آرایش جنگی در اوراسیا

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز سه‌شنبه اقدام اوکراین در اعلام وضعیت نظامی در مناطق مرزی خود را محکوم کرد و خواستار مداخله آلمان برای جلوگیری از اقدامات تحریک‌آمیز بیشتر
شد.
روز یکشنبه، منابع نظامی روسیه تایید کردند که هنگام حرکت سه کشتی متعلق به نیروی دریایی اوکراین از دریای سیاه به سوی دریای آزوف، کشتی‌های روسی به سوی این شناورها آتش گشودند و دو قایق توپدار و یک کشتی یدک‌کش را توقیف کردند.
دریای ازوف بین سواحل جنوبی اوکراین و شبه‌جزیره کریمه واقع است که در سال ۲۰۱۴ از خاک اوکراین جدا و به خاک روسیه پیوست. دولت روسیه مدعی است شناورهای اوکراینی اصول
رفت‌و‌آمد صلح‌آمیز دریایی را نادیده گرفته و وارد آب‌های سرزمینی روسیه شده بودند. در پی این حادثه، دولت اوکراین ارتش آن کشور را به حالت آماده‌باش درآورد و پارلمان آن کشور اعلام حکومت نظامی در مناطق مرزی با روسیه را تصویب کرد.
اعزام ناو روسی
خبرگزاری رویترز دیروز گزارش داد یک ناو نیروی دریایی روسیه به سمت دریای مشترک با اوکراین حرکت کرده است. به گزارش این منبع، ناو مین‌روب «زاخارین» از دریای سیاه به سمت دریای «آزوف» حرکت کرده است.
از سوی دیگر منابع روسی اعلام کردند وزارت دفاع این کشور در نظر دارد سامانه‌های جدیدی از پدافند هوایی اس‌-400 را در شبه‌جزیره کریمه مستقر کند. خبرگزاری ریانووستی گزارش داد که سامانه‌های جدید «اس ـ‌400» تا پایان سال عملیاتی خواهد شد. پیش از این سومین سامانه اس-400 در 21 سپتامبر گذشته در کریمه مستقر شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته بود. روسیه در ماه‌های ژانویه 2017 و 2018 دو سامانه پدافند هوایی اس-400 دیگر در فئودوسیا و سوستوپول در شبه‌جزیره کریمه مستقر کرده بود.
سامانه اس-400 یکی از پیشرفته‌ترین سامانه‌های پدافند هوایی است که با توجه به مشکلاتی که سامانه رقیب آمریکایی آن- پاتریوت - در میادین نبرد از خود نشان داده، این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده است. ارزش هر فروند از سامانه‌های اس-400 به طور کامل (شامل 8 آتشبار، 112 موشک، خودروهای فرماندهی و پشتیبانی) 400 میلیون دلار برآورد شده است.
در یک تحول دیگر روز گذشته اعلام شد وزارت خارجه استونی نماینده روسیه را به دنبال تشدید تنش‌های موجود در منطقه احضار کرده است. یک مقام اسبق نظامی اوکراین از امکان بروز درگیری نظامی گسترده‌ای با روسیه به‌دلیل وخامت اوضاع در دریای آزوف خبر داده و می‌گوید: روسیه ممکن است دریای آزوف را به روی کشتی‌های اوکراینی ببندد و این مساله می‌تواند به یک جنگ بزرگ بین مسکو و کی‌یف منجر شود. به گفته سرهنگ ویکتور رومانینکو، هرگونه وقوع درگیری در منطقه عواقب فاجعه‌آمیزی خواهد داشت، زیرا غرب نیروی نظامی برای کمک به اوکراین نخواهد فرستاد، چرا که مایل نیست مستقیما به یک درگیری نظامی با روسیه کشیده شود و نگران آن است که جنگ جهانی سوم به راه بیفتد.
تنها کمکی که ممکن است مقامات کی‌یف روی آن حساب کنند کمک‌های دیپلماتیک و اقتصادی کشورهای غربی و البته کمک‌های غیرمستقیم نظامی است. گفته می‌شود طرف اوکراینی نیز در حال تقویت مواضع نظامی خود در دریای آزوف است.
اعترافات ملوانان اوکراینی
شامگاه سه‌شنبه روسیه اقدام به پخش اعترافات ملوانان اوکراینی دستگیر شده در جریان مناقشه رویارویی کشتی‌های دو کشور در تنگه کرچ کرد .
به گزارش آسوشیتدپرس، تلویزیون دولتی روسیه اظهارات جداگانه سه تن از ملوانان اوکراینی حاضر در کشتی‌های توقیف شده این کشور را پخش کرد که در آن می‌گفتند گارد ساحلی روسیه بارها به آنها نسبت به این که حق حاکمیتی آب‌های سرزمینی روسیه را نقض می‌کنند هشدار داد و از آنها خواست تا منطقه را ترک کنند. با این حال رسانه‌های غربی می‌گویند مشخص نیست آیا این ملوانان تحت فشار این اعترافات را انجام داده‌اند یا خیر، زیرا یکی از آنها آشکارا در حال قرائت از روی متن از پیش آماده شده در مقابل دوربین بود. وزیر خارجه اوکراین پخش اعترافات تلویزیونی را محکوم کرد و گفت: این‌که حتی اسرای جنگی را در تلویزیون به نمایش بگذارند یک جرم محسوب می‌شود.
معاهده سال 2003 بین دو کشور تعیین کرده که تنگه کرچ و دریای آزوف آب‌های سرزمینی مشترکی هستند، اما روسیه بعد از الحاق شبه جزیره کریمه مدعی تولیت تنگه شد و با ایجاد یک پل تلاش کرد عبور و مرور آنجا را تحت کنترل بیشتر در بیاورد.
فشارهای غربی
تاکنون دولت‌های غربی شامل اتحادیه اروپا، بریتانیا، کانادا و کشورهای دیگر در این مناقشه از کی‌یف حمایت کرده‌اند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل نیز خواهان حداکثر خویشتنداری شده و از دو طرف خواست بدون تاخیر دست به اقداماتی برای مهار این اتفاق و کاهش تنش‌ها بزنند.
همچنین هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان گفت برلین، هم از روسیه و هم از اوکراین خواسته بیشترین حد ممکن خویشتنداری را نشان دهند و پیشنهاد کرده آلمان، فرانسه، روسیه و اوکراین برای حل تنش‌ها همکاری کنند. اما سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه این پیشنهاد را رد کرده و گفته نیازی برای ورود هیچ نوع میانجیگر نمی‌بیند. لاوروف همچنین تاکید کرده است: آلمان می‌تواند به‌عنوان یکی از کشورهای تاثیرگذار اروپایی با فراخواندن اوکراین به آرامش از وخامت اوضاع میان مسکو ـ کی‌یف جلوگیری به عمل آورد.
درهمین حال آمریکا با محکوم کردن اقدامات روسیه خواستار روشن شدن قضیه شده است . به گزارش بی.بی.سی، دونالد ترامپ در مصاحبه‌ای با واشنگتن پست گفت ممکن است برنامه دیدار آخر هفته خود با پوتین در بوئنوس آیرس را لغو کند. او گفت در حال حاضر منتظر «گزارش کامل» دولتش درباره این ماجراست.
ترامپ پیشتر نیز گفته بود از این حادثه خوشحال نیست و اظهار امیدواری کرد قضیه هرچه زودتر حل شود. این درحالی است که به گزارش پایگاه خبری «رااوییشن» آمریکا یک فروند بوئینگ جاسوسی آر سی-۱۳۵وی خود را وارد منطقه دریای سیاه کرده است. این بوئینگ جاسوسی، پایگاه دریایی آمریکا درخلیج «سودا» را در ساعت 5 و 50 دقیقه بامداد دیروز تَرک کرد و عازم شرق شد.

سابقه تاریخی تنش‌ها

تنش تازه میان دو کشور روسیه و اوکراین اولین رویارویی مستقیم بین آنها طی چند سال اخیر به شمار می‌رود هرچند طی سال‌های گذشته جدایی‌طلبان هوادار روسیه و «داوطلبان» ارتش روسیه مشغول نبرد با ارتش اوکراین در دو منطقه شرقی این کشور بوده‌اند. سال 2014 به دنبال برکناری ویکتور یانوکویچ رئیس‌جمهور اوکراین، دولت روسیه تصمیم گرفت با مداخله نظامی خود شبه جزیره کریمه را به جدایی از اوکراین و الحاق به روسیه ترغیب کند. از آن تاریخ به این طرف، آمریکا و غرب انواع تحریم‌های اقتصادی را علیه روسیه و شخصیت‌ها و شرکت‌هایی که در کریمه فعالیت می‌کنند وضع کرده‌اند تا شاید روسیه از کریمه عقب‌نشینی کند . اوکراین از جامعه جهانی خواسته ضمن نپذیرفتن کریمه به عنوان جزئی از خاک روسیه، این کشور را اشغالگر بخوانند و به روسیه برای بازپس دادن این منطقه به اوکراین فشار بیاورند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه تا امروز در تمام مصاحبه‌های خود گفته مسکو در خصوص بازپس دادن کریمه با هیچ‌کسی مذاکره نمی‌کند. برخی تحلیلگران بر این باورند که تنش‌های فعلی موقتی بوده و ممکن است بزودی تمام شود اما برخی دیگر می‌گویند ممکن است ادامه تنش‌ها یک جنگ قریب‌الوقوع را به‌دنبال داشته باشد .

علی باقری

بین الملل