بازگشت والیبال به مسیر درخشان با نگرش علمی و بنیادی / آپارتمانی شدن مدارس ، والیبال را نابود می‌کند

به گزارش جام‎جم آنلاین ، همگام با پیشرفت والیبال حرفه‎ای در سراسر دنیا ، والیبال ایران نیز شکوفایی خود را از دهه هفتاد آغاز کرد و در دهه‌های هشتاد و نود نیز به موفقیت‎های متعددی دست‌یافت. در این سال‌ها ستاره‌های متعددی در والیبال ایران پیدا شدند که نشان دادند یک بازیکن والیبال هم می‌تواند به‌اندازه ستاره تیم فوتبال پایتخت محبوب باشد.

اما در سه سال گذشته چندتایی از این ستاره‌ها رو به خاموشی رفتند و از دایره ستاره‌ها خارج شدند. با این اتفاق، والیبال ایران که نتایج درخشانی را در سال‎های اخیر چه در سطح جهانی و چه در سطح آسیا به دست آورده بود در جاده‎ای پردست‌انداز افتاد. اکنون یک واقعیت بدیهی به نظر می‎رسد. والیبال ایران سال‎های طلایی خود را پشت سر گذاشته و در شرایط کنونی همچنان وابسته به ستاره‎هایی است که دیر یا زود موعد آنها هم در سطح ملی به پایان می‎رسد. والیبال ایران چطور به این شرایط رسید؟ چرا به‌جای پیشرفت، پسرفت در دستور کار قرار گرفت؟

جمشید حمیدی مفسر و کارشناس بین‎المللی والیبال در این رابطه به جام‎جم آنلاین گفت: فرازوفرود در ورزش قهرمانی در اکثر کشورهای دنیا وجود دارد. روزگاری هلند در والیبال حرف اول را در جهان می‎زد اما این تیم اکنون در بین تیم‎های رده دوم دنیا حضور دارد. زمانی هم چکسلواکی سابق در والیبال جهان پادشاهی می‎کرد اما امروز اثری از آنها نیست.

حمیدی افزود: نمونه‎های متعددی در این زمینه وجود دارد. برخی از کشورها دچار کمبود نیروی انسانی شده‎اند و ژاپن نیز به همین سرنوشت دچار شده است. اما کشورهایی که بنیادی و ریشه‌دار کار می‎کنند کمتر دچار افت می‎شوند. مثال‎های متعددی برای این وجود دارد، همانند روسیه، آمریکا، برزیل، لهستان و ایتالیا. این تیم‎ها ریشه‎ای کار می‎کنند والان هم به‌خوبی می‌بینیم که در رقابت‎های جهانی و المپیک حضور پررنگ و موفقی دارند و مدعی محسوب می‎شوند.

این کارشناس بین‎المللی والیبال در ادامه گفت: کشورهای مختلف روی والیبال کارهای پایه‌ای و اصولی انجام می‎دهند. در ایتالیا شرایط جالب‌توجهی وجود دارد. آنها ازنظر نیروی انسانی برای والیبال با کمبود مواجه هستند. در این کشور به ازای هر پنج دختر، سه پسر وجود دارد اما آنها باوجود کمبود نیروی انسانی در بخش مردان مشکلی ندارند. در روزهای تعطیل پارک‎های این کشور مملو از مسابقات کوچک و بزرگ و مینی والیبال است. در باشگاه‎های این کشور کارهای زیادی در رده پایه صورت می‌گیرد این در حالی است که در ایران یک نگاه کاملاً گلخانه‎ای به مسئله پرورش بازیکن وجود دارد.

وی ادامه داد: ما چقدر کار گلخانه‎ای در والیبال ایران خوب انجام دادیم. نخبه‎های برگزیده در سراسر کشور را جمع کردیم. همین کار در کشور کوبا هم انجام شد. امروز محصولات والیبال گلخانه‎ای کوبا در سراسر جهان بازی می‎کنند، مشهورترین آنها ویلفرد لئون نام دارد که هم‌اکنون گران‎ترین بازیکن در سراسر دنیاست. البته بازیکنان کوبایی به دلیل مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور مدام به کشورهای دیگر کوچ می‎کنند.

پول‎هایی که والیبال می‎بلعد

همان‌طور که این مفسر والیبال می‎گوید کار پایه‎ای چندان قابل‌توجهی در والیبال ایران وجود ندارد این در حالی است که سالیانه میلیاردها تومان بدون اینکه عاید و یا خروجی داشته باشد،در این ورزش هزینه می‎شود. درواقع به عبارت بهتر باید گفت که این پول‎ها در والیبال بلعیده می‎شود.

حمیدی در این رابطه نیز اذعان داشت: در والیبال ایران میلیاردها تومان هزینه می‎شود اما پشت این بریزوبپاش برنامه‎ریزی مشخصی وجود ندارد. بهترین بازیکنان لیگ ماسال گذشته به اردوی تیم ملی فوتبال ایران دعوت نشدند. نگاهی انحصارگرایانه وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: هر مربی خارجی که به ایران می‎آید در چارچوب انحصار هستند و در این میان ولاسکو یک استثناء بود. مربیان خارجی که به ایران آمدند ایده‎های لازم را نداشتند.

این کارشناس اضافه کرد: باشگاه‎ها برای نوجوانان برنامه‎ریزی لازم را انجام نمی‎دهند. هزینه های کلانی که این باشگاه‎ها انجام می دهند حتی یک صدم آن هم به رده‎های سنی پایین‎تر اختصاص نمی‎یابد. در دهه گذشته که رده ملی «گل» کرد و بازیکنان همین رده ملی که محصول نگاه گلخانه‌ای در زمان یزدانی خرم و بعد داورزنی بودند، خودی نشان دادند. والیبال با همین ستاره‎ها در سال‎های اخیر بین مردم با استقبال گسترده‌ای روبرو شد.

1000 آموزشگاه و دیگر هیچ

این کارشناس بین‌المللی والیبال در حالی از فقدان برنامه‌ریزی خاص برای آموزشگاه‌های پایه می‌گوید که در کشور به خصوص در تهران باشگاه‌های متعدد والیبال چه برای دختران و چه برای پسران وجود دارد. پس از این تناقض از کجا می‌آید؟ چطور باشگاه‌های متعددی برای والیبال وجود دارد اما با فقدان برنامه ریزی مناسب برای رده‌های سنی پایین مواجه هستیم؟

حمیدی در پاسخ به این پرسش نیز گفت: ما بیش از هزار باشگاه والیبال در کشور داریم که «باری به هر جهت» عمل می‌کنند. مجوز برخی از این باشگاه‌ها متعلق به بازیکنان شهیر والیبال است اما آنها حتی سالی دو بار هم برای تمرین دادن به باشگاه‌های خود نمی‌روند. بازیکنان نوجوان و سن پایین در این باشگاه‌ها از سوی کسانی تمرین داده می‌شوند که نه از اصول ابتدایی مربی‌گری چیزی می‌دانند و نه قادر هستند که از لحاظ روان‌شناسی با بازیکن نوجوان ارتباط برقرار کنند.

وی اضافه کرد: برخی از مربیان حاضر در این باشگاه‌ها ماهیانه یک میلیون تومان از بازیکنان شهریه می‌گیرند. آنها باید هر دو ماه یکبار دوره بازآموزی ببینند اما چنین چیزی برای آنها وجود ندارد. دلمان خوش است که کانون و باشگاه والیبال داریم اما چقدر اینها بی در و پیکر هستند.

مفسر والیبال با تاکید بر اینکه فقدان نظارت باعث شده تا والیبال ایران در انتظار تک ستاره‌ها باشد، بیان داشت: در رده‎های نوجوانان گاه بازیکنانی با دو متر قد و بیشتر مشاهده کرده‎ایم اما در موارد بسیاری وقتی همین بازیکنان به اردوی تیم ملی می‎روند، دو روزه حذف می‌شوند. اگر چنین بازیکنی را ژاپنی‌ها داشته باشند سرمایه‌گذاری زیادی روی او می‌کنند.

نگرش علمی و بنیادی

والیبال ایران هم اکنون با یک واقعیت بدیهی روبرو شده است؛ افول و فاصله گرفتن از گذشته طلایی و درخشان. چرا والیبال ایران به این وضع افتاده است؟ چرا حجم انتقادات بالا گرفته و مدام اتفاقات جدیدی می‎افتد؟

کارشناس بین‎المللی والیبال ایران تصریح کرد: افول استعداد چیزی است که باید بررسی شود. والیبال ما باید وسیله‎ای برای سرگرمی جوانان باشد. حالا که محصولات گلخانه‎ای والیبال ایران به پایان خط نزدیک می‎شوند وقت آن است که دیگر به قضیه پرورش بازیکن یک نگرش علمی و بنیادی داشته باشیم.

وی گفت: وقتی المپیک 2016 ریو برای ما تمام شد باید خانه تکانی می‎کردیم اما نکردیم. نتیجه‎اش این شد که آنقدر رسانه‎ها فشار وارد آوردند که چهار، پنج بازیکن جدید و جوان به صورت قطره چکانی وارد تیم ملی والیبال شدند. اما دوباره در به پاشنه قدیمی چرخید و حالا المپیکی را در پیش داریم که برایش دل به همان بازیکنان 15 سال گذشته بسته‎ایم.

حمیدی تاکید کرد: فدارسیون والیبال باید دارای کمیته فنی و نظارتی باشد. این کمیته باید از کسانی تشکیل شود که والیبال را بدانند و از حسن نیت برخوردار باشند. آنها باید در سراسر ایران همه موارد مربوط به والیبال را زیر ذره‎بین بگذارند.

نیم قرن تجربه در والیبال

در شرایطی که والیبال ایران با افول قابل تاملی روبرو شده است می توان امید داشت که این رشته پرافتخار دوباره به مسیر درخشان خود برگردد؟ حمیدی در اینباره یادآور شد: دغدغه‎های والیبال به حق است. من نیم قرن در والیبال حضور دارم و می‎گویم که باید به استعدادهای جوان اعتقاد داشت تا همه چیز درست شود. ما باز هم می‎توانیم در سطح اول دنیا و آسیا بدرخشیم به شرط اینکه فقط دنبال کاپ و قهرمانی نباشیم.

وی خاطرنشان کرد: لیگ جهانی برای همه تیم‎های ملی والیبال دنیا میدانی برای بازی‎های تدارکاتی است اما والیبال ما آنچنان لیگ جهانی را مهم شمرده که در حد المپیک توصیف می‎شود. با این نگرش ، اصرار به حفظ ستاره‎های قدیمی داریم و این باعث می‎شود بازیکنان جوان ما مایوس شوند.

حمیدی گفت: ارتباط بیشتر والیبال با آموزش و پرورش می‎تواند یکی از راه حل‎های نجات والیبال ایران از وضعیت کنونی باشد. زمانی حیاط بزرگ مدارس فرصتی برای انجام دادن انواع ورزش بود اما اکنون مدارس به شکل آپارتمانی درآمده‎اند و فضای باز در اختیار ندارند. والیبال به این شکل در مدارس نابود شد. وزارت آموزش و پرورش نیز برنامه‎ای در این خصوص ندارد. آموزش و پرورش می‎تواند به والیبال کمک‎های زیادی بکند.

جمشید حمیدی در پایان گفت: نیم قرن تجربه در والیبال برای من نشان داده است که والیبال مدارس اهمیت زیادی در پیشرفت این رشته دارد. در سفرم به آرژانتین دیدم که دانش‎آموزان مدارس در زنگ ورزش به پارک‎ها برده می‎شوند و به صورت جدی تمرین می‎کنند. از دل همین دانش‎آموزان بازیکنان بزرگی مثل دچکو ظهور می‎کنند. متاسفانه در شرایط کنونی هم و غم افراد حاضر در فدراسیون والیبال این است که آدم‎های دلخواه خود را در والیبال بنشانند و در این میان اصلِ کار یعنی والیبال فراموش شده است.

هیلدا حسینی خواه / جام‌جم آنلاین