توتال فرانسه برای دومین بار در 2 دهه اخیر ایران را ترک کرد

تکرار سریال توتال

تکرار یک ماجرای تلخ در کمتر از دو دهه با نقش‌آفرینی بازیگران مشترک: توتال، فاز 11 پارس جنوبی، وزارت نفت.
کد خبر: ۱۱۶۱۳۲۴

دیروز بیژن زنگنه وزیر نفت خبر داد شرکت فرانسوی توتال به صورت رسمی قرارداد توسعه فاز 11 پارس‌جنوبی را ترک کرد؛ این برای دومین بار است که توتال فاز 11 پارس جنوبی را برعهده می‌گیرد و بدون ذره‌ای پیشرفت، آن را رها می‌کند.

18 سال پیش نیز توتال در دولت اصلاحات قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی را منعقد کرد اما پس از چند سال معطلی بدون آن‌که قدمی در راه توسعه فاز 11 برداشته باشد، تحت فشارهای آمریکا به بهانه مقرون‌به‌صرفه نبودن پروژه مذکور، ایران را ترک کرد. در دولت یازدهم باز هم همان قصه تکرار شد. وزارت نفت شرکت‌های داخلی را از طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی خلع‌ید کرد؛‌ در جهت جذاب کردن پروژه‌های نفتی برای شرکت‌های خارجی اقدام به اصلاح الگوی قراردادهای نفتی کرد و سال گذشته با سلام و صلوات، دوباره طرح توسعه فاز 11 را به توتال داد؛ اما این بار هم توتال، بی‌وفایی و یک سال پس از انعقاد قرارداد، تحت فشارهای آمریکا، ایران را ترک کرد.

تاریخ تکراری فاز 11

1- شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال فرانسه در سال 1379 برای توسعه بخش بالادستی فاز 11 پارس جنوبی و ساخت یک کارخانه حدود ده میلیون تنی تولید LNG به توافق رسیدند و سرانجام تفاهمنامهای میان دو طرف امضا شد.

2- پس از امضای این تفاهمنامه، شرکت پتروناس مالزی نیز برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی پیشقدم شد و با توافقی سهجانبه شرکت ملی نفت ایران 50 درصد، شرکت توتال فرانسه 40 درصد و پتروناس مالزی 10 درصد از سهام توسعه بخش بالادستی و پاییندستی فاز 11 پارس جنوبی را در اختیار گرفتند.

3- سال 1387 توتال با بهانهتراشیهای مختلف و درواقع به علت فشارهای آمریکا، فاز 11 پارس جنوبی را ترک کرد؛ بدون آنکه ذرهای در اجرای پروژه گام برداشته باشد.

4- توسعه فاز 11 پارس جنوبی در سال 1388 با هزینه چهار میلیارد دلاری به شرکت سی.ان.پی.سی چین واگذار شد. بعد از گذشت چهار سال از امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با این شرکت چینی، به دلیل اینکه چینیها هیچ اقدام مؤثری برای توسعه این فاز انجام نداده بودند، طی یک توافق دوجانبه قرارداد توسعه این فاز با چینیها فسخ شد.

5- بعد از کنار رفتن سی.ان.پی.سی. از پارس جنوبی، دولت دهم توسعه فاز 11 را به شرکتهای داخلی داد و حتی قرارداد فاز 11 پارس جنوبی بین پتروپارس و شرکت ملی نفت ایران در قالب بیع متقابل امضا شد اما با روی کار آمدن دولت یازدهم، زنگنه شرکت پتروپارس را از توسعه فاز 11 پارس جنوبی کنار گذاشت.

6- از سال 1392 تا 1396 توسعه فاز 11 پارس جنوبی تعیین تکلیف نشد چراکه دولت قصد داشت این پروژه را مجددا به توتال بدهد.

7- تیرماه 1396 دولت توسعه فاز 11 را به توتال داد و از آن به عنوان ثمره برجام یاد شد.

8- مرداد 1397 توتال ایران را ترک کرد.

اهمیت فاز 11 پارس جنوبی

فاز 11 پارس جنوبی در مرز میدان مشترک پارس جنوبی قرار دارد و نزدیکترین فاز به بخش قطری پارس جنوبی است. در حالی این فاز در سمت ایران توسعه نیافته باقیمانده که طرف قطری طی یک دهه گذشته برداشتهای بسیاری از این بخش از میدان مشترک با ایران داشته است.

فاز 11 پارس جنوبی ظرفیت تولید روزانه دو میلیارد فوت مکعب (برابر با حدود ۵۶ میلیون مترمکعب) گاز غنیترش، حدود ۲۹۰ میلیون بشکه میعانات گازی، ۱۴ میلیون تن گاز مایع، ۱۲ میلیون تن اتان و دو میلیون تن گوگرد همراه ۳۱۵ میلیارد مترمکعب گاز سبک شیرین دارد.

ارزش سالانه محصولات تولیدی فاز 11 پارس جنوبی با فرض قیمت حدود ۵۰ دلار برای هر بشکه نفت خام حدود 5/2 میلیارد دلار برآورد میشود؛ بنابراین هر سال تأخیر در توسعه فاز 11 پارس جنوبی عدمالنفع 5/2 میلیارد دلاری برای ایران به دنبال دارد.

علت علاقه توتال به فاز 11

رفتار تکراری توتال فرانسه برای حضور در میدان پارس جنوبی سپس ترک آن، این شائبه را به وجود آورده که این شرکت فرانسوی عامدانه این کار را میکند. از آنجا که توتال، بخشی از توسعه میدان مشترک گازی در قطر را بهعهده دارد، حضور در بخش ایرانی این میدان، به توتال امکان مطالعه دقیق را میدهد تا در بخش قطری، با سرعت بیشتری اقدام به برداشت گاز کند و پول بیشتری به جیب بزند.

تایید خروج

با خروج آمریکا از برجام، شرکت توتال در اردیبهشتماه اعلام کرد در صورتی که نتواند در مورد تحریمهای ثانویه از آمریکا معافیت دریافت کند، از همکاری در پروژه توسعه میدان گازی پارس جنوبی ایران کنارهگیری خواهد کرد.

صحبتها درخصوص ماندن یا رفتن توتال چندین ماه ادامه داشت تا درنهایت پس از کش و قوسهای فراوان، بیژن زنگنه وزیر نفت آب پاکی را روی دست مخاطبین ریخت و ترک توتال را به صورت رسمی اعلام کرد و گفت: توتال بیش از دو ماه است اعلام کرده از قرارداد خارج میشود.

ترک توتال از پارس جنوبی در شرایطی است که مسئولان وزارت نفت کشورمان سال گذشته میگفتند توتال به آنها تعهد داده که فقط در صورت تصویب تحریمهای ایران در شورای امنیت سازمان ملل، ایران را ترک میکند و به هیچ وجه از تحریمهای یکجانبه آمریکا پیروی نخواهد کرد. همچنین وزیر نفت پیش از این اعلام کرده بود توتال برای خروج جریمه نمیشود، اما مبالغی که در ایران سرمایهگذاری کرده تا زمان اجرای کار، بازپرداخت
نمیشود.

خون خارجیها رنگینتر نیست

اصغر ابراهیمیاصل، کارشناس انرژی که بارها خروج توتال از ایران را پیشبینی کرده بود به خبرنگار ما گفت: از زمانی که هنوز توتال به ایران نیامده بود طی نامهها و تذکرات کتبی به وزارتنفت اعلام میکردم که توتال تنها برای به دست آوردن اطلاعات فاز 11 به منظور برداشت بیشتر در فاز مشترکی که با قطر دارد به ایران میآید اما وزارت نفت درنهایت قراردادی با ابهامات فراوان با این شرکت فرانسوی به امضا رساند.

وی با بیان اینکه 36درصد سهام توتال در اختیار سرمایهگذاران آمریکایی است، تصریح کرد: تنها 26درصد سهام توتال متعلق به کشور فرانسه است و در این شرایط که آمریکا مانع کشورها و شرکتهای دیگر برای حضور در ایران میشود چطور به توتال اطمینان کردیم که در ایران فعالیت داشته باشد.

ابراهیمی اصل با اشاره به اینکه مبلغ قراردادی که با توتال به امضا رسید غیرواقعی بود افزود: فاز 11 با قرارداد 8/1 میلیارد دلاری به بهرهبرداری میرسید که یک شرکت چینی هم با همین رقم اعلام آمادگی کرده بود اما متاسفانه این رقم به 8/4 میلیارد دلار در قرارداد با توتال افزایش یافت. در شرایط فعلی هم که این شرکت بزرگ نفتی از ایران خارج شده نباید امتیازاتی از سوی ایران به کشورهای غربی اروپایی و آمریکایی داده شود و به جای صادرات نفت باید به فکر تولید در بخش پاییندست پتروشیمی باشیم.

این کارشناس نفت تاکید کرد: قیمت یک بشکه نفت اکنون در بازارهای جهانی حدود 200دلار است اما با قیمت 70دلار به فروش میرسد، درنتیجه باید سیاستهای صادرات مواد خام در ایران تغییر کند و به جای صادرات نفت خام بیشتر به سمت تولید فرآوردههای نفتی و صنایع پاییندست پتروشیمی حرکت کنیم.

وی با تاکید بر اینکه بخش خصوصی ایران توان ادامه فعالیت در فازهای مختلف پارس جنوبی را دارد گفت: اگر دولت به بخش خصوصی که توان فعالیت در فازهای مختلف پارس جنوبی را داشت اعتماد میکرد، اکنون پیشرفت فیزیکی آغاز و حداقل مطالعات آن به پایان رسیده بود.

توتال وقت ما را تلف کرد

رضا خیامیان، رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران به جامجم گفت: توتال زمان ایرانیها را برای برداشت از فاز 11 پارس جنوبی گرفت و اگر در این مدت دولت به جای واگذاری این فاز به توتال به بخش خصوصی ایران اعتماد میکرد اکنون پیشرفتهای زیادی در فاز 11 اتفاق افتاده بود.

وی افزود: در ماه مبارک رمضان جلسهای با رئیسجمهور داشتیم و در آن جلسه اعلام کردم که شرکت توتال مدام خبر خروج خود را از ایران اعلام میکند و بهتر است به فکر جایگزین این شرکت از بخش خصوصی ایران باشید، اما هیچ اقدامی در این زمینه انجام نشد و تا آخرین لحظه امید داشتیم که توتال بماند.

رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران با تاکید بر اینکه نباید به توتال وابسته باشیم، تصریح کرد: بخش خصوصی اکنون اعلام آمادگی میکند که میتواند در فازهای مختلف پارس جنوبی از جمله فاز11 فعالیت کند اما به شرطی که دولت تنها نقش نظارتی و رگلاتوری داشته باشد نه اینکه بخواهد دخالتهای مستقیم کند.

خیامیان در پاسخ به این پرسش که آیا دانش فنی فعالیت در فاز 11 در بخش خصوصی ایران وجود دارد یا خیر گفت: بخش خصوصی ایران در طول سالهای گذشته مورد بیاعتمادی و بیمهری دولتها قرار گرفته و در صورت اعتماد به این بخش میتوانیم پروژهها را به بخشهای کوچک تقسیم کنیم و در صورت نیاز از شرکتهای کوچک اروپایی
بهره ببریم.

وی در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا شرکتهای کوچک اروپایی حاضر به همکاری با ایران میشوند یا خیر تصریح کرد: شرکتهای کوچک وابستگی کمتری به آمریکا دارند در نتیجه راحتتر میتوانند در ایران همکاری کنند. از سوی دیگر باید توجه داشت که سرمایهگذاران ایرانی زیادی در خارج از کشور وجود دارند که منتظر سرمایهگذاری مطمئن در بخش خصوصی ایران هستند و این بهترین فرصت برای جذب آنها است.

توتال یک دلار هم سرمایه نیاورد

رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در این باره گفت: طبق قرارداد، شرکت توتال موظف شد از پنج میلیارد دلاری که برای فاز 11 معین شده بود 50 درصد آن را پرداخت کند اما تا روزی که ایران را ترک کرد یک دلار هم در این زمینه هزینه نکرد.

وی با بیان اینکه شرکت توتال به دلیل اینکه سهامداران آمریکایی دارد این کشور را نسبت به ایران ترجیح میدهد، تصریح کرد: توتال با بیش از 80 شرکت ایرانی مذاکره کرد تا بتواند اقدامات خود را در ایران عملی کند اما به هیچکدام از آنها اطلاعات فاز را ارائه نکرد و خبر از تضمین و تثبیت قرارداد خود را میداد.

پدیدار به سرنوشت قرارداد شرکت توتال با شرکت ملی نفت اشاره کرد و افزود: اکنون کلیه سهام شرکت توتال به شرکت چینی و همکار آن در فاز 11 منتقل شده و قرار است ادامه کار توسط این شرکت انجام شود.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: توتال بین 50 تا 80 میلیون دلار صرف مطالعات فاز 11 کرد اما هیچ دلاری به منظور سرمایهگذاری انجام نداد.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها