به تغییرات کنگره دل نبندید

در همین ارتباط تصویب تحریم‌های آیسا و کاتسا با اجماع سناتورها در دوره اوباما می‌تواند نمونه‌ای روشن از رویکرد واحد آنها علیه ایران باشد.

دکتر محمد مرندی، استاد دانشگاه معتقد است حتی در صورت وجود شانس پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای نمی‌توان امید چندانی به متوقف شدن رویکرد کنونی ترامپ در مقابله با ایران داشت چرا که در این کشور اجماع نسبی علیه ایران وجود دارد. متن کامل این گفت‌وگو را بخوانید:

نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا چقدر در سیاست خارجی این کشور تاثیرگذار خواهد بود؟

نتیجه انتخابات تاثیر چندانی بر سیاست خارجی این کشور نخواهد داشت، چرا که در حال حاضر مهمترین تاثیر نتایج این انتخابات در داخل آمریکا است و اثرات داخلی آن پررنگ است. این انتخابات شاید مهم‌ترین انتخابات میان‌دوره‌ای باشد که قرار است در تاریخ معاصر و بلکه در کل تاریخ آمریکا برگزار شود. به دلیل این‌که در شرایط فعلی شکاف‌های عمیق و بسیاری در داخل آمریکا و در سطح حاکمیت و مردم وجود دارد. شکاف فعلی در آمریکا از مقطع جنگ داخلی آمریکا به این طرف بزرگ‌ترین شکافی است که در این کشور شکل گرفته و این شکاف بسیار عمیق و تا حدودی خطرناک است.

در ماه‌های اخیر بحث‌هایی درباره احتمال استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا مطرح است. آیا نتیجه انتخابات در این ماجرا تاثیرگذار خواهد بود؟

در حال حاضر حزب جمهوریخواه در حال تصفیه شدن از مخالفان ترامپ است و به همین دلیل ماهیت این حزب در حال تغییر است. جمهوریخواهان نسبت به زمانی که ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد به وی نزدیک‌تر می‌شوند چرا که طرفداران جمهوریخواهان، طرفدار ترامپ هستند بنابراین طرفداران جمهوریخواه باید به خواسته‌های ترامپ نزدیک شوند. جمهوریخواهان امروز ناسیونالیست‌تر شده و تحملشان نسبت به اقلیت کمتر می‌شود و اقتصاد ناسیونالیستی که ترامپ از آن سخن می‌گوید مدافعان محکم‌تری پیدا می‌کند.

موضوع دیگر این که دموکرات‌ها در داخل خودشان دچار شکاف شده‌اند زیرا بخش زیادی از منتقدان دموکرات را هم قبول ندارند و می‌گویند دموکرات‌ها لیبرال هستند.

نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کنم این است که اولا بسیاری از منتقدان حزب دموکرات به دلیل نزدیک بودن آنها به لیبرال‌ها به آنها رای نمی‌دهند از سوی دیگر نصف مردم‌ آمریکا حتی در انتخابات ریاست جمهوری هم شرکت نکردند چه برسد به انتخابات میان دوره‌ای کنگره. به‌خصوص که دموکرات‌ها متهم به تقلب کردن هستند. بنابراین باید در ابتدا ببینیم میزان مشارکت مردم چقدر خواهد بود. اما آنچه مشخص است انگیزه رای، بالا نیست و این به نفع ترامپ است.

در هر صورت اگر جمهوریخواهان در انتخابات میان دوره‌ای کنگره پیروز شوند جایگاه ترامپ محکم‌تر خواهد بود. اگر ترامپ باخت ضعیفی داشته باشد باز هم جایگاه مستحکمی خواهد داشت اما شاهد ادامه‌دار بودن تنش‌ها خواهیم بود. اما در صورتی که ترامپ باخت بدی داشته باشد باید منتظر نتایج احتمالی بود. در این صورت احتمال انجام استیضاح وجود خواهد داشت که البته به معنی عدم رای اعتماد نیست، چرا که اگر خواهان برکناری ترامپ باشند باید درصد قابل توجهی از جمهوریخواهان همراه شوند که از نظر من در شرایط فعلی احتمال آن بسیار کم است، به دلیل این‌که طرفداران ترامپ بشدت حامی وی هستند.

اما هر چقدر ترامپ در انتخابات ضعیف‌تر شود تنش‌ها در داخل آمریکا افزایش خواهد یافت و این افزایش تنش‌ها به نفع ایران است.

برخی در داخل کشورمان به نتایج انتخابات آمریکا دل بسته و به تغییر رویکرد این کشور نسبت به ایران امید دارند. آیا می‌توان نتیجه انتخابات آمریکا را در مورد ایران تاثیرگذار دانست؟

حتی پیروزی دموکرات‌ها نیز تاثیری بر تغییر رویکرد این کشور نسبت به ایران نخواهد داشت. به دلیل این‌که در انتخابات آمریکا اصولا بحث‌های داخلی پررنگ است، نکته مهم این است که دموکرات‌ها و جمهوریخواهان اختلاف چندانی در مورد ایران ندارند و صرفا منش ترامپ برای آنها بحث برانگیز است. اما اصل سیاست‌های آمریکا نسبت به ایران خصمانه است و رئیس‌جمهور نقش اول را دارد و نه کنگره.

در آمریکا گفتمانی که معتقد به رسمیت شناختن حقوق مردم ایران است قدرتمند نیست. در این کشور اجماع نسبی علیه ایران وجود دارد، دموکرات‌ها و جمهوریخواهان سیاست واحدی نسبت به ایران دارند، همانطور که در دوران اوباما شاهد محدودیت صدور روادید علیه ایرانیان بودیم. شاید همین مساله ضرورت نگاه واقع‌بینانه‌تری از سوی برخی در داخل کشورمان به تحولات فوق را بیشتر می‌کند. نباید فراموش کرد که مقابله با ایران بخشی از سیاست دو حزب موجود در آمریکا است و هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه سیاست یکسانی در مقابل آن دارند.

آنچه می‌تواند در این میان به نفع ایران باشد باخت سنگین جمهوریخواهان است که موجب افزایش اختلافات داخلی آمریکا خواهد بود.

در مورد توافق هسته‌ای چطور؟ آیا ممکن است با پیروزی دموکرات‌ها، شرایط به گونه‌ای شود که آمریکا به برجام برگردد؟

در آمریکا نسبت به ایران بحث زیادی صورت نمی‌گیرد و حتی کسی انتقاد عمیق و جدی نسبت به موضوع خروج ترامپ از برجام نداشت. در مقطع خروج ترامپ از برجام نیز انتقاد برخی از دموکرات‌ها به دلیل خروج ترامپ نبود بلکه به دلیل منش ترامپ بود. برخی دموکرات‌ها و جمهوریخواهان معتقد به فشار بیشتر بر ایران هستند. بنابراین نمی‌توان امیدی بر متوقف شدن رویکرد کنونی ترامپ بویژه در قبال ایران داشت.

بنابراین نتیجه انتخابات آمریکا حتی در صورت پیروزی دموکرات‌ها تغییری در رویکرد این کشور نسبت به ایران نخواهد داشت و نباید انتظار داشته باشیم که دموکرات‌ها رویکرد معقول‌تری در مورد ایران داشته باشند. به دلیل این‌که شاهد مخالفت جدی دموکرات‌ها در برابر خروج ترامپ از برجام نبودیم همچنین در مقطع امضای توافق هسته‌ای نیز مخالفت‌های بسیاری از سوی دموکرات‌ها صورت گرفت و آنها نسبت به برجام منتقد بودند.

منطق کسانی را که به تحولات آینده داخل آمریکا دل بسته‌اند تا شاید از این طریق، گشایشی در مسائل داخلی ایران حاصل شود چگونه تحلیل می‌کنید؟

هیچ نشانه‌ای دال بر متفاوت بودن سیاست‌های دموکرات‌ها در مورد ایران وجود ندارد و معمولا لوایح تحریمی علیه ایران با اجماع تصویب می‌شود بنابراین دل بستن به موضوعات داخلی این کشور برای تغییر رویکردها در مورد ایران کار عاقلانه‌ای نیست.

اغلب مشکلات کشور علی‌رغم تاثیر گذاشتن تحریم‌ها داخلی است. بنابراین باید بیش از هر چیز به داخل فکر کنیم همچنین در سیاست خارجی باید به دنبال شرکای مطمئن‌تر از جمله چینی‌ها، روسیه و اروپایی‌ها البته در صورت مستقل بودن آنها باشیم.

اگر توجه به داخل کشور داشته باشیم و در حوزه اقتصادی عاقلانه پیش رویم، با توجه به انزوایی که آمریکا در حال حاضر با آن روبه‌رو است شرایط ما بهتر از چند سال گذشته خواهد شد.

به طور کلی چه میزان از مشکلات فعلی کشور به خارج، از جمله آمریکا ارتباط دارد؟

بخشی از مشکلات به خارج و بخشی به داخل کشور مربوط می‌شود، متاسفانه بخش زیادی از جو فعلی روانی است، برخی رسانه‌های بیگانه از جمله بی‌بی سی و.. عملیات روانی به راه انداخته و تلاش کرده اند مردم را بترسانند و باعث تشدید مشکلات اقتصادی شوند. البته باید گفت متاسفانه عملیات روانی نسبتا موفقیت‌آمیزی اجرا کردند.

تاکید رهبرانقلاب بر پاسکاری احزاب آمریکایی

آقای وزیر خارجه محترممان حرف خوبی در مجلس چند روز پیش زده بودند - که من البته در روزنامه‌ها خواندم -ایشان گفته بودند ذات آمریکا تغییر نکرده؛ راست می‌گویند، ذات آمریکا همان ذات دوره ریگان است؛ همان ذات است و تغییر نکرده؛ ذات دشمن است. بله، حزب هست ـ حزب دموکرات، حزب جمهوریخواه؛ این پاس می‌دهد به او، او پاس می‌دهد به این ـ لکن ذات آمریکا همان است. این حرف بسیار درستی است که ایشان در مجلس شورای اسلامی بیان کردند.

بیانات رهبری در دیدار مسؤولان/ 25 خرداد 95

وحدت رویه دموکرات‌ها و جمهوریخواهان

اعمال سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه ایران رویه‌ای است که از ابتدای استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران جزو برنامه‌ها و طرح‌های سیاستگذاران ایالات متحده آمریکا اعم از جمهوریخواه و دموکرات بوده و تاکنون ادامه دارد. جیمی کارتر، رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا در 19 فروردین 1359، طی دستوری، قطع روابط سیاسی و بازرگانی با جمهوری اسلامی ایران را اعلام و از سوی دیگر دستور مسدود کردن دارایی‌های ایران در ایالات متحده و توقف خرید نفت از کشورمان را صادر کرد. قانون تحریم ایران که توسط داماتو، سناتور جمهوریخواه به مجلس سنای ایالات متحده آمریکا ارائه شد پس از تصویب توسط بیل کلینتون، رئیس‌جمهور دموکرات از 16 مارس ۱۹۹۵ به اجرا درآمد. این رویه در دوره باراک اوباما نیز ادامه یافت و با وجود این‌که از زمان حضور اوباما در کاخ سفید تاکید بر سیاست تغییر بود و به‌رغم انعقاد پیمان برجام همچنان سیاست‌های تحریمی علیه جمهوری اسلامی ایران ادامه پیدا کرد. علاوه بر آن زمینه‌های مختلفی از جمله آزادی بیان و حقوق بشر و نفوذ منطقه‌ای ایران از سوی جناح‌های مختلف آمریکا مطرح شد تا بهانه‌های جدیدی برای تحت فشار قرار دادن ایران مطرح شود.

مریم شریف‌زاده

سیاسی