تورم 500 درصدی روی «کاغذ»

قیمت کاغذ در صدر تورم
واردکنندگان کاغذ ارز یارانه‌ای می‌گیرند تا با افزایش نرخ ارز، قیمت این محصول فرهنگی و استراتژیک افزایش پیدا نکند اما در تمام این سال‌ها نتیجه برعکس بوده و هر قدر دولت بیشتر تلاش کرده، نتیجه بدتر شده و قیمت کاغذ افزایش بیشتری یافته است. کاغذ تحریر سال قبل در همین زمان حدود 80 هزار تومان قیمت داشته و حالا به حدود 400 هزار تومان رسیده و این یعنی تورم 500 درصدی رخ داده و می‌توان مدعی شد کاغذ بیشتر از هر کالای اساسی دیگری با افزایش قیمت مواجه شده، در حالی که دولت ساماندهی کاغذ را در دستور کار قرار داده، سامانه ثبت سفارش راه اندازی کرده و به موازات آن تلاش‌هایی برای دستگیری سلاطین کاغذ صورت گرفته است!
برخی ناشران با دخالت‌های دولت در بازار کاغذ مخالف هستند و بسیاری دیگر هیچ دلیل روشن و مشخصی برای نوسانات ارز پیدا نمی‌کنند و کسی نمی‌داند چرا بازار کاغذ از قواعد عرضه و تقاضا پیروی نمی‌کند و اتفاقاتی که در این بازار رخ می‌دهد با هیچ کدام از تئوری‌های علم اقتصاد هماهنگ نیست.
نشر گنگ و خواب‌زده
کاغذ، صنعت نشر را به خواب و رخوت فرو برده و حتی صدایی از جایی بلند نمی‌شود. ناشران انگار به امید معجزه نشسته‌اند. عمده فعالیت این روزهای ناشران، انتشار تقویم سال جدید است و تجدید چاپ کتاب‌هایی که مشتری دارد. مدیر انتشارات شهید کاظمی به جام‌جم گفته برخی از کتاب‌هایش تمام شده و با آن‌که هنوز متقاضی دارند، نتوانسته آنها را منتشر کند از جمله کتاب‌های «سربلند» و «یادت باشد». البته این ناشر کتاب «خط مقدم» را نیز آماده نشر دارد اما این کتاب هم در صف انتظار مانده تا شاید کاغذ مورد نیازش فراهم شود.
دولت از ناشران خواسته برای دریافت کاغذ در سامانه مخصوص ثبت سفارش نام‌نویسی کنند و گویا از این طریق کاغذ مورد نیاز با قیمت مناسب در اختیار ناشران قرار گرفته است اما در این باره هم دو نکته مهم وجود دارد: نکته اول این‌که برخی ناشران کتاب‌هایشان را با کاغذ یارانه‌ای منتشر و مانند سایر کتاب‌ها قیمت‌گذاری و عرضه می‌کنند گویی کتاب‌ها را با کاغذ آزاد منتشر کرده‌اند. نکته دوم این‌که عدالت در تخصیص کاغذ رعایت نمی‌شود و مثلا ناشران کتاب‌های کمک درسی چون چاپ بیشتری دارند، کاغذ بیشتری دریافت می‌کنند و کتاب‌هایی منتشر می‌کنند که در هر صورت و با هر قیمتی توسط دانش‌آموزان خریداری می‌شود در حالی که ممکن است کتاب‌های ادبی و رمان‌ها به راحتی فروخته نشوند.
با وجود این مشکلات، ناشران از عملکرد سامانه ثبت سفارش راضی هستند و معتقدند حداقل فایده سامانه ثبت سفارش این است که می‌توانند کاغذ را به قیمت مناسب تهیه کنند اما گویا این سامانه پاسخگوی نیاز همه ناشران نیست. به گفته مدیر انتشارات شهید کاظمی، تعداد ناشران و میزان درخواست زیاد است و دولت نمی‌تواند از عهده برآورده کردن تمام تقاضاها بر بیاید.
تازه‌ترین اقدامات
گرچه ناشران و اهالی کتاب تماشاگر شرایط موجود هستند و احتمالا به فکر راهکارهای انفرادی و شخصی برای بهبود کسب و کارشان هستند، دو برنامه جدی اجرا شده است. برنامه اول برخورد و دستگیری محتکران است که طبق آخرین خبرها همچنان ادامه دارد و یکی از آخرین موارد آن کشف 25 تن کاغذ احتکار شده در شهرستان صحنه است.
اواسط ماه جاری، خبر رسید به همت پلیس انتظامی کرمانشاه، یک انبار حاوی 25 تن کاغذ احتکار شده در شهرستان صحنه شناسایی شده که ارزش آن معادل 700 میلیون ریال بوده است. درباره جزئیات این پرونده اطلاعات بیشتری منتشر نشد اما به نظر می‌رسد بررسی اهداف و برنامه‌های محتکران می‌تواند در جهت پیشگیری از احتکار یا قاچاق کاغذ به خارج از کشور موثر باشد.
یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته در جهت ساماندهی وضعیت بازار کاغذ، تغییر ارز واردات کاغذ بوده است. اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌ها اواسط ماه جاری اعلام کرد بعد از هماهنگی‌های صورت گرفته با بانک مرکزی، شرکت‌های متقاضی ورود کاغذ با ارز دولتی می‌توانند با تغییر نوع ارز درخواستی خود به «یوان»، «درهم» و «روبل»، معادل یورویی آن را در کمترین زمان ممکن دریافت کنند.
گویا این اداره کل وعده داده با تغییر نوع ارز واردکنندگان می‌توانند ظرف سه روز ارز‌های نامبرده را دریافت کنند. در حالی که پیش از این، بیشتر از سه ماه برای تغییر نوع ارز و دریافت آن صرف می‌شد.