ترکیب حماسه و داغ دل

فادی ابوصلاح

فادی ابوصلاح مهم‌ترین نماد مبارزه فلسطینی‌ها در نوار غزه است؛ مرد جانبازی که دو پایش را در راه مبارزه از دست داد و از روی ویلچر ادامه داد تا این‌که 24 اردیبهشت‌ماه امسال و همزمان با سالگرد روز نکبت، در نوارغزه و در حالی که روی ویلچر و سنگ به دست بود، شهید شد. تصویری که پیش از شهادتش در نوار غزه از او منتشر شد و او را روی ویلچر در حال مبارزه نشان می‌داد تاکنون معروف‌ترین تصویر دور تازه مبارزه فلسطینی‌ها در نوار غزه است؛ بارها بر اساس این تصویر نقاشی‌ها و گرافیتی‌های متعددی ساخته شده است. حالا هم عکس عائد ابوعمرو رفته و نشسته پیش عکس فادی ابوصلاح و نماد تازه‌ای ساخته است.

ادوارد سعید

ادوارد سعید آدم عجیبی بود؛ نظریه‌پرداز ادبی بود و در عین حال نظریاتش در فلسفه و سیاست هم طرفدارانی داشت از جمله در حوزه نظریه پست کلنیالیسم (پسا استعماری). آمریکایی و مسیحی بود اما فلسطینی‌الاصل و حامی مقاومت هموطنانش. مهم‌ترین تصویری که از آقای پروفسور به جا مانده، عکسی است که او را در ۳ جولای سال ۲۰۰۰، اندکی پس از آزادی جنوب لبنان و در جنوب لبنان نشان می‌دهد در حالی که سنگ به دست دارد و به سمت صهیونیست‌ها و به آن سوی مرز پرتابش می‌کند. این عکس آن‌قدر تاثیرگذار بود و دست‌به‌دست شد که آمریکایی‌ها پس از انتشارش علیه سعید تبلیغات گسترده‌ای راه انداختند.

یک نقاشی از اوژن دلاکروا

شباهت آنقدر زیاد بود که گاردین گزارشی برایش دست و پا کند [حواس‌تان که هست آقای عکاس سال 2014 نشان عکاس خبری برتر سال را از گاردین گرفته و حالا این رسانه چتر حمایتی خودش را حتی چهار سال بعد از اعطای آن نشان از روی سر او برنداشته است]. در تصویری که مصطفی محمد حسونا از عائد ابوعمرو جوان مبارز فلسطینی در نوار غزه گرفته، او به یک دست پرچم کشورش و به دست دیگر سنگ و فلاخن دارد. به خودی خود فضایی که عکس ساخته، یادآور نقاشی‌های مهم تاریخ هنر در قرون گذشته است اما گاردین مشخصا سراغ یک اثر رفته و از شباهت‌های این عکس با آن نقاشی نوشته است؛ اثری از اوژن دلاکروا در یادبود انقلاب دوم فرانسه به سال 1830. در این نقاشی، که البته بنا به ملاحظاتی نمی‌توانیم اینجا منتشرش کنیم، زنی پرچم فرانسه را به یک دست و تفنگ و سرنیزه‌اش را نیز به دست دیگر دارد و یارانش را به پیش می‌خواند. نوع قرار گرفتن پرچم و اسلحه در دست او، بسیار نزدیک به تصویر جوان فلسطینی است و البته که در این شباهت، فقط ملاحظه‌ای هنری و بصری مطرح است و نه قرابت ایدئولوژیک.

از پرس‌تی‌وی تا کریس رونالدو

احتمالا نتوانید مثل او هنرمندی تمام‌غزه‌ای پیدا کنید؛ در غزه به دنیا آمده، در غزه بزرگ شده، در غزه دانشگاه رفته، در غزه کار و هنوز هم همان‌جا زندگی می‌کند. همین زندگی دربست در غزه باعث شده صفحه‌های شخصی‌اش، پر باشد از عکس‌هایی که از غزه و مبارزه‌های هموطنانش گرفته. محمد مصطفی، خودش را گرافیک‌دیزاینر یا طراح گرافیک و عکاس خبری معرفی کرده. درست است که او عکاس خبری است، اما وقتی خبرهایی که پیرامونش اتفاق می‌افتند، هنر محض‌اند، بنابراین عکس‌های خبری‌اش هم عکس‌های هنری‌اند. مثل همین عکسی که از عائد ابوعمرو در غزه گرفته و تصویر، حالا با نقاشی‌های سبک باروک و بزرگ‌ترین نقاشی‌های تاریخ هنر مقایسه می‌شود. مصطفی برای خبرگزاری آناتولی که به آژانس AA معروف است کار می‌کند و یک‌بار هم سال 2014 برنده نشان بهترین عکاس خبری سال گاردین شده است. در اینستاگرامش 345 عکس منتشر کرده که آخریش همین عکس معروف است. در کل می‌شود گفت صفحه خلوتی دارد چون فقط 2625 دنبال‌کننده دارد و پست‌هایش دویست‌سیصدتا لایک می‌خورد هر چند این آخری بیش از 1300بار پسند شده است. بیش از 300 عکس از 345عکس صفحه‌اش، به مبارزه و زندگی فلسطینی‌ها در غزه مربوط است. صفحه فیس‌بوکش هم وضع مشابهی دارد. در فهرست علاقه‌مندی‌هایش در فیس‌بوک، کریستیانو رونالدو را در ورزش، پرس‌تی‌وی را در شبکه‌های تلویزیونی و کتاب‌هایی درباره ائمه را به‌عنوان کتاب‌های مورد علاقه‌اش معرفی کرده است. دیگر عکس‌هایی که او در سال‌های اخیر از نوار غزه ثبت کرده، همگی دیدنی‌اند هر چند حالا یکی از آنها دارد دست‌به‌دست می‌شود. عکس‌های دیگری از او ببینید که دست کمی از تصویر معروفش ندارند.

صابر محمدی

هنر و ادبیات