دوئل با سرزمین مادری

به این ترتیب شش روز بعد از قبول قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت توسط ایران، نیروهای عراقی توافقات این قطعنامه را زیر پا گذاشته، دوباره به جنوب و حوالی خرمشهر حمله کردند تا راه نفوذ برای ارتش مجاهدین خلق باز شود، آنها حتی توانستند تا آستانه تصرف پیش روند. به این ترتیب نیروهای دفاعی ایران در جبهه‌های جنوبی مستقر شدند. در این زمان سازمان مجاهدین عملیاتی با نام فروغ جاویدان را از مرزهای غرب ایران آغاز کرد.

عملیاتی که مسعود رجوی با خوشبینی آن را پایان کار نظام اسلامی ایران می‌دانست. او در شب آغاز عملیات سخنرانی کرد و گفت 48 ساعته به تهران می‌رسند. همچنین از حمایت هواپیماهای عراقی برای بمباران پایگاه نوژه و... هم حرف زد و مطمئن بود که پیروز این نبرد خواهد بود. مسعود و اطرافیانش باز هم اشتباه می‌کردند و باز هم شکست خوردند، شکستی سخت که اگر اندکی عقل و درایت داشتند، می‌توانست به آنها بفهماند مردم ایران هرگز آنها را نمی‌خواهند و نمی‌توانند این گروهک جنایتکار را که در ایران منافقین نامیده می‌شود، بپذیرند. عملیاتی که آن طرف مرزهای ایران با نام فروغ جاویدان آغاز شده بود، بی پاسخ نماند و با مرصاد به فرماندهی سرهنگ علی صیادشیرازی شکست بزرگی را برای آنها رقم زد. هر چند برخی فرماندهان ایرانی گزارش کرده‌اند، مریم همسر مسعود رجوی با خودرو و هواپیمای ضد گلوله در میدان جنگ حضور داشته و دستور حمله به شهرها و بمباران بیمارستان‌ها را صادر می‌کرده است. با این همه اما نتیجه کار شکست سخت مسعود و یارانش بود.

مرصاد پنجم مرداد ماه ۱۳۶۷، با رمز «یا علی» و به منظور مقابله با نیروهای سازمان مجاهدین خلق در منطقه اسلام‌آباد غرب و کرند غرب در استان کرمانشاه، آغاز شد. نیروهای نظامی ایران ابتدا منتظر شدند تا مجاهدین به اندازه کافی در داخل خاک ایران نفوذ کنند تا از برد پشتیبانی عراقی‌ها خارج شوند. آنها ابتدا نیروهای چترباز را پشت سر مجاهدین پیاده کردند، سپس هواپیماهای اف ـ 4 نیروی هوایی ستون زرهی مجاهدین را بمباران کردند و در ادامه بالگردهای نیروی زمینی ارتش با سلاح‌های ضدتانک به ستون زرهی مجاهدین یورش بردند. در این هنگام پیشروی مجاهدین متوقف شد. در انتها نیروهای زمینی ارتش و سپاه به باقی‌مانده نیروهای مجاهدین حمله کردند و شکستی دیگر به نام آنها و پیروزی دیگری را به نام خود ثبت کردند.

فروغ جاویدان برای همیشه شد عملیات شکست خورده‌ای که روسیاهی‌اش برای منافقین ماند و صدام. این چند روز دشوار و سخت تاریخ معاصر ایران دستمایه نگارش کتاب‌های بسیاری در زمینه‌های مختلف شده است. کتاب‌های داستانی در این میان مخاطب عام تری دارند و بسیاری برای خواندن از این روزهای دشوار، زبان روایی داستان را به خواندن پژوهش‌های تخصصی ترجیح می‌دهند.

کتاب‌های خاطرات احمد احمد، رازهای دهه شصت، تبار ترور، حکایت زمستان، مجید شریف واقفی، خاطرات و تأملات در زندان شاه، راز درخت کاج، حکایت سال‌های بارانی، سراب آزادی، خوابگردها، عملیات مرصاد و سرنوشت منافقین و... از جمله آثاری است که درباره منافقین نوشته و منتشر شده است. در ادامه چند کتاب موفق این زمینه را با هم بررسی می‌کنیم تا شما هم بتوانید برای آشنایی بیشتر با این روزها سراغش بروید.

سال گرگ

جواد افهمی

شهرستان ادب

«سال گرگ » رمانی نیمه مستند نیمه‌داستانی است که شخصیت اصلی آن یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق است. این رمان درباره سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در بدو پیدایش و انحراف ایدئولوژیک و انشعاب آنها در سال 54 است و به عملکرد، سلسله مراتب و بافت سازمانی مجاهدین خلق از مقطع تأسیس آن تا زمان انقلاب اسلامی می‌پردازد.

کتاب «سال گرگ» نوشته جواد افهمی مشتمل بر 240 صفحه و 50 فصل توسط انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسیده است. افهمی در مورد این اثر خود در ابتدای کتاب نوشته است: سال گرگ داستان من است؛ داستانی که از صافی ذهن من نویسنده گذشته است. هرگونه شباهت شخصیت‌های داستانی من و اعمال و کردارشان با شخصیت‌های تاریخی و اعمال و کردارشان، حتم بدانید که تصادفی بوده و من جوابگوی این شباهت‌های تصادفی نخواهم بود. اگر هم جایی اذعان داشته ام که برای تالیف این رمان، 20 جلد و شاید هم بیشتر کتاب تاریخی خوانده‌ام، باز، حتم، به این خاطر بوده که افق پرواز از ذهن رویاپردازم را تا آن دوردست‌ها ارتقا بدهم؛ همین و بس!

این کتاب مدت طولانی را معطل گرفتن مجوز انتشار خود ماند تا توانست وارد بازار نشر کشور شود. به گفته افهمی، برای نگارش این رمان از اسناد منتشر شده در بیش از ۲۰ کتاب که توسط سازمان اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده و چندین کتاب دیگر که با مجوز ارشاد به چاپ رسیده استفاده شده است.

کلت 45

حسام مطهری

نشرآرما

این اثر داستان خانواده‌ای را در دهه 1350 دنبال می‌کند که وارد فعالیت‌های سیاسی می‌شوند. این اتفاق روند زندگی آنها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. فعالیت‌های سیاسی این خانواده به سازمان مجاهدین خلق گره می‌خورد و حوادث تا سال 1360 ادامه می‌یابد.

مخاطب در این کتاب با محوریت و فعالیت سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در سال‌های قبل و بعد از انقلاب آشنا می‌شود.

داستان دو شخصیت اصلی دارد، اما ماجراهای رمان زندگی خانواده‌ای چهار نفری را دنبال می‌کند.

کلت 45 اسلحه مورد استفاده نیرو‌های ساواک و مجاهدین خلق (منافقین) و نمادی از قدرت است که روزی در دست تمامی این افراد جای داشت. در این کتاب می‌توان از نزدیک با داستان تلخ اما واقعی افرادی روبه‌رو شد که برای رسیدن به آرمان‌های پوچ خود تمام داشته‌هایشان را قربانی کرده و حتی فرزندانشان را هم به مسلخ می‌برند.

از جمله ویژگی‌هایی که در کلت 45، مورد توجه نویسنده قرار دارد، توجه به مقوله حضور منافقین در جریان انقلاب و پس از آن است. مساله‌ای که سال‌هاست از دید نویسندگان به دور مانده و بسیاری از نویسندگان که به بررسی داستانی تاریخ انقلاب، اقبال نشان داده‌اند، مقوله حضور منافقین و خیانت‌هایشان در فرآیند انقلاب را فراموش کرده‌اند. با این حال، مطهری نویسنده دهه شصتی کلت 45 با زیرکی توانسته است فعالیت‌های افراد این سازمان را برای مخاطبان خود به تصویر بکشد.

خداوند اشرف، از ظهور تا سقوط

سیدحجت سیداسماعیلی

موسسه جام‌جم

در میان آثار پژوهشی منتشر‌شده درباره منافقین می‌توان به «خداوند اشرف، از ظهور تا سقوط» اشاره کرد.

این کتاب پژوهشی، به بررسی ساختارهای فرقه‌ای و فعالیت‌های جاسوسی در تشکیلات سازمان مجاهدین می‌پردازد.

پژوهشی از سیدحجت سیداسماعیلی که سابقه 27 ساله در رأس سازمان مجاهدین داشته و سال 83 از این گروه جدا شده است.

او در جریان حمله آمریکا به عراق که منجر به سقوط صدام در فروردین ماه سال 1382 شد، به‌عنوان افسر اطلاعات در ستاد صدیقه حسینی، از اعضای ارشد شورای رهبری سازمان که فرماندهی عملیاتی قرارگاه علوی با دو ارتش سوم و یازدهم را به‌عهده داشت، فعالیت می‌کرد.

او به مدت 16 سال از عمر تشکیلاتی خود را در ستاد اطلاعات مرکزی و بخش اطلاعات تعدادی از ارتش‌های سازمان گذراند.

پژوهشگر به مدت چهار سال به مشاهده و پژوهش مستندات پیرامون ساختار فرقه‌ای سازمان مجاهدین پرداخته است. روش علمی این کتاب با الهام از کتاب «فرقه‌ها در میان ما» اثر به جامانده از مارگارت تالر سینگر نگاشته شده است.

در ستون «از دنیای کتاب» در همین صفحه بخش‌هایی از تحلیل‌های نویسنده این کتاب را منتشر کردیم که می‌تواند به آشنایی بیشتر شما با این کتاب پژوهشی بینجامد.

امید رحمانی

فرهنگ و هنر