیط زیست طبیعی را انجام نداده است.
آن‌طور که داس مه توضیح می‌دهد منطقه حفاظت شده خاییز زیر نظر شورای‌عالی محیط زیست کشور است و براساس تقسیم وظایف موجود، مدیران استان کهگیلویه و بویراحمد باید برای طرح‌های آن تصمیم‌گیری کنند اما در حال حاضر لاهیجان‌زاده مدیرکل محیط زیست استان خوزستان مدعی است که یک سال است روی این پروژه کار و گزارش اثرات زیست محیطی را تایید کرده‌ام. در حالی‌که او بعد از نامه آقای کلانتری وارد عمل شده و قبل از این نامه هم با خبرگزاری ایرنا مصاحبه‌ای انجام داده و گفته است در پروژه گردشگری تنگ تکاب، مسؤولیتی ندارد.
دبیر کمیته حقوقی شورای هماهنگی تشکل‌های محیط زیستی خوزستان معتقد است در مجوز صادر شده برای این پروژه گردشگری، بررسی جامع انجام نشده است در نتیجه شورای هماهنگی تشکل‌های محیط زیستی خوزستان می‌خواهند یک کارشناس مستقل، کار ارزیابی این طرح را انجام دهد.
به گفته او شکایت از کلانتری صرفا به منطقه حفاظت شده خاییز ختم نمی‌شود زیرا هژیر کیانی دبیر شورای هماهنگی تشکل‌های محیط زیستی و منابع طبیعی خوزستان در نامه‌ای به کمیته حقوقی این تشکل، خواستار جمع‌آوری اسناد لازم در زمینه سد خِرسان سه، سد گتوند و تونل کوهرنگ سه (که مجوز آن باطل شده بود اما دوباره توسط رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تمدید شد) شده است.
او بیان می‌کند: درباره سد گتوند سازمان بازرسی کل کشور گزارشی تهیه و همه کوتاهی‌ها در این پروژه را احراز کرده است. مشکلات شرکت مشاور، پیمانکار و غیره در این پروژه بررسی شده است. البته گزارش سازمان بازرسی کل کشور هنوز به دست ما نرسیده است و بعد از تکمیل اسناد، موضوع پیگیری خواهد شد.
ویلا نمی‌سازیم، اکولاژ می‌سازیم!
احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل محیط زیست استان خوزستان در واکنش به شکایت فعالان محیط زیست از عیسی کلانتری، به جام‌جم می‌گوید: آنچه در منطقه حفاظت شده خاییز در دست ساخت است، اصلا ویلا نیست. اسمش طرح اکولاژ است.
او عنوان می‌کند: مراحل صدور مجوز این طرح گردشگری نزدیک به دو سال طول کشیده است. سه جلسه ارزیابی زیست‌محیطی در تهران تشکیل شده است. ‌چند جلسه نیز در محیط طبیعی تشکیل شده ‌و معاون محیط طبیعی سازمان از محل بازدید کرده است. آن طور که لاهیجان‌زاده می‌گوید: این طرح گردشگری در کارگروه استانی تصویب و روی آن بسیار کار شده است و برنامه‌های تهیه شده این طرح، منطبق بر ضوابط زیست‌محیطی است.
لاهیجان‌زاده درباره نظرات فعالان محیط زیست که طرح را فاقد گزارش ارزیابی بخصوص در بخش فاضلاب و پسماند می‌دانند، این‌گونه پاسخ می‌دهد: این طرح همه مطالعات ارزیابی را دارد و با لحاظ شدن شرایط، مجوز برای آن صادر شده است. رعایت مقررات جزو تعهدات سرمایه‌گذار است. ضمن این‌که اراضی‌ای که طرح در آن انجام می‌شود، جزو مستثنیات منطقه است و مالک شخصی دارد.
به گفته او در مستثنیات مردم طبق قانون می‌توان یکسری طرح‌‌ها از جمله طرح‌های گردشگری را انجام داد و پروژه تنگ تکاب شاید یکی از سختگیرانه‌ترین طرح‌هایی بود که سازمان با آن برخورد کرد.به گفته مدیرکل محیط زیست خوزستان از حدود یک سال و نیم قبل ارزیابی این پروژه آغاز شده و از جنبه‌های مختلف در سازمان حفاظت محیط زیست مورد بررسی قرار گرفته و حتی طرح تعدیل هم شده است.
لاهیجان‌زاده پروژه منطقه حفاظت‌شده خاییز را جزو پروژه‌های تفویض اختیار شده به استان‌ها اعلام می‌کند که جلسات آن در تهران تشکیل شده است تا از تجربیات آن برای سایر نقاط کشور استفاده شود.
ویلاسازی بلای جان کشور
پروژه گردشگری که با ساخت صد سازه در یک منطقه حفاظت شده همراه باشد، معلوم نیست چقدر با ظرفیت برد این منطقه همخوانی دارد. اگر در هر ویلا یا به قول مدیرکل محیط زیست استان خوزستان اکولاژ، یک خانوار چهار نفره مستقر شود، در یک روز 400 نفر می‌تواند به این منطقه سفر کند. آیا یک منطقه حفاظت‌شده که زیستگاه پلنگ هم ‌است، ظرفیت پذیرش یکباره چنین جمعیتی را دارد؟ ساخت و ساز برای توسعه گردشگری یکی از مباحث نگران‌کننده در ایران به شمار می‌رود.
راضی‌ نوری قزلچه عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی درباره ساخت ویلا در منطقه حفاظت شده خاییز به جام‌جم می‌گوید: متاسفانه ویلاسازی بلای جان منابع طبیعی، محیط زیست و کشاورزی کشور شده است. باید شرایط منطقه خاییز کامل بررسی و مشخص شود این ساخت و ساز برای آن مشکل‌آفرین است یا نه و جلوی این مسائل گرفته شود.
او تاکید می‌کند: اگر شرایط این‌گونه پیش برود، خودبه‌خود همه چیز نابود می‌شود.
نماینده مردم شوش در مجلس درباره اجرای پروژه گردشگری در یک منطقه حفاظت‌شده بیان می‌کند: در اجرای پروژه‌های گردشگری همه چیز مشخص است. وقتی من با شخص یا مجموعه حقیقی و حقوقی می‌خواهم کار کنم، باید از محیط زیست استعلام کنم. در پارک ملی و مناطق حفاظت شده اصلا اجرای طرح گردشگری شدنی نیست. او تاکید می‌کند: برای رونق گردشگری نباید اجازه تخریب طبیعت و محیط زیست را داد.

لاهیجان‌زاده به جای کلانتری به دادگاه می‌رود
شکوائیه فعالان محیط زیست در دادگاه باید به جریان بیفتد تا ببینیم نتیجه رسیدگی به این پرونده چه خواهد بود. خوزستانی‌ها بتازگی اقدام به تنظیم شکوائیه خود کرده‌اند و رسیدن این شکایت به دست کسی که از او اعلام جرم شده، چند روزی زمان می‌برد. به همین دلیل معصومه حسین‌پور، مدیر امور حقوقی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با جام‌جم درباره اقدام رئیس سازمان محیط زیست در مواجهه با شکایت فعالان خوزستانی عنوان می‌کند: این شکوائیه هنوز به دست ما نرسیده است اما اگر به دست ما برسد، باید بررسی کنیم، ببینیم موضوع چیست و بعد نسبت به تنظیم جوابیه وارد عمل شویم.
او تاکید می‌کند: من اطلاعاتی درباره این شکوائیه ندارم. ضمن آن‌که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نماینده قضایی دارد که به نمایندگی از سوی او به دادگاه مراجعه خواهد کرد.
حسین‌پور می‌گوید: عیسی کلانتری به مدیرکل استان تفویض اختیار کرده و او به عنوان نماینده قضایی، جریان این شکایت را پیگیری می‌کند.

لیلا مرگن

جامعه