خودکشی با گوشی

این وسط پلیس اما روایت متفاوت‌تری از ویدیوی منتشر شده توسط فرهاد مجیدی دارد. سردار محمدرضا مهماندار، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ با تایید برخورد مامور پلیس حاضر در این فیلم به باشگاه خبرنگاران جوان گفته: من این فیلم را در اینستاگرام دیدم و برخورد مامور ما کاملا درست بوده است؛ او البته تاکید کرده که برای پلیس فرقی نمی‌کند فرد متخلف چه کسی باشد و تمام افراد در برابر قانون یکسان هستند،این‌که کسی تصور کند چون چهره یا بازیکن فوتبال و یا هنرپیشه است و یا مقامی دارد با بقیه افراد جامعه تفاوت دارد و نباید مقررات را اجرا کند، ایراد بسیار بزرگی است. رئیس پلیس راهور تهران بزرگ ادامه داده: «همه افراد در هر جایگاهی در برابر قانون یکسان هستند و باید به قانون احترام بگذارند. سردار مهماندار البته در ادامه دست روی مساله یکی از محورهای اصلی این فیلم منتشر شده هم گذاشته یعنی همان بحث تست الکل و گفته پلیس اگر از فردی تست می‌گیرد و آن فرد مشکلی ندارد، چرا باید در برابر تست دادن مقاومت کند؟!»
سرهنگ عین‌ا... جهانی، معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور کشور در همین رابطه به ما می‌گوید: «وقتی راننده‌ای سرعت غیرمجاز دارد و مدارک هم همراهش نیست، فارغ از این‌که راننده چه شخصی باشد، افسران ما موظف به گرفتن تست الکل هستند. البته اینجا تست الکل گرفته نشده و تنها از آقای مجیدی خواسته شده در صورت افسر ما فوت کند. حتی همکاران ما می‌دانستند که ایشان در حال گرفتن فیلم هستند و وظیفه شان را انجام داده‌اند.»
مامور قانون‌مدار
معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور کشور ادامه می‌دهد: «من این فیلم را دیده‌ام؛ فیلم بیانگر این است که تخلفی از سوی راننده توسط پلیس مشاهده شده و مامور درحال رسیدگی به آن است اما نکته اینجاست که مامور پلیس علی رغم این‌که راننده خودش را معرفی می‌کند کار قانونی و عادی خودش را انجام می‌دهد و نهایتا هم وسیله نقلیه به پارکینگ منتقل و متوقف می‌شود.»
سرهنگ جهانی در توضیح بیشتر می‌گوید:«اطلاعاتی که از افسر مربوطه دریافت کرده ام،حکایت از این دارد که حوالی ساعت 2 صبح جمعه یک دستگاه سواری هیوندای توسان که بعد مشخص می‌شود راننده‌اش فرهاد مجیدی بوده است، در قسمت جنوب به شمال بزرگراه چمران درحال حرکت بوده که به دلیل سرعت غیرمجاز که 130 کیلومتر عنوان شده درحالیکه حداکثر سرعت در این بزرگراه 80 کیلومتر است، خودرو را متوقف می‌کنند، مامور مربوطه از راننده خودرو درخواست مدارک خودرو را می‌کند که راننده مدارکی ارائه نمی‌کند، که این دو دلیل یعنی سرعت غیرمجاز و نداشتن مدارک برای توقیف خودرو کافی است و در حقیقت افسر مربوطه قانون را اجرا کرده است.» معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور کشور در ادامه اما از انتظاری می‌گوید که مجریان قانون از افراد مشهوری چون فرهاد مجیدی دارند، افرادی که برای عده زیادی مخصوصا نسل جوان و نوجوان الگو هستند، این‌که دربرابر قانون مطیع باشند و از قانون تبعیت کنند. تبعیتی که به گفته سردار حمید هداوند، جانشین فرمانده انتظامی تهران بزرگ، یک وظیفه عمومی است. هداوند هم در همین رابطه می‌گوید:« وظیفه پلیس است که با خاطیانی که با سرعت غیرمجاز در معابر تردد می‌کنند، برخورد کند. آقای مجیدی هم اگر با سرعت غیرمجاز رانندگی کرده باید به واکنش پلیس احترام بگذارد، چراکه این موضوع در تمام دنیا متداول است و حتی در کشورهای آلمان و انگلیس با رانندگان متخلف برخورد قاطع می‌شود.»
جانشین فرمانده انتظامی تهران بزرگ البته نسبت به انتشار فیلم در فضای مجازی هم واکنش نشان می‌دهد و می‌گوید: «آقای مجیدی حق نداشت با دوربین تلفن همراه خود عمل پلیس را زیر سوال ببرد، چرا که افسر پلیس وظیفه خود را انجام داده و بهتر بوده ایشان به جای انتشار این فیلم در فضای مجازی و ملتهب کردن فضا به ما مراجعه می‌کرد تا پس از انجام بررسی‌های لازم به این موضوع رسیدگی می‌شد.»
از رونالدو تا مسی
انتشار این فیلم اما خیلی‌ها را یاد برخوردهای قاطعی انداخت که با فوتبالیست‌های مطرح و نامی در سطح جهانی انجام شده است. مثل شکایت اداره مالیات اسپانیا از رونالدو که یک سال و نیم پیش در رسانه‌های زیادی منعکس شد، آن هم وقتی که رونالدو در این دادگاه در دفاعیه خود خطاب به قاضی شعبه پوزوئلو گفته «اگر اسم من کریستیانو رونالدو نبود، حالا اینجا ننشسته بودم و قاضی در جواب او گفت: تو در همان جایگاهی نشستی که قبلا آنتونیو پرز (مشاور پادشاه اسپانیا که در قرن شانزدهم به اتهام قتل سیاستمداری به نام اسکوبدو دستگیر شد) نشسته‌ بود!»
البته رونالدو تنها ستاره‌ای نبوده که طی سالیان اخیر درگیر چنین مسائلی بوده و قانون همیشه بدون هیچ تفاوتی گریبان مسی، روماریو و بسیاری دیگر از فوق ستاره‌ها را هم مثل مردم عادی دیگر گرفته است. برای مثال مسی در ژوئن سال 2016 به علت فرار از پرداخت 67/4 میلیون یورو مالیات حق پخش تصویر از سال‌های 2007 تا 2009 به 21 ماه حبس تعزیری محکوم شد. یا روماریو ستاره سابق فوتبال برزیل هم در سال 2009 توسط دادگاه ریودوژانیرو به انجام دو سال خدمات اجتماعی و پرداخت 117 هزار دلار محکوم شد؛ اتفاقی که نشان از برتری قانون نسبت به همه افراد جامعه دارد، چه چهره‌های مشهوری مثل مسی و رونالدو و چه بقیه شهروندان عادی این جوامع.

اشتهار، باعث قانون‌گریزی نیست
واکنش‌ها نسبت به فیلم منتشرشده زیاد است؛ فیلمی که با عناوین مختلف از درگیری لفظی تا برخورد فرهاد مجیدی و مامور پلیس در فضای مجازی منتشر شده و کامنت‌های مختلفی هم گرفته، بعضی‌ها گفته‌اند لابد مامور پلیس طرفدار تیم حریف یعنی پرسپولیس بوده و بعضی‌ها هم فرهاد مجیدی را خطاب قرار داده‌اند و او را یاد دورانی که در دبی بازی می‌کرد، انداخته و از او پرسیده‌اند اگر در این شهر هم اتفاق مشابهی برایش می‌افتاد باز هم این‌طوری برخورد می‌کرد؟! فصل مشترک کامنت‌ها اما تبعیت از قانون است، موضوعی که علی نجفی توانا، جرم شناس و استاد دانشگاه هم آن را تایید می‌کند،
درباره‌اش به ما می‌گوید: اشتهار نباید باعث قانون گریزی و بی توجهی به قانون شود.
این جرم‌شناس می‌گوید: قانون در هر جامعه‌ای به عنوان سازوکار مناسب برای حفظ نظم اجتماع و نهادینه کردن فرهنگ قانون‌پذیری برای تمام افراد باید به صورت یکسان اجرا شود، در حقیقت یکی از مظاهر دموکراسی و مردم‌سالاری حاکمیت قانون در جامعه است، با این حال در جوامعی که موقعیت‌های اجتماعی، سمت‌های مختلف یا وضعیت طبقاتی افراد باعث قانون گریزی یا عدم اجرای قانون می‌شود یا رانت مربوط به حاکمیت قانون وجود دارد، معمولا رابطه‌ها براساس زور و زر است وقانون وسیله دست زورمندان و افراد توامند می‌شود.
نجفی توانا با اشاره به این‌که قانون اساسی در کشور ما به طور عام تبعیضی برای کسی قائل نشده و باید به‌صورت یکسان برای همه اجرا شود، می‌گوید: در حادثه‌ای هم که فیلمش در فضای مجازی منتشر شده به نظر من، مامور پلیس به وظیفه قانونی‌اش عمل کرده و کارش را به‌درستی انجام داده و اشتهار نباید باعث قانون گریزی شود. اگر از ایشان مدارک خواستند که باید همراهشان وجود می‌داشت، اگر تست الکل می‌خواستند بگیرند باید تمکین می‌کرد، اما به نظر می‌رسد آقای مجیدی که بازیکن بااخلاقی هم هست شاید به‌خاطر عصبانیتی که داشته نتوانسته این ماجرا را مدیریت کند و انتشار این نوع فیلم‌ها هم کار درستی نیست و با معیارهای احترام به قانون فاصله زیادی دارد.

خودبرتر انگاری از نوع چهره‌های مشهور
با انتشار این فیلم کوتاه، یک بحث قدیمی دوباره داغ شد این‌که چرا عده‌ای خودشان را فراتر از قانون می‌دانند؟! ما این سوال را از غفور شیخی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه می‌پرسیم و او در جواب می‌گوید: متاسفانه در کشور ما یک تبعیض فراقانونی نسبت به بعضی اشخاص، مثل نماینده مجلسی که توی گوش پلیس می‌زند یا آقازاده‌ها یا هنرپیشه‌ها و فوتبالیست‌ها و در کل هرفردی که فکر می‌کند در این جامعه برای خودش وزنه‌ای است، اعمال می‌شود و همین باعث می‌شود که این افراد امتیاز خاصی هم برای خودشان قائل باشند، امتیازی که به آنها اجازه می‌دهد حتی در مواردی مرزهای قانون را هم زیر پا بگذارند.
این جامعه‌شناس درباره دلایل به‌وجود آمدن این رفتار می‌گوید: نکته اینجاست که برای تمامی این افراد در موقعیت‌های دیگر بارها پیش آمده که فراقانونی عمل کنند و کسی هم اعتراض نکند، در نتیجه این شبهه برایشان به‌وجود می‌آید که در هر موقعیتی این تبعیض می‌تواند برایشان اعمال شود، در این ماجرا هم برخورد این افسر راهنمایی و رانندگی از نظر من جای تشویق و تحسین دارد چرا که تحت‌تاثیر شهرت و خواسته فرد مقابلش قرار نگرفته است.
به گفته شیخی، ریشه‌های این خواسته نابجای فراقانونی در افراد مشهور ، به هواداران آنها برمی‌گردد، افرادی که با تایید مدام تمام کارهای این افراد، در آنها این گمان و خیال را به وجود می‌آورند که قدرتی فراتر از قانون دارند.
انتشار فیلم کوتاه این درگیری لفظی، اما به گفته این جامعه‌شناس اتفاق ساده‌ای نیست، او به ما می‌گوید که الگوهای جامعه باید در برابر قانون متواضع‌تر از بقیه مردم باشند، چراکه بار مسؤولیت الگو بودن هم بر دوش آنهاست و همین مساله تبعات منفی زیادی در جامعه مخصوصا در نسل نوجوانی که طرفدار این افراد هستند دارد. شیخی در ادامه به کم‌کاری متولیان فرهنگی جامعه هم در معرفی الگوهای مناسب اشاره می‌کند و می‌گوید: وقتی ملاک‌های الگوبرداری و الگوگزینی در یک جامعه درست نباشد و متولیان امر به وظایف خودشان در این رابطه خوب عمل نکنند ما با پدیده ظهور الگوهای پوشالی مواجه می‌شویم.

مینا مولایی

جامعه