دلار تک‌رقمی می‌شود؟

به گزارش جام‌جم، نرخ ارز در طول ماه‌های گذشته با نوسانات افزایشی همراه بود؛ به طوری‌که قیمت دلار به بیش از 19 هزار تومان هم رسید، اما با مداخله بانک مرکزی و تغییر سیاست‌های ارزی دولت، این بازار به آرامش نسبی دست یافت و هفته گذشته دلار با قیمت 11 هزار و 600 تومان معامله شد.

این در حالی است که بازار طلا و سکه نیز سقوط قیمت را تجربه کردند و هر سکه تمام بهار آزادی در بازار با قیمت سه میلیون و 600 هزار تومان به فروش رسید که نسبت به ابتدای هفته گذشته 350 هزار تومان کاهش داشته است. برخی فعالان اقتصادی معتقدند کاهش نرخ ارز، کاهش تقاضا، فعالیت‌های انجام‌شده بانک مرکزی و انتشار اخبار جمع‌آوری دلالان خیابانی، دلیل کاهش قیمت طلا بوده است.

نرخ ارز از اواخر سال گذشته شروع به نوسان و افزایش قیمت کرد. در این راستا برخی تصمیمات احساسی دولت مانند اعلام دلار 4200 تومانی باعث شد بازار ارز ملتهب‌تر شود، اما با ورود عبدالناصر همتی به بانک مرکزی برخی سیاست‌های ارزی تغییر کرد. نوسانات نرخ ارز آنقدر زود در قیمت کالاها و خدمات تاثیر گذاشت که قیمت هر کالا حداقل دو برابر افزایش نرخ را تجربه کرد و باید دید در ادامه راه کاهش قیمت ارز به کاهش قیمت کالاهایی که مستقیما با ارز سر و کار دارند منجر می‌شود یا خیر.

باید توجه داشت برخی اقتصاددانان نزدیک به دولت که بعضا در حلقه مشاوران رئیس‌جمهور بودند و به اقتصاد آزاد اعتقاد داشتند، به رئیس‌جمهور پیشنهاد افزایش نرخ ارز را برای افزایش صادرات داده بودند، اما افزایش نرخ ارز برای چندمین بار در کشور اتفاق افتاده و مانند گذشته به رشد صادرات منجر نشد. چندی پیش رئیس‌جمهور با حضور در وزارت امور اقتصادی و دارایی در درباره مشاوره‌هایی که برخی اقتصاددانان به وی داده بودند، اشاره کرد و گفت: «برخی افراد به ما پیشنهاد دادند اگر نرخ ارز افزایش یابد صادرات رشد خواهد کرد. این افراد در دانشگاه اقتصاد خواندند و نمره گرفتند در حالی که تئوری‌های اقتصادی در کشور متفاوت است و من از وزارت اقتصاد می‌خواهم برای مشورت از فعالان بخش خصوصی کمک بگیرد. »

برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند مداخله هوشمندانه بانک مرکزی در بازار ارز موجب کاهش نرخ شده اما برخی دیگر تصریح می‌کنند افزایش نرخ سیاسی بوده و اکنون هم به همان دلیل می‌توان استناد کرد.

هفته گذشته نرخ ارز حدود 1500تومان کاهش یافت و به 11 هزار و 600 تومان رسید.

نوسان نرخ ارز سیاسی بود
و هست

دکتر مهدی پازوکی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به دلایل کاهش نرخ ارز در بازار پرداخت و به جام‌جم تصریح کرد: از ابتدای امسال نرخ ارز افزایش یافت، اما هیچ دلیل اقتصادی برای این رشد قیمت وجود نداشت و اکنون که روند کاهشی را طی می‌کند نیز از هیچ منطق اقتصادی تبعیت نمی‌کند و همه دلایل آن سیاسی است.

وی با اشاره به این‌که دشمنان خارجی ایران مدام در حال تزریق ناامیدی در کشور ما هستند، گفت: دشمنان ایران هر روز صحبت از قحطی و کمبود به منظور تحریک تقاضا می‌کنند و در برخی موارد با تزریق ناامیدی به هدفشان می‌رسند. حتی در اقتصادهای بزرگ هم اگر تقاضای یک‌سال در یک ماه روانه بازار شود تنظیم بازار به مشکل می‌خورد و تاکنون دولت عملکرد خوبی در زمینه کنترل داشته است.

پازوکی به تاثیرات روانی در بازار ارز اشاره کرد و افزود: تقاضایی که چند ماه پیش در بازار ارز وجود داشت مربوط به تقاضای واقعی نبود بلکه تقاضای سفته بازی حجم زیادی از آن را تشکیل می‌داد. اکنون نیز به صورت روانی کاهش پیدا کرده و هیچ تصمیم اقتصادی مبنی بر کاهش نرخ گرفته نشده و در درآمدهای اقتصادی دولت تغییری ایجاد نشده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر این‌که نرخ واقعی دلار بر اساس معادلات اقتصادی کشور چقدر است، گفت: رقم 8000تومان با داده‌های اقتصادی ایران مطابقت دارد و به نظر می‌رسد وارد این کانال شود اما از این مقدار پایین‌تر نخواهد آمد.

این استاد دانشگاه به دلایل افزایش نرخ ارز در بازار ایران پرداخت و تصریح کرد: نقدینگی سرگردان در کشور و همچنین تبلیغات منفی مبنی بر این‌که با بازگشت تحریم‌ها زندگی برای همه سخت خواهد شد و همچنین خروج آمریکا از برجام مهم‌ترین دلایلی است که می‌توان به افزایش نرخ ارز ربط داد.

ایران یک بانک مرکزی مستقل در حد لالیگا می‌خواهد

پازوکی با بیان این‌که بانک مرکزی باید مستقل از دولت عمل کند گفت: بانک مرکزی باید از صندوق‌داری دولت فاصله بگیرد و به قول معروف در حد لالیگا مستقل باشد حتی اگر دولت نظر دیگری را مد نظر دارد. چند ماه پیش ارزش پول ملی ترکیه نسبت به دلار کاهش یافت و به‌رغم این‌که رئیس‌جمهور این کشور مخالف افزایش نرخ بهره بانکی بود و آن را خط شیطان نامیده بود اما با مطالعه بانک مرکزی مشخص شد که بهترین راه در شرایط موجود افزایش نرخ بهره بانکی است و آن را از 18 درصد به 24 درصد رساندند که همین امر موجب شد تا ارزش پول ملی تا حدی حفظ شود.

بازگشت بانک مرکزی به بازار آزاد ارز

دکتر محمدرضا جــهــان‌بــیــگــلری کارشناس ارزی به بیان دلایل نوسانات نرخ ارز در بازار پرداخت و به خبرنگار ما گفت: افزایش نرخ ارز مربوط به پارامترهای اقتصادی نبود و کاهش آن هم به بخش اقتصاد مربوط نمی‌شود و مباحث سیاسی مهم‌ترین دلیل کاهش نرخ ارز در بازار ایران است.

وی با تاکید بر این‌که کاهش نرخ ارز مداوم نخواهد بود، افزود: از یک ماه دیگر واحدهای صنعتی برای تهیه مواد اولیه نیمه اول سال آینده سفارش‌های خود را ثبت می‌کنند و دوباره تقاضا در بازار افزایش می‌یابد وممکن است دوباره بازار با التهاباتی همراه شود که بانک مرکزی می‌تواند نسبت به مدیریت آن اقدامات لازم را انجام دهد.

جهان‌بیگلری به لزوم ورود بانک مرکزی برای مدیریت بازار اشاره کرد و ادامه داد: یکی دیگر از دلایل افزایش نرخ ارز در بازار، خروج بانک مرکزی از بازار آزاد بود که بازگشت این نهاد پولی باعث شد تا حدی بازار به صورت منطقی به حرکت خود ادامه دهد.

تعیین سقف پرداخت، کار خودش را کرد

دکتر مجید شاکری، کارشناس ارزی در این باره گفت: بعد از سقوط آزاد نرخ دلار از حدود ۱۹هزار تومان به بازه ۱۲ هزار تومان توام با نوسان‌های مقطعی، بانک مرکزی به صورت مستمر و هوشمندانه اقدام به مداخلات نقطه‌ای در بازار نقدی تهران می‌کرد و این امر بخش مهمی از ثبات و کاهش نسبی نرخ ارز در بازار آزاد را در یک ماه گذشته توضیح می‌دهد اما طی چند روز گذشته شیب این کاهش به مراتب بیشتر و حتی باعث شده در اواخر هفته گذشته نرخ بازار هرات در کانال 11هزار تومان باز شود.

وی افزود: این بار سرچشمه کاهش بیش از آن که در بازار نقد تهران باشد از آن‌سوی مرزها آغاز شده و مهم‌تر از آن ‌به‌رغم کاهش جدی نسبت به انتظارات بازار موج‌های برگشتی چندان پر قوت نیست. متغیر مسلط این روند جدید چیزی جز گام قاطع بانک مرکزی برای مقابله با پولشویی نیست: محدودیت سقف روزانه تراکنش روی دستگاه‌های پوز .

این کارشناس ارزی به خبرنگار جام جم گفت: تاکنون شکل اصلی تقاضای خرید برای درهم، دینار و افغانی در دبی، سلیمانیه و هرات پرداخت از طریق پوزهایی بود که به صورت غیرقانونی از مرز خارج شده بود و بدون محدودیت هر کارت می‌توانست چند تراکنش ۵۰میلیون تومانی روی آن انجام دهد و پس از تسویه ریالی معادل ارزی آن را در محل برای مصارف خروج سرمایه، تسویه خرید قاچاق و ... انجام دهد.

اقدام به موقع بانک مرکزی

شاکری افزود: اکنون با محدود شدن سقف تراکنش عملا امکان گذاشتن سفارش‌های بزرگ خرید ارز بدون تسویه حضوری (در شعبه) ریالی مسدود شده و همه عملیات بانکی تحت اختیار بانک مرکزی انجام می‌شود که تا حد زیادی با پولشویی مقابله می‌کند. اعمال این سقف به لحاظ فنی پیچیدگی‌های بسیار دارد و چیزی بسیار بیشتر از ابلاغ یک دستورالعمل ساده است، هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر چگونگی ارتباط حساب مبدا و مقصد و انتقالات درون بانکی.

به گفته این کارشناس ارزی، آنچه رخ داده بدون شک مهم‌ترین اقدامی است که تا به حال از بعد فنی برای مقابله با پولشویی در حوزه ریال در همه سالیان اخیر رخ داده و شنیده‌ها حاکی است این روند در سطوح مختلف و استانداردهای پرداخت مختلف ادامه خواهد داشت. اقدام بانک مرکزی هم موفق و هم به موقع بوده است.

اقدامات بانک مرکزی مبنی‌بر تعیین سقف دستگاه‌های پوز باعث مبارزه با عملیات پولشویی می‌شود. انجام این‌گونه عملیات بسیار بهتر از تکمیل و پذیرش چشم بسته FATF خواهد بود.