نفسم در نمیاد!

گرچه علت اصلی آسم کودکی مشخص نشده است، ولی ترکیبی از عوامل محیطی، زیستی، ارثی و ژنتیک در بروز آن دخیل‌ هستند. هرچند عواملی از قبیل ویروس‌های تنفسی، آلرژن‌ها، دود سیگار و آلاینده‌های هوا می‌تواند باعث تحریک طولانی‌مدت و التهاب راه‌های هوایی کودک شود. آسم دوران کودکی، شایع‌ترین علت ویزیت بخش اورژانس اطفال، بستری شدن در بیمارستان و روزهای غیبت از مدرسه است .
بچه‌هایی که آسم می‌گیرند
مواجهه با ویروس‌های تنفسی شایع به ویژه آنفلوآنزا، هوای سرد و خشک، افزایش تهویه ناشی از ورزش و بوهای تند می‌توانند زمانی که راه‌های هوایی کودک تحریک‌پذیرند باعث بروز آسم شوند، اما مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به آسم اوایل در دوران کودکی، آسم والدین، اگزما و حساسیت به آلرژن‌های تنفسی هستند.
سؤال در مورد تجویز قبلی داروهای آسم ممکن است سابقه‌ای از بهبود موثر با درمان را نشان دهد که در این‌صورت، ابتلا به آسم تایید می‌شود. توجه داشته باشید علائم و نشانه‌های آسم معمولا با فعالیت فیزیکی، افزایش تهویه (ورزش یا خندیدن) و هوای سرد و خشک تشدید می‌شود‌. البته بر‌خلاف تصور عموم مبنی بر این‌که کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و زیاد سرما می‌خورند در خطر آسم هستند، آسم ناشی از واکنش سیستم ایمنی به آلرژن‌های موجود در محیط و عفونت‌های ویروسی است و ناشی از نقص ایمنی نیست.
عوامل حساسیت‌زا یا آسم‌زا؟
شکی وجود ندارد که محیط زندگی در ابتلا و حتی درمان آسم تاثیر دارد. از جمله محرک‌های آسم می‌توان به آلرژن‌های فضای بسته مثل پوسته حیوانات، مایت، گرد و غبار، سوسک‌ها و قارچ‌ها اشاره کرد. آلرژن‌های فصلی هم شامل گرده درختان، علف‌ها و چمن‌ها هستند و بوهای شدید مثل انواع مواد پاک‌کننده، عطر‌ها و اسپری‌های مو نیز از مواد تحریک‌کننده حمله آسم هستند. تماس‌های شغلی مثل تماس با طویله دام‌ها و مزرعه، بخار، رنگ، فرمالدئید، دود ناشی از سوختن زغال یا چوب نیز از دیگر محرک‌های آسم هستند. از آنجا که بیشتر کودکان مبتلا به آسم یک جزء آلرژیک در ارتباط با بیماریشان دارند، بنابراین درمان باید در جهت بررسی و کم کردن تماس با آلرژن در آنان باشد. آلرژن‌های دائمی شایع در منزل شامل برخورد با حیوانات دارای مو یا پر مانند حیوانات خانگی (سگ‌ها، گربه‌ها، جوندگان و پرندگان) یا جوندگان مزاحم(موش‌ها و رت‌ها)، مایت‌ها، گرد و غبار، سوسک‌ها و قارچ‌ها می‌شود .
آسم، کنترل می‌شود
آسم یک بیماری قابل کنترل است و از زمان بروز علائم باید درمان آن شروع شود که قدم اول همان‌گونه که ذکر شد حذف و کم کردن آلرژن‌ها از محیط زندگی است و در کنار آن درمان‌های دارویی باید تجویز شود.
انتخاب درمان اولیه به‌شدت آسم بستگی دارد، مدیریت این بیماری، متناوب و ساده است که شامل استفاده از یک داروی استنشاقی کوتاه اثر مانند سالبوتامول در مواقع مورد نیاز است. تجویز این دارو معمولا برای برطرف کردن نشانه‌ها و به عنوان پیش‌درمان در آنهایی است که برونکواسپاسم (برونکواسپاسم هنگامی بروز می‌کند که عضلات جدار راه‌های هوایی ریه‌ها محدود یا سفت می‌شوند) ناشی از ورزش دارند. البته درمان ضروری‌تر برای همه بیماران مبتلا به آسم پایدار، درمان روزانه کورتیکوئید استنشاقی به صورت تک‌دارویی یا در ترکیب با درمان کمکی است.
ایمنی ضد‌آسم در کودک
کودکان مبتلا به آسم باید تا حد امکان از تردد غیر‌ضروری در هوای آلوده اجتناب کنند و در صورت وجود آلودگی هوا از ماسک‌های مخصوص و فیلتردار استفاده کنند.
در مورد محدودیت تغذیه‌ای در صورتی که کودک مبتلا به آسم به ماده غذایی خاصی آلرژی داشته باشد منع مصرف آن ماده غذایی توصیه می‌شود‌. همچنین بیماران مبتلا به آسم باید از تردد در محیط‌های شلوغ مثل مترو به دلیل احتمال وجود بالای ویروس‌ها اجتناب کنند.
وقتی کودک در معرض استرس قرار دارد بیشتر احتمال حمله آسم برای وی وجود دارد که این امربه علت تغییرات بدن ناشی از ترشح هورمون‌ها در استرس است که باعث افزایش ضربان قلب به شکل تنفس‌های سریع و کم عمق است.
بعلاوه دود سیگار که حاوی صدها ماده مختلف شیمیایی و سمی است یکی ازمهم‌ترین عوامل محرک و آغازگر حملات آسم به شمار می‌رود، بنابراین توصیه می‌شود در صورت ابتلای کودک به آسم به ‌هیچ‌وجه در اطراف وی سیگار کشیده نشود.
آماده مقابله با حمله آسم باشید
شناخت زودهنگام حملات آسم و شروع درمان آن به طور زودرس می‌تواند از تشدید حملات آن جلوگیری کرده و خطر مرگ ناشی از آسم را تا ۷۰ درصد کاهش دهد. هنگام بروز حمله باید راه هوایی بیمار باز بوده و درمان فوری با گشاد‌کننده‌های کوتاه اثر راه‌های هوایی تا سه بار در ساعت در حمله آسم توصیه می‌شود. در صورت بروز حمله شدید باید به سرعت با اورژانس تماس گرفته شود.

پونه شیرازی

دانش و سلامت