تذکر با در ج در پرونده؟

هیاتی که قرار است به معنای حقیقی نظارت کند

رهبر انقلاب در دیدار نمایندگان که خرداد امسال انجام شد در بخشی از سخنان خود بحث «نظارت بر رفتار نمایندگان» را حتی از نظارت مجلس بر دولت و دیگر مجموعه‌ها مهم‌تر دانستند و تأکید کردند: هیأتی که در این زمینه در مجلس ایجاد شده باید تقویت شود و به معنای حقیقی کلمه بر رفتار نمایندگان نظارت کند.

براساس چنین تاکیداتی از سوی رهبر انقلاب برخی چهره‌ها معتقدند ماجرای نماینده سراوان محک مناسبی برای عملکرد هیات عالی نظارت بر رفتار نمایندگان بود و احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در نامه‌ای که روز شنبه به رئیس مجلس شورای اسلامی نوشت با تاکید بر این‌که «هیات عالی نظارت نمی‌تواند بر این‌همه آسیبی که نماینده مزبور به آبروی مجلس زده است و کارش به نقض امنیت ملی نیز کشیده، چشم ببندد» افزود: هیات عالی نظارت موظف است با بررسی دقیق، مجازات وی را تعیین و به‌طور شفاف اجرا و اعلام کند و برای امور کیفری به مقام قضایی معرفی نماید.

بررسی در جلسات غیرعلنی غیررسمی

با این حال به نظر می‌رسد عملکرد مجلس و هیات نظارت بر رفتار نمایندگان توقعات را برآورده نکرده است. مجلس شورای اسلامی در جلسات غیرعلنی غیررسمی که در همان روزهای اول ماجرا برگزار شد به بررسی این مساله پرداخت اما براساس فیلمی که از جلسه منتشر شد نمایندگان بیشتر این دغدغه را داشتند که چه کسی فیلم گمرک را منتشر کرده تا این‌که چرا چنین اتفاقی افتاده است. نماینده سراوان هم طلبکارانه تاکید داشت اگر رئیس گمرک برکنار نشود از نمایندگی استعفا خواهد داد؛ وی همچنین فیلم منتشر شده را دست‌ساز خواند و با بیان این‌که در ماجرای گمرک به قوم بلوچ و اهل‌سنت توهین شده تلاش کرد ماجرا را قومی و مذهبی جلوه دهد.

به‌دنبال این ماجراها تصاویری از دوربین‌های مداربسته گمرک منتشر شد که نشان می‌داد نماینده سراوان به‌همراه یکی از واردکنندگان خودرو به دفتر گمرک مراجعه کرده بوده؛ موضوعی که با ادعاهای نماینده سراوان مبنی بر این‌که برای پیگیری مطالبات مردم به گمرک رفته بوده، منافات داشت.

همچنین در روزهای بعد اخباری مبنی بر سرقت علمی یک مقاله از سوی نماینده سراوان منتشر شد که البته درازهی در این زمینه اطلاعیه‌ای صادر کرد و توضیحاتی ارائه داد. گرچه این توضیحات برای خیلی‌ها چندان قانع‌کننده نبود، اما به بخشی از آن در اینجا اشاره می‌کنیم: پیرو انتشار مطلبی مبنی بر منتسب نمودن مقاله‌ای به اینجانب در رسانه‌ها به استحضار می‌رساند اینجانب و سایر اساتید همکار هیچ‌گونه نقشی در تهیه و تنظیم آن مقاله نداشته و نویسنده مسؤول، دانشجو است که بنده از منابع مقاله و تهیه و تدوین مطالب بی‌اطلاع بوده‌ام. اگر چنانچه خطا و اشتباهاتی صورت گرفته می‌بایست دبیرخانه مسابقات کشور چین که فرصت بررسی مقاله را داشتند به چنین موردی رسیدگی می‌کردند. رشته تخصصی بنده ارتباطی با مقاله مورد نظر نداشته و فقط کار ترجمه مطالب از عهده بنده برآمده است.

رفتار خلاف‌شأن نمایندگی

برخی کارشناسان معتقدند همه این موارد مغایر شئون نمایندگی است؛ به‌عنوان مثال احمد توکلی در نامه‌ای که به مجلس نوشته، آورده است: «رفتار این نماینده از سر پرتوقعی و طلبکاری بوده و فحاشی با ادای کلمات زشت و رکیک مصداق بارز «رفتار خلاف‌شأن نمایندگی» است که این رفتار در بند «ب» ماده (۲) قانون نظارت بر رفتار نمایندگان، تخلف و مستحق مجازات شناخته شده است. مهم‌تر از این حادثه، طرز برخورد نماینده با آن است که برای پوشاندن زشتی کارش متوسل به دروغ شده و فیلم را دست‌ساز خوانده درحالی‌که از حیث فنی این ادعا بی‌اساس است.«

توکلی همچنین تاکید کرده جرمی که از همه تخلفات و جرایم دیگر بسیار مهم‌تر است گره زدن دروغین ماجرا به مسائل قومی و مذهبی است که اقدامی ضد امنیتی، زمینه‌ساز اختلافات مغایر با وحدت ملی و باعث تشویش اذهان عمومی است.

ضرورت شفافیت عملکرد هیات نظارت

براساس چنین توقعاتی، چشم‌های زیادی به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان بود تا مشخص شود چه برخوردی با این مساله خواهد داشت.

در روزهای اول ماجرا مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس با بیان این‌که شکایت نمایندگان مجلس از درازهی واصل نشده است، گفت: وقتی که نماینده سراوان از رفتاری که داشته عذرخواهی کرده، دیگر پرونده وی به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان نمی‌آید. برخلاف این اظهارنظر ناامید کننده اما بالاخره دیروز هیات نظارت بر رفتار نمایندگان برای بررسی ماجرای نماینده سراوان جلسه داشت که البته نتایج این جلسه چندان متناسب با انتظاراتی که از آن وجود داشت نیست.

علیرضا سلیمی، عضو هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در گفت‌وگو با جام‌جم درباره جزئیات این جلسه گفت: هیات نظارت بر رفتار نمایندگان تاکنون در ارتباط با توهین نماینده سراوان به کارمند گمرک دو جلسه برگزار کرده بود که آخرین جلسه دیروز برگزار و طبق جمع‌بندی صورت گرفته بنا شد براساس ماده 6 آیین‌نامه با نماینده سراوان و همچنین نماینده‌ای که اقدام به انتشار فیلم جلسه غیر رسمی مجلس کرده بود برخورد لازم و قانونی صورت گیرد.

سلیمی البته در واکنش به اصرار خبرنگار جام‌جم درخصوص جزئیات دقیق‌تر از جریمه‌ای که برای نماینده سراوان در نظر گرفته شده، مدعی شد: نمی‌توانم تمام جزئیات جلسه را اعلام کنم، زیرا بسیاری از موضوعاتی که در هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مطرح می‌شود محرمانه است و نمی‌توان جزئیات آن را بیان کرد.

ماده 6 قانون نظارت بر رفتار نمایندگان که سلیمی به آن اشاره کرده، هشت مجازات را دربرمی‌گیرد که عبارتند از تذکر شفاهی بدون درج در پرونده، تذکر کتبی با درج در پرونده، اخذ تعهد کتبی مبنی بر عدم تکرار تخلف، کسر حقوق از یک ماه تا یک سال به میزان یک دوم، محرومیت از عضویت در مجامع و شوراها یا کمیته‌های تحقیق و تفحص، محرومیت از نامزدی برای عضویت در هیأت رئیسه مجلس و هیأت رئیسه کمیسیون‌ها، اعلام یک یا چند تخلف نماینده در جلسه غیرعلنی توسط رئیس مجلس، اعلام یک یا چند تخلف نماینده در جلسه علنی توسط رئیس مجلس.

با توجه به تنوع این مجازات‌ها و عدم شفافیت هیات نظارت بر رفتار نمایندگان درباره نوع برخوردی که برای نماینده سراوان در نظر گرفته شده نمی‌توان قضاوت دقیقی درخصوص عملکرد این هیات داشت.

ابهاماتی که باقی است

همچنین در حالی که انتظار می‌رفت پس از برگزاری جلسه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان، ماجرای رفتن نماینده سراوان به گمرک همراه با یک واردکننده خودرو مشخص شده و برای روشن شدن افکار عمومی، توضیحاتی در این زمینه داده شود علیرضا سلیمی، عضو هیات نظارت بر رفتار نمایندگان گفته اگر کسی سندی در این زمینه دارد اعلام کند و به ما بدهد، چون تا الان، مطالبی که مطرح شده، گمانه‌زنی و سخنان بدون سند بوده است. این عضو هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان تصریح کرد: ما به دنبال سند هستیم و این مساله در حال پیگیری است. ما از رئیس گمرک هم درخواست کردیم اگر سندی مبنی بر درخواست آقای درازهی دارد به هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان ارائه کند، ولی هنوز سندی ارائه نشده است.

همچنین آن‌طور که سلیمی گفته، هیات نظارت بر رفتار نمایندگان، توضیحات نماینده سراوان در ارتباط با مقاله علمی و این‌که او صرفا مترجم بوده را قبول کرده است.

با این‌حال انتظار این است که هیات نظارت بر رفتار نمایندگان رفتار شفاف‌تر و قاطع‌تری در این زمینه داشته باشد. مهدی چمران، کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: هیات نظارت بر رفتار نمایندگان باید به‌صورت شفاف نتایج حاصله از جلسه بررسی پرونده نماینده سراوان را بیان و در این زمینه بدون هیچ‌گونه کوتاهی اقدام کند تا به این ترتیب سوال و ابهامی در ذهن مردم باقی نماند.

بگو مگوهای درازهی با خبرنگاران در راهروی پارلمان

نماینده مردم سراوان در مجلس شورای اسلامی در واکنش به سوالات خبرنگاران درباره حواشی اخیر با آنها وارد مشاجره شد.
این متن گفت‌وگویی است که محمدباسط درازهی در حاشیه جلسه علنی دیروز با خبرنگاران داشت و ایسنا آن را منتشر کرده است:
لطفا توضیحاتی درباره حواشی اخیر به ما بدهید.
دنبالم نیا سرما می‌خوری گلویم درد می‌کند سوال نپرس همه چیز هم در سایتم است.
آن همه چیز نیست.
به تو ربطی ندارد، صحبت نکن!
درمورد مقاله شما ابهامی ایجاد شده است.
من اصلا رشته‌ام ادبیات است ولی مقاله در حوزه رباتیک است. برای آن هم امتیازی نگرفتم. من هم فردا می‌توانم اسم شما را در یک مقاله ثبت کنم.
گفته می‌شد شما با یکی از واردکنندگان خودرو به گمرگ رفته‌اید.
در مرز ما فقط دام وارد می‌شود چیزی دیگری وارد نمی‌شود.
پس آقای حاجب آنجا چکار می‌کرد؟
از خودش بپرس.