دیده‌بانی با کیفیت 1080

پر کردن یک خلأ بزرگ
خوشبختانه چند سالی است که در سینمای ایران هم به فکر مرمت و اصلاح نسخه‌های قدیمی و بی کیفیت برخی فیلم‌های شاخص دهه‌های دور افتاده‌اند. نفس این اتفاق، مبارک و ارزشمند است و تا حدی خلأ بزرگی را در سینمای ایران پر می‌کند، به شرطی که از این حرکت و این‌گونه تلاش‌های فرهنگی و سینمایی بارز، حمایت مادی و معنوی شود و کارشناسان و متخصصان این زمینه در داخل کشور تشویق شوند.
کاملا ایرانی
در چند سال قبل، ناگهان از دو سه فیلم قدیمی ایرانی، نسخه‌ای دیدیم که با نسخه‌های قبلی موجود از آنها فاصله بعیدی داشت. همان‌موقع مطرح شد که این فیلم‌ها در فرانسه، مرمت شده اند و به این شکل باکیفیت درآمده‌اند. چند سال قبل هم سازمان سینمایی از عقد قرارداد با روسیه برای ترمیم فیلم‌های قدیمی سینمای ایران خبر داده بود، اما بعدا بطور دقیق اطلاع رسانی نشد که چه تعداد و چه فیلم‌هایی طی این قرارداد، مرمت و به ایران تحویل داده شدند. با این حال اخیرا، کار مرمت فیلم‌های قدیمی سینمای ایران در داخل کشور و توسط کارشناسان و متخصصان داخلی انجام می‌شود که بسیار امیدوارکننده است و علاقمندان سینما را در این زمینه، کنجکاو و مشتاق می‌کند.
سوالات فعلا بی‌جواب
قصد داشتیم در این گزارش با لادن طاهری، مدیر فیلمخانه ملی ایران صحبت کنیم که امکان آن فراهم نشد و ماند برای فرصتی دیگر. با این حال سوالاتی درباره این کار ارزشمند وجود دارد که امیدواریم به زودی پاسخ آنها را در گفت‌وگو با طاهری، دریافت کنیم. این‌که چرا سینمای ایران، در همه این سال‌ها همچون سینمای جهان و آمریکا و اروپا، در حفظ و نگهداری فیلم‌ها، عمل نکرده است و تقریبا اغلب فیلم‌های ایرانی، حال و روز خوبی به لحاظ کیفی ندارند؟ مرمت فیلم‌ها ایده خود فیلمخانه ملی ایران است یا صاحبان آثار و کارگردان‌ها و تهیه‌کننده‌ها یا سفارش و پیشنهاد نهادها و مراکز خاصی است؟ هزینه‌های مرمت هر فیلم چقدر است؟ مرمت و اصلاح هر فیلم، چقدر زمان می‌برد و چه تعداد نیرو و کارشناس، روی آن کار می‌کنند؟ اولویت‌بندی برای مرمت فیلم‌ها وجود دارد یا نه؟ یعنی متر و معیار انتخاب فیلم‌ها برای مرمت چیست؟
خبر خوب
خبر خوب و جدید این‌که جشنواره جهانی فیلم فجر قرار است امسال پنج فیلم قدیمی سینمای ایران را در بخش «کلاسیک مرمت شده» به نمایش بگذارد.
سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، فیلم‌هایی شاخص از دهه ۶۰ را برگزیده تا در بخش «نمایش فیلم‌های کلاسیک مرمت شده» به نمایش گذارد.
آن‌طور که ستاد خبری سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر خبر داده، در بخش نمایش فیلم‌های کلاسیک مرمت‌شده سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر نسخه‌های مرمت شده پنج فیلم از دهه ۶۰ سینمای ایران رونمایی خواهد شد.
«دونده» به کارگردانی امیر نادری، «دیده‌بان» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، «طلسم» به کارگردانی داریوش فرهنگ، «جاده‌های سرد» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی و «پرده آخر» به کارگردانی واروژ کریم مسیحی آثار ایرانی بخش نمایش فیلم‌های کلاسیک مرمت شده این دوره از جشنواره جهانی فیلم فجر است.
از بین این آثار، فیلم «دونده» در همکاری با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و چهار اثر دیگر با حمایت و همکاری فیلمخانه ملی ایران آماده نمایش شده‌ است.
فیلم «دونده» ساخته امیر نادری محصول ۱۳۶۳ اولین فیلم ایرانی ساخته شده پس از انقلاب است که با کسب جوایز بین‌المللی توجه جهان را به سینمای نوین ایران جلب کرد.
اسامی فیلم‌های خارجی این بخش متعاقباً اعلام خواهد شد.
بخش نمایش فیلم‌های کلاسیک مرمت‌شده که علاقه‌مندان بسیاری دارد ـ از سه سال پیش به بخش‌های جشنواره افزوده شد و ضمن تعامل با فیلمخانه‌ها و آرشیوهای فیلم معتبر ایران و دنیا در کنار نمایش آثار کلاسیک جهان هر سال تعدادی فیلم ایرانی مرمت‌شده را هم رونمایی می‌کند.
در دوره‌های قبلی جشنواره جهانی فیلم فجر، فیلم‌های ایرانی «خانه خدا» ساخته جلال مقدم، «یک اتفاق ساده» ساخته سهراب شهیدثالث، «باد صبا» از آلبرت لاموریس، «گاو» ساخته داریوش مهرجویی، «ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی، «یا ضامن آهو» ساخته پرویز کیمیاوی، «اربعین» ساخته ناصر تقوایی، «امیرکبیر» اثر علی حاتمی و «بازمانده» به کارگردانی سیف‌ا... داد به نمایش درآمده‌ است.
تکلیف آرشیوبازها چه می‌شود؟
اما مهم‌ترین سوال احتمالا این باشد که چرا فقط نمایش نسخه‌های مرمت شده فیلم‌های کلاسیک و قدیمی سینمای ایران، محدود و منحصر به جشنواره‌ها و برنامه‌های خاصی است؟ اگر آرشیویست‌ها و شیفتگان سینمای ایران بخواهند این آثار مرمت شده را به‌طور قانونی خریداری و جایگزین نسخه‌های قدیمی و بی‌کیفیت آرشیو خود کنند، باید چه کاری انجام دهند؟ آیا اصلا این امکان وجود دارد و به آن فکر شده است؟

علی رستگار

سینما