ملاحظات و مخاطراتی درباره نحوه پرداخت فرهنگی و رسانه‌ای به بیانیه راهبردی رهبر انقلاب

از «گام دوم» مراقبت کنیم

ملت ایران بعد از برگزاری جشن 40 سالگی انقلاب، پیام راهبردی رهبر معظم انقلاب و تبیین مسیر حرکت جامعه در دهه‌های آینده را دریافت کرد. این بیانیه تفصیلی را باید به عنوان سندی تاریخی و نقطه عطفی در تاریخ انقلاب دانست. رهبر انقلاب در این بیانیه مهم بر راهبردها و راه‌های اساسی حل مشکلات تاکید داشته و الزامات ورود کشور به فصل جدیدی از زندگی را مطرح کردند. بلافاصله بعد از صدور این بیانیه واکنش‌های زیادی از سوی مقامات و شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی نسبت به آن صورت گرفت؛ اما این نگرانی وجود دارد که اقدامات و عملکردها در این زمینه به فعالیت‌های شعاری و کلیشه‌ای محدود شود و مضامین محوری آن از حرف سو باقی بماند.

کد خبر: ۱۱۹۲۸۵۹

سمینار معجزه نمی‌کند
تردیدی نیست، مهم‌ترین اقدامی که پیش روی جامعه و کارگزاران قرار دارد تحقق شعارها و آرمان‌های انقلاب اسلامی ایران است. با این وصف و با توجه به تجربه گذشته از صدور چنین بیانات و موکداتی بیم این نیز وجود دارد که برخی متولیان دستگاه‌های فرهنگی و اجرایی به جای فراهم آوردن زمینه‌های اجرایی کردن روح و متحوای پیام، به برگزاری همایش‌ها، کنفرانس‌های پرهزینه و تبلیغات بی‌حاصل اقدام کنند و به فکر راه اندازی دبیرخانه‌های متعدد در محل خدمت خود باشند و هزینه‌هایی را برای تهیه بنر‌های تبلیغاتی، بروشور، پلاکارد و شعارنویسی‌های در و دیواری اختصاص دهند. متولیان امور همچنان تصور می‌کنند پرداختن به این همایش‌ها و کنفرانس‌ها و .... معجزه خواهد کرد، اما چنین رویکردی مورد اعتراض مقام رهبری در گذشته نیز بوده است. ایشان در آذر 1393 در پاسخ به نامه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، در ارتباط با برگزاری «همایش ملی ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد» و درخواست صدور پیام برای این همایش، بر این نکته تصریح کردند: نفس اهتمام آقایان به امر مبارزه با فساد را تحسین می‌کنم، لکن این سمینار و امثال آن بناست چه معجزه‌ای بکند؟
تجربه گذشته نشان داده پرداختن به این تشریفات بی‌حاصل هزینه‌بر بوده و هیچ نتیجه‌ای عاید ملت نکرده است. بی‌تردید ورود به فضای تبادل فرهنگی برای تبیین پیام رهبری اقتضائات ناگزیر خود را دارد. این اقتضائات در نازل‌ترین شکل خود ممکن است در قالب برگزاری همایش، کنفرانس و .... بروز و ظهور کند؛ اما واقعیت آن است بیانیه مذکور راه و مسیر را کاملا مشخص کرده و راهبرد اصلی تنها اقدام و عمل و اهتمام به اجرایی کردن بندهای محوری است. غبن و زیانکاری خواهد بود که متولیان امور با بیانیه‌ای که به تصریح رهبر معظم انقلاب با دقت زیاد به نگارش درآمده، برخوردی کلیشه‌ای داشته‌ باشند. توجه به ماموریت‌ها و مسؤولیت‌های ملت و دولت در بیانیه گام دوم انقلاب نه‌تنها نافی مطالبات گذشته رهبر معظم انقلاب نیست، بلکه توجه به توصیه‌ها،‌ هشدارها و دغدغه‌های پیشین حتما به عنوان پیش‌شرط‌های اولیه تحقق مأموریت‌های اعلام شده در گام دوم انقلاب تلقی خواهد شد.

ماموریت‌های ترسیم شده در بیانیه
رهبر انقلاب در بخش‌هایی از بیانیه گام‌ دوم، ماموریت‌هایی را برای برخی نهادها یا گروه‌ها ترسیم کرده‌‌اند که اجرایی کردن این ماموریت‌ها نقش مهمی در تحقق اهداف بیانیه گام دوم دارد. به عنوان مثال در بخش عدالت و مبارزه با فساد تاکید کرده‌اند: ایجاب می‌کند دستگاهی کارآمد با نگاهی تیزبین و رفتاری قاطع در قوای سه گانه حضور دائم داشته باشد و به معنای واقعی با فساد مبارزه کند، به‌ویژه در درون دستگاه‌های حکومتی.
همچنین درباره ضرورت مقابله با تهاجم رسانه‌ای دشمنان فرموده‌اند: دستگاه‌های مسوول حکومتی در این باره وظایفی سنگین به عهده دارند که باید هوشمندانه و کاملاً مسوولانه صورت گیرد. و این البته به معنی رفع مسوولیت از اشخاص و نهادهای غیرحکومتی نیست. در دوره‌ پیش ‌رو باید در این باره‌ها برنامه‌های کوتاه مدت و میان مدت جامعی تنظیم و اجرا شود.ایشان همچنین در حوزه معنویت و اخلاق تاکید کرده‌اند: اخلاق و معنویت، با دستور و فرمان به دست نمی‌آید، پس حکومت‌ها نمی‌توانند آن را با قدرت قاهره ایجاد کنند، اما اولا خود باید منش و رفتار اخلاقی و معنوی داشته باشند، و ثانیا زمینه‌ را برای رواج آن در جامعه فراهم کنند و به نهادهای اجتماعی در این باره میدان دهند و کمک برسانند؛ با کانونهای ضدمعنویت و اخلاق، به شیوه‌ معقول بستیزند و خلاصه اجازه ندهند جهنمی‌ها مردم را با زور و فریب جهنمی کنند. رهبر انقلاب همچنین در بخش روابط خارجی با اشاره به فریبکاری برخی دولت‌های اروپایی تاکید کرده‌اند: دولت جمهوری اسلامی باید مرزبندی خود را با آنها به دقت حفظ کند، از ارزش های انقلابی و ملی خود یک گام هم عقب‌نشینی نکند، از تهدیدهای پوچ آنان نهراسد و در همه حال، عزت کشور و ملت خود را در نظر داشته باشد و حکیمانه و مصلحت‌جویانه و البته از موضع انقلابی، مشکلات قابل حل خود را با آنان حل کند.

واگذاری کار به جوانان
اما ماموریت‌های دیگری هم در بیانیه وجود دارد که پیش‌زمینه‌ای لازم دار‌د و آن محول شدن کارها به جوانان است. به عنوان مثال ایشان در بخش عدالت و مبارزه با فساد پس از برشمردن موارد ضروری برای تحقق این بخش تاکید کرده‌اند: اگر زمام اداره‌ بخش های گوناگون کشور به جوانان مؤمن و انقلابی و دانا و کاردان ــ که بحمدا... کم نیستند ــ سپرده شود، این امید برآورده خواهد شد.

رهبر انقلاب همچنین با تشریح راه‌حل‌های مشکلات اقتصادی تاکید کرده‌اند: بی‌گمان یک مجموعه جوان و دانا و مؤمن و مسلط بر دانسته‌های اقتصادی در درون دولت خواهند توانست به این مقاصد برسند. دوران پیشِ‌ رو باید میدان فعالیت چنین مجموعه‌ای باشد.ایشان همچنین با تاکید بر ضرورت امیدآفرینی فرموده‌اند: شما جوانان باید پیشگام در شکستن این محاصره‌ تبلیغاتی باشید. در خود و دیگران نهال امید به آینده را پرورش دهید.

تکرار طوطی‌وار، راهگشا نیست
عبدالمطهر محمدخانی / فعال رسانه‌ای

بیانیه رهبر انقلاب یک مانیفست جامع است نه برای امروز و فردا، بلکه برای چهار دهه آینده انقلاب که برابر با کل عمر انقلاب تاکنون است. بنابراین رسانه ها بیش از آن که به عنوان یک سخنرانی و نامه به آن بپردازند باید به آن در این جایگاه و رتبه نگاه کنند. در این صورت یک گام بزرگ به جلو رفته اند. نکته دیگر این است که باید بدانیم برای تحقق بیانیه رهبری، صرف تکرار طوطی‌وار آن در رسانه راهگشا نخواهد بود، بنابراین رسانه‌ها باید تلاش کنند مبانی بخش های مختلف را استخراج کرده و ملاحظات مختلف برای محقق شدن آن را در نظر بگیرند. از سوی دیگر روح کلی این بیانیه با عملکرد ما رسانه ای ها در تضاد است. می بایست رسانه ها رویه خود را برای تطبیق با آن بیانیه اصلاح کنند، در غیر این صورت نمی توانیم مدعی کمک به رهبری باشیم. رسانه ها باید احساس امید به آینده انقلاب را که در این بیانیه وجود دارد پرورش دهند؛ چرا که اگر امید نباشد چیزی باقی نمی‌ماند. متاسفانه رسانه‌ها در حال پمپاژ خبر بد به‌مردم هستند، تا زمانی که در رسانه‌ها این رویه را ادامه می‌دهیم با تکرار طوطی‌وار بیانیه رهبری کمکی به تحقق آن نمی‌کنیم.

راه‌های اجرای بیانیه در متن آن وجود دارد
فرشاد مهدی‌پور / فعال رسانه‌ای
بیانیه رهبری در حوزه حقوقی و سیاسی دارای اهمیت بسیاری است و زمانی که از بیانیه سخن می‌گوییم به معنی اعلام مواضع و هدفگذاری تحولات آینده است. بیانیه رهبری که به عنوان گام دوم مطرح شده است، بیانیه‌ای سیاسی حقوقی است که قابلیت اجرایی شدن و تحقق میدانی بسیاری در آن وجود دارد. مهمترین توصیه در این بیانیه بحث دانش پژوهش و علم است. در بیانیه نیز تاکید شده است اگر بخواهیم در کشور شاهد گسترش عدالت و پیشرفت باشیم مهم‌ترین راه‌حل دستیابی به آن دانش و پژوهش است که در حوزه علم تجربی و انسانی قابل ارزیابی است.

نکته دیگر این است که در درون بیانیه و در حوزه‌های مختلفی از جمله عدالت، جوانگرایی و... اقداماتی پیشنهاد شده است که برای اجرایی کردن بیانیه می‌توان آنها را شناسایی و عملیاتی کرد.

ضرورت بازگشایی نکات محوری بیانیه رهبری
کیان عبداللهی / سردبیر خبرگزاری تسنیم

بعد از صدور بیانیه‌ها و پیام‌های مهم از سوی رهبر انقلاب، آفتی وجود دارد و آن چیزی نیست جز برخی واکنش‌های کلیشه‌ای و تبلیغاتی نسبت به این بیانیه‌ها. واقعیت آن است که نکته مهم و محوری پیامی که از سوی ایشان در 40 سالگی انقلاب انتشار یافت ، فهم درست و منطقی این بیانیه است که باید از آن به عنوان یک مانیفست یاد کرد. در این بیانیه به چند نکته محوری از جمله توصیف وضعیت کشور در گذشته و حال و آینده و تحلیل نقاط قوت‌ و ضعف‌ اشاره و همچنین تصویری از آینده ارائه شده است. طبعا فهم درست پیام رهبری حتما به تبیین بیشتری احتیاج دارد و باید نکات محوری این بیانه بازگشایی شود. از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که روح اصلی پیام تاکید بر به کارگیری جوانان در عرصه‌های مختلف مدیریتی است. از نظر ایشان کشور باید از نظر عملی دچار تحول در عرصه‌های مدیریتی شود و تحقق این تحول و کارآمدی تنها با حضور جوانان ممکن و میسور خواهد بود. جوانان از نظر آرمان‌خواهی و کارآمدی از میانسالان جلوتر هستند. اصولا همان طور که رهبری نیز اشاره کردند شعارهای انقلاب فطری است اما بروز آفت‌های ناکارآمدی و فساد به ویژه در سطوح اقتصادی بخش قابل توجهی از مدیران کشور را دچار مشکل کرد و متاسفانه همین شبهه ناکارآمدی در ذهنیت مردم جاافتاده است. صرف نظر از این که به وجود آمدن چنین ذهنیتی تا چه اندازه محصول تبلیغات خارجی است یا واقعیت میدانی، باید پذیرفت برای پیشرفت و ترقی کشور و ساختن آینده رجوع به تجربیات گذشته و به کارگیری جوانان مستعد و با کفایت می‌تواند راهگشا باشد. در برهه‌های مختلفی از تاریخ انقلاب از جمله دوران دفاع مقدس با وجود حمایت‌های فراوان مالی غرب از صدام،‌ جوانان این مرز و بوم به عنوان فرماندهان جنگ بر دشمن تا بن دندان مسلح فائق آمدند. همچنین در دیگر عرصه‌های بالندگی کشور از جمله فناوری موشکی، نانو و سلول‌های بنیادین نیز حضور جوانان بسیار پررنگ است. بنابراین برای پرهیز از برخورد کلیشه‌ای با پیام رهبر معظم انقلاب و برای این که گام دوم انقلاب را محکم‌تر برداریم باید زمینه برای تحول اساسی در عرصه‌های مدیریتی و به کارگیری جوانان مستعد و توانمندی در عرصه‌های مدیریتی فراهم شود تا شاهد کارآمدی و پیشرفت‌ در چشم‌انداز آینده کشور باشیم.