دلالی روادید

در این میان عده‌ای سوال‌های خود را از نگهبان می‌پرسند یا دلایلی که باید وارد سفارت شوند را مطرح می‌کنند، نگهبان پاسخ برخی از افراد را با بی‌حوصلگی می‌دهد، برخی از افراد را هم راه می‌دهد؛ هوای مطبوع اول صبح در حال گرم شدن است ولی هنوز پیر و جوان و زن و مرد به شکل فشرده مقابل در ایستاده‌اند.

از جمله افراد مقابل در سفارت پیرمرد سالخورده‌ای است که برای دریافت ویزای‌شنگن آمده، او می‌گوید از زمانی که صدور روادید چند روز طول می‌کشید تا اکنون که بیش از شش ماه معطلی دارد، بیشتر از 20 بار تا به حال برای دیدار فرزندان و نوه‌هایش در صف ویزای‌شنگن آلمان بوده؛ پیرمرد تاکید دارد من هربار این مدارک را ارائه می‌دهم ولی باز مرا مجبور می‌کنند دوباره در سایت سفارت ثبت‌نام کنم و بعد از چند ماه مدارکی را که چند‌بار تا به حال ارائه داده‌ام دوباره ارائه کنم.

دو سال معطلی

خانم دیگری می‌گوید دانشجوی دکتراست و برای پیگیری وضعیت روادیدی خود آمده است، او می‌گوید تیرماه سال پیش برای دریافت روادیدی دانشجویی فرصت مطالعاتی ثبت‌نام کرده است. وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: طبق لیستی که آن زمان سفارت اعلام کرد، گفته شده بود طی 11 تا 14 ماه امکان دارد زمان مصاحبه به من داده شود که در نهایت اول خردادماه این وقت داده شد؛ این دانشجوی دکتری با تاکید براین‌که زمان مصاحبه برای روادیدی دانشجویی اکنون به حدود دو سال رسیده است در تشریح شرایط زمان مصاحبه گفت: زمان مصاحبه حدود دو ساعت معطل ماندم تا اجازه ورود به قسمت دانشجویی را پیدا کنم.

وی با اشاره به این‌که در مدتی که منتظر بودم دانشجویان دیگری هم حضور داشتند گفت: از جمله آنها خانمی بود که می‌گفت هفته پیش برای دریافت زمان مصاحبه اقدام کرده و با پرداخت 30 میلیون تومان به یک وکیل توانسته وقت مصاحبه دانشجویی که من و بقیه یک سال منتظر آن بودیم را بگیرد.

این دانشجوی دکتری با تاکید براین‌که کارمند سفارت رفتار بسیار بدی با دانشجویان داشت و برسر هر کسی که پیش او می‌رفت با عصبانیت فریاد می‌زد خاطرنشان کرد: با این‌که براساس موارد اعلام شده در سایت سفارت مدارک خود را دسته‌بندی و آماده کرده بودم، کارمند سفارت به‌دلیل این‌که یکی از مدارک همسرم ترجمه نشده بود با تندی به من گفت دوست داشتم الان یک تفنگ داشتم و تو را می‌کشتم.

وی همچنین ادامه داد: در کنار من پیرزنی برای دریافت ویزای‌شنگن اقدام کرده بود اما به‌دلیل این‌که اجازه نمی‌دادند کسی همراه افراد وارد شود در مرحله ارائه مدارک گیج شده بود. در این زمان کارمند سفارت با ناراحتی برسر او داد می‌زد که چرا وقت مرا می‌گیری، پیرزن هم گریه می‌کرد و می‌گفت من بعد از هفت سال می‌خواهم بروم نوه‌هایم را ببینم، سواد ندارم و شما هم اجازه نمی‌دهید کسی برای کمک به من وارد شود تا بتواند مدارک را مرتب به شما بدهد.

این دانشجوی دکتری اظهار کرد: در آخر کارمند سفارت با عصبانیت به من اعلام کرد باید شناسنامه و سند ازدواجی را که ترجمه رسمی شده و وزارت دادگستری و امورخارجه آن را تایید کرده بودند در بخش تایید مدارک سفارت تایید کنم.

وی خاطرنشان کرد: به مدت سه هفته از ساعت 6 صبح تا حدود 11 من و همسرم دم در تایید مدارک سفارت آلمان بودیم تا بتوانیم مدارکم را تایید کنیم اما هر روز قبل از ظهر وقت تایید مدرک تمام می‌شد و به ما می‌گفتند فردا بیائید.

گرفتن وقت از دلال‌ها

این دانشجوی دکتری ادامه داد: براساس آن چیزی که دیگران می‌گفتند پیش از این برای تایید مدارک دو نفر حضور داشتند و به همین دلیل راحت‌تر کارها انجام می‌شد و حتی افراد می‌توانستند براحتی یک روز قبل از مصاحبه مدرک خود را تایید کنند یا بعد از مصاحبه اگر نقص مدرک داشتند می‌توانستند این کار را انجام دهند، همچنین سایت سفارت وقت تایید مدرک ارائه می‌دهد که برخی موفق می‌شدند این کار را انجام دهند اما در زمانی که ما دنبال تایید مدرک بودیم همه از جمله خود ما به هیچ‌وجه نتوانستیم از سایت وقت تایید مدرک بگیریم و تمام افرادی که وقت داشتند هم می‌گفتند وقت را از دلال‌های اطراف سفارت یا افرادی که در سایت‌ها و گروه‌ها به این‌کار اشتغال داشتند خریده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: در شرایطی که نگهبان‌های جلوی در می‌گفتند یکی از ماموران تایید مدرک به مرخصی رفته و به همین دلیل تایید مدارک طول می‌کشد، برخی افراد بدون این‌که وقتی داشته باشند به نگهبان دم در سلام می‌کردند و با دسته بزرگی از مدارک وارد می‌شدند.

این دانشجوی دکتری عنوان کرد: در نهایت یک‌بار که با وقفه دو روزه مقابل سفارت رفتم با صحنه عجیبی روبه‌رو شدم، افراد کمی مقابل در تایید مدرک بودند و وقتی با نگهبان مقابل در که آن روز خوش اخلاق شده بود صحبت کردم گفت منتظر باش تا اجازه ورود بدهم، حدودا نیم ساعت بعد هم اجازه ورود داد و بعد از مدتی معطلی در بخش تایید مدرک کار انجام شد.

وی با بیان این‌که بعد از تایید مدارک یک روز دیگر وقتم گرفته شد تا مدارک تایید شده را به بخش دیگر سفارت تحویل دهم، افزود: بعد از آن با وجود این‌که به کارمندان سفارت تاکید کرده بودم تا قبل از شهریور باید روادیدی من آماده باشد تا بتوانم برای گرفتن تسهیلات از وزارت علوم اقدام کنم و شهریور هم باید در دانشگاه مورد نظر باشم اما هنوز خبری از روادید نیست؛ به بخش روادیدی سفارت ایمیل زده‌ام می‌گویند باید صبر کنی، به سفیر، کنسول و دیگر بخش‌های سفارت هم که ایمیل زده‌ام، جوابی نداده‌اند.

این دانشجوی دکتری گفت: اکنون با این‌که بیش از شش میلیون تومان برای دریافت روادید هزینه کرده‌ام ولی حتی حاضر نیستند هیچ اطلاعی درخصوص این‌که آیا می‌توان روادید را اخذ کرد یا نه به من بدهند.

برون‌سپاری تعیین وقت به شرکت‌ها

سراغ کنسولگری ایتالیا در خیابان جردن می‌رویم. مقابل در افراد کمتری نسبت به سفارت آلمان ایستاده‌اند اما اینجا هم رفتار نگهبان‌ها مانند رفتار نگهبان‌های سفارت آلمان خشن و بی‌حوصله است؛ آقایی که برای دریافت ویزای‌شنگن اقدام کرده، درخصوص روند گرفتن ویزای‌شنگن در سایت سفارت ایتالیا می‌گوید، قبلا برای گرفتن وقت باید در زمان مخصوص وارد سایت می‌شدیم اما دقیقا در همین زمان سایت از دسترس خارج می‌شد و بعد هم اعلام می‌کرد زمان‌ها پر شده است، با این اوصاف افرادی بودند که همین وقت‌ها را براساس زمانی که می‌خواستید برای مصاحبه بروید، می‌فروختند. مثلا اگر برای هفته جاری می‌خواستید اقدام کنید قیمت وقت به سه میلیون تومان هم می‌رسید و اگر برای ماه‌های آینده می‌خواستید با 500 هزار تومان هم می‌توانستید وقت بگیرید.

او خاطرنشان می‌کند که از ابتدای ماه میلادی در کنار سیستم تعیین وقتی که در سایت سفارت ایتالیا وجود دارد، سفارت بخشی از تعیین وقت خود را به یک شرکت دیگر واگذار کرده که او هم با گرفتن مبلغ بیشتری این امر را تسهیل می‌کند.

با این‌که چندسالی است سفارتخانه‌های انگلستان، فرانسه، هلند، نروژ، سوئد، اتریش و چند کشور دیگر امور فنی تقاضای روادیدیی خود را به یک شرکت بین‌المللی واگذار کرده‌اند، اما این موضوع هم مشکل را حل نکرده و با یک گشت ساده در اطراف سفارتخانه‌ها، دفاتر گردشگری و حتی کلاس‌های زبان خارجی می‌توان فهمید وقتی در سایت این سفارتخانه‌ها و شرکت‌های تعیین وقت نمی‌توان رزرو کرد از کجاها سردرآورده است؛ به نظر می‌رسد سیستم وقت‌دهی برخی سفارتخانه‌های غربی در ایران تبدیل به روشی برای ایجاد مافیای وقت در این سفارتخانه‌ها شده و حتی موضوع آن‌قدر شدت پیدا کرده که سال پیش دادستانی آلمان از وجود شبکه‌ای مافیایی در سفارتخانه این کشور خبر داده بود.

دریافت هزینه‌ها از متقاضیان

برون‌سپاری امور و افزایش نیروها از طریق هزینه‌های بسیاری که سفارتخانه‌های غربی از متقاضیان به یورو می‌گیرند راه حل‌های ساده‌ای است که به نظر می‌رسد می‌تواند مشکلات سیستم وقت‌دهی سایت این سفارتخانه را در صورت خواست آنها حل کرده و براحتی مافیای ایجاد شده را از بین ببرد، مساله‌ای که البته مدت‌هاست برخی از این سفارتخانه‌ها قول انجام آن را داده‌اند ولی با وجود این هنوز مشکل آن حل نشده است.

در حالی سیستم وقت‌دهی اینترنتی سفارتخانه‌ها در ایران خود را به شکل یک معضل نشان می‌دهد که در دیگر کشورهای اطراف ما از پاکستان و افغانستان تا عراق و ترکیه، براساس اعلام سایت سفارتخانه‌ها در این کشورها افراد یک یا دو روز برای دریافت روادید منتظر خواهند ماند، تفاوتی که به نظر می‌رسد حتی ارتباطی با میزان تقاضا در این سفارتخانه‌ها هم نداشته باشد. سفارت عراق در ایران با برون‌سپاری بسیاری از امور خود سالانه 800-900 هزار روادید فقط برای اربعین حسینی صادر می‌کند و سفارتخانه‌های کشورهای غربی در شرایطی ساختگی در حال اعمال هزینه زیاد و همچنین توهین به ایرانیان هستند.

هشدار به سفارتخانه‌ها

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارتخارجه در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم درخصوص توهین کارمندان سفارتخانه‌های خارجی به ایرانی‌ها با بیان این‌که نمی‌شود رفتار سفارتخانه‌ها را به صورت یکسان مورد قضاوت قرار داد، عنوان کرد: بسیاری از سفارتخانه‌ها هنگام ارائه خدمات کنسولی ضمن رعایت ضوابط و مقررات کشور خود نسبت به حفظ حرمت شهروندان ایرانی کمال دقت را دارند.

قاسمی با اشاره به این‌که دیده می‌شود برخی سفارتخانه‌ها به دلایل مختلفی مانند داشتن مراجعان زیاد، ‌گاهی در برخورد با متقاضیان خدمات کنسولی برخورد نامطلوبی را به نمایش می‌گذارند، خاطرنشان کرد: این برخوردها موجب نارضایتی شدید شهروندان ایرانی است و آنها هم به طرق مختلف گلایه‌های خود را از این سفارتخانه‌ها به ما اعلام می‌کنند.

وی یادآور شد: وزارت‌خارجه به کرات و طی یکی دو سال گذشته هشدارهای لازم را به سفارتخانه‌هایی که در برخورد با شهروندان ایرانی احترام و ادب متعارف را به جا نمی‌آورند، داده است و رفتار این سفارتخانه‌ها را به طور مرتب و از طرق مختلف رصد می‌کند.

سخنگوی وزارت‌خارجه با بیان این‌که در برخی موارد در ملاقات‌های حضوری با مقامات سفارتخانه‌هایی که با ایرانی‌ها رفتار خوبی نداشته‌اند برای تغییر رفتار کارکنان آنها هشدار داده‌ایم، گفت: خوشبختانه شاهد بوده‌ایم بعد از این تذکرات طی یک‌سال گذشته تعدادی از این سفارتخانه‌ها که رعایت شئونات لازم را نداشتند با تغییر سیستم کاری و رفتار کارکنان درصدد افزایش کمی و کیفی خدمات خود نسبت به ایرانیان برآمده‌اند. وی ادامه داد: البته هنوز برخی سفارتخانه‌ها در تهران منزلت ایرانیان را بخوبی رعایت نمی‌کنند که نهایتا در صورت استمرار این وضعیت، برخورد لازم با این‌گونه سفارتخانه‌ها به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد.

قاسمی با اشاره به این‌که اخیرا شاهد برون‌سپاری بسیاری از خدمات کنسولی تعدادی از نمایندگی‌های مقیم تهران به برخی شرکت‌های ایرانی هستیم، گفت: قرار است این شرکت‌ها به عنوان رابط میان ایرانیان متقاضی و این سفارتخانه‌ها بتوانند با سهولت بیشتری تسهیلات لازم را ارائه کنند.

وی با بیان این‌که تعدادی از سفارتخانه‌ها برای برون‌سپاری خدمات با تعدادی از شرکت‌های ایرانی قراردادهایی امضا کرده‌اند، خاطرنشان کرد: البته وزارت‌خارجه هیچ‌گونه نقش و دخالتی در بحث برون‌سپاری امورکنسولی ندارد ولی به‌دلیل توجه ویژه‌ای که به حقوق ایرانیان در داخل و خارج از کشور دارد، نوع و کیفیت رفتار شرکت‌ها و سفارتخانه‌ها رصد می‌شود و امیدواریم با مجموعه تذکراتی که داده شده، این مساله در یک روند مطلوب و زمان مشخص از کیفیت بیشتری برخوردار شود.

سخنگوی وزارت‌خارجه با تاکید براین‌که قطعا قابل قبول نیست شهروندان ما برای دریافت خدمات کنسولی از برخی سفارتخانه‌ها بیش از حد معطل ‌شوند، ابراز امیدواری کرد با اراده‌ای که در روسای نمایندگی‌های بسیاری از این کشورها وجود دارد و از طریق افزایش کیفیت و مکانیزه کردن خدمات در مسیر کوتاه کردن زمان ارائه خدمات کنسولی قدم برداشته شود.

وی همچنین درخصوص مافیای شکل گرفته برای تعیین وقت در سفارتخانه‌ها با بیان این‌که ما کم و بیش گزارش‌هایی را در مورد وجود برخی شبکه‌های دلالی و به نوعی مافیایی که در موضوع تعیین وقت برای شهروندان ایرانی فعال هستند دریافت کرده‌ایم، گفت: این افراد در اطراف برخی سفارتخانه‌ها جولان داده و با اخذ مبالغ سنگینی وعده تسریع در کار شهروندان ایرانی را می‌دهند. این موضوع توسط ارگان‌های ذی‌ربط تحت نظارت است و در موقع لازم و در‌صورت اثبات‌، حتما با این نوع افراد و گروه‌ها برخورد قاطعی انجام خواهد شد.

قاسمی در ادامه به شهروندان ایرانی توصیه کرد: از ارائه هرگونه هزینه بیش از آن چیزی که طبق قانون و تعرفه‌ها توسط سفارتخانه برای ارائه خدمات مشخص شده، پرهیز کنند و فریب این گروه‌ها را که بسیاری از آنها اقدام مثبتی هم نمی‌توانند انجام دهند نخورند و از مسیر درست برای دریافت خدمات کنسولی اقدام کنند.