بدون تاریخ انقضا

شاید مهمترین عاملی که سبب‌ساز شده مجموعه کلاه قرمزی برای بیش از دو دهه یکه‌تاز میدان باشد و در اوج، به روز بودن و تطابق با زمان است. کلاه قرمزی فرزند زمانه خویش است و بسان بسیاری از آثار عروسکی تلویزیون، در گذشته نمانده و از زمانه عقب نیفتاده. فراتر از آن، زوج طهماسب و جبلی در هر سری، یکی دو عروسک جدید به مجموعه اضافه کرده‌اند تا اثرشان رویه فرسایشی پیدا نکند و نشانه‌ای از تکرار نداشته باشد و برای مخاطب ملال آور نشود. کار این عروسک‌های جدید چنان بالا گرفته و به چنان محبوبیتی دست یافته‌اند که حالا دیگر کلاه‌قرمزی و پسرخاله کاملا در سایه آنها قرار گرفته اند و به حاشیه رانده شده‌اند. این هم نوعی سنت‌شکنی است که عوامل کلاه قرمزی به نام خود ثبت کرده اند.

رصد آثار عروسکی ساخته شده در چهار دهه گذشته نشان می‌دهد که حتی محبوب ترین برنامه‌ها و مجموعه‌ها هم پس از مدتی به مدار کلیشه افتاده‌اند و آن قدر خود را تکرار کرده‌اند تا به تاریخ پیوسته‌اند. در این میان، کلاه قرمزی یک استثناء است. این مجموعه عروسکی نه تنها توانسته حداقل با سه نسل از بینندگان تلویزیون ارتباط تنگاتنگ برقرار کند که فراتر از آن، این مخاطبان را برای خود حفظ کرده است. بیننده‌ای که سال‌های میانی دهه 70 و در سن کودکی پای تلویزیون می نشست تا شاهد شیرین‌زبانی‌های کلاه قرمزی برای آقای مجری باشد، حالا و در جوانی نیز همچنان طرفدار پرو پا قرص این مجموعه است. و این‌ها همیشه نشانه‌ای است بر پویایی و به روز بودن یک اثر نمایشی. کلاه قرمزی و دوستانش محبوب همه نسل‌ها هستند و جامعه مخاطبان هدفی از همه اقشار و با هر خاستگاه اجتماعی و هر سن و سالی را پوشش می‌دهند.

یکی دیگر از دلایل موفقیت مجموعه کلاه قرمزی، علاوه بر جذابیت‌های ذاتی کار عروسکی، وسواس طهماسب و جبلی در طراحی شخصیت‌ها است. همین دقت باعث شده که ریزه کاری‌های اخلاقی و رفتاری هر کاراکتر به خوبی استخراج و روی آن بنشیند. اصولا هر یک از شخصیت‌های عروسکی این اثر، طیف و گروهی از جامعه را نمایندگی می‌کنند. یکی زیادی خوش‌بین و بی خیال است، دیگری مملو از استرس و پر از این پرسش که دیگران چه قضاوتی درباره‌اش دارند. آن یکی به‌شدت مسئولیت‌پذیر است و دلسوز؛ این یکی به غایت درجه بی خیال و سرخوش. عروسکی عقده خودکوچک بینی دارد و به مقام اسب رسیدنش آرزوست و گوسفند کوچکی انگلیسی را چون زبان مادری صحبت می کند. درهم آمیختن واقعیت و فانتزی.

همین شخصیت‌پردازی اصولی موجب شده که هر یک از این عروسک‌ها، همچون یک کاراکتر واقعی از یک وجهه و شخصیت مستقل و واقعی برخوردار شوند و همین مهم، به باورپذیری شان از سوی مخاطب کمک شایانی کرده است.

هماهنگی کامل میان عروسک گردانان و صداپیشه‌ها به ملموس شدن هر چه بیشتر مجموعه کلاه قرمزی یاری رسانده و اثری دلخواه و محبوب را برای همه اقشار سنی فراهم آورده است. از سوی دیگر، دست صداپیشه‌ها برای بداهه گویی باز‌گذاشته شده تا خلاقیت‌های شخصی هم در جذابیت مجموعه دخیل باشد.

هرچه هست، به جرات می توان گفت بازپخش سری‌های قبلی مجموعه کلاه قرمزی می‌تواند بهترین گزینه برای آی فیلم فارسی باشد. اثری جذاب که تاریخ انقضا ندارد و نمایش دوباره‌اش برای مخاطبان خاطره انگیز و دلپذیر است.

زهرا صلواتی

رسانه