کامل شوید!

خانم‌ها بیش از آقایان به دنبال خریدش هستند و حسابی پرس و جو می‌کنند تا بهترینش را بخرند. درباره مکمل‌ها صحبت می‌کنیم، محصولاتی که مثل نقل و نبات مصرف می‌شوند. بسیاری از سازندگان این مکمل‌ها مدعی هستند همه افراد باید به‌صورت روزانه از مکمل‌ها استفاده کنند. برخی دیگر از سازندگان، مصرف مکمل‌ها را در سلامت پوست و مو و داشتن انرژی روزانه، موثر می‌دانند. دکتر محمدجعفر فره‌وش، فوق‌تخصص گوارش و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره این مکمل‌ها به شما می‌گوید.

آنالیز مکملی!

امروزه بسیاری از مردم به مصرف مکمل‌های غذایی روی آورده‌اند، برخی افراد مکمل‌ها را به شکل مستمر و روزانه استفاده می‌کنند و برخی دیگر نیز این مکمل‌ها را به صورت دوره‌ای مورد مصرف قرار می‌دهند در حالی‌که استفاده از این مکمل‌ها برای همه افراد ضرورتی ندارد.

مکمل‌ها از مواد مختلفی تشکیل می‌شوند ولی به‌طور کلی ویتامین، املاح معدنی، اسیدآمینه، ترکیبات گیاهی، آنزیم‌ها و...، از مواد تشکیل‌دهنده آنها هستند. این محصولات در قالب کپسول، پودر و نوشیدنی انرژی‌زا به بازار عرضه می‌شوند، حتی برخی از آنها به صورت پودر به شیر یا ماست اضافه خواهند شد. برخی موادی که در مکمل‌ها وجود دارد، در طبیعت به وفور یافت نمی‌شود به همین دلیل کارخانه‌های داروسازی، با فرآیندهای خاصی، این مواد را به شکل غلیظ و در قالب مکمل، تولید می‌کنند.

برای مثال، ویتامین D، E، C، کلسیم و آهن در این گروه قرار می‌گیرند. فیبرهای گیاهی، گلوکوزآمین‌ها و روغن‌های ماهی نیز به صورت مکمل در بازار عرضه می‌شوند. پروبیوتیک‌ها، آنزیم‌های پانکراس، چربی‌سوزها، کربوهیدرات‌ها، هورمون‌ها، شیرین‌کننده‌های کم کالری، پروتئین‌های عضله‌ساز و ادویه یا محصولات گیاهی، همگی به نوعی مکمل به حساب می‌آیند.

به چه کار می‌آیند؟

مکمل‌ها در قالب‌های مختلف، طیف گسترده‌ای از تاثیرات را می‌توانند داشته باشند. به‌عنوان مثال برای زیبایی، برطرف کردن آلرژی و تقویت سیستم ایمنی کاربرد دارند ضمن این‌که از آنها به‌عنوان آنتی‌اکسیدان یاد می‌شود که می‌توانند اثرات ضد پیری و ضد التهاب داشته باشند.

همچنین از مکمل‌ها برای بهبود عملکرد قلب و عروق، بهبود وضعیت استخوان‌ها و مفاصل و بهبود وضعیت عملکرد مغز بهره گرفته می‌شود. مکمل‌ها محرک انرژی، تنظیم‌کننده سوخت و ساز بدن، ضدالتهاب و... هستند.

معجزه‌ای در کار نیست

شاید برخی از خانم‌ها تحت تاثیر تبلیغات، تصور کنند مکمل‌ها می‌توانند تاثیری در روند رشد موهایشان داشته باشند و سرعت رشد موها را زیاد کنند در حالی‌که این باور نادرست و سرعت رشد مو غیر قابل تغییر است.

موها به‌طور طبیعی، فقط حدود یک سانتی‌متر در ماه رشد می‌کنند و نمی‌توان سرعت رشد مو را تغییر داد؛ ضمن این‌که به‌طور طبیعی هر فرد در طول روز حدود صد تا 150 عدد مو از دست می‌دهد که بیماری، مصرف دارو، تغییر سبک زندگی، استرس، بی‌خوابی و کمبود غذایی، می‌تواند شدت ریزش مو را افزایش دهد. گاهی اوقات براثر افراط در رنگ مو یا آرایش بیش از اندازه مو (سشوآر و ...)، ریزش موها در خانم‌ها شدت پیدا می‌کند که با برطرف‌کردن عامل به‌وجود آورنده، می‌توان به وضعیت طبیعی بازگشت، اما بیشتر ریزش‌های مو در آقایان دائمی است.

کمک به سلامت موها

با وجود این‌که مکمل‌ها تاثیری در رشد موها ندارند ولی برخی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف برخی ویتامین‌ها مانند A، B، C، E و D در سلامت موها نقش دارند. همچنین آهن، روی و پروتئین نیز به سلامت موها، کمک می‌کنند. البته همه افراد لزومی ندارد از مکمل‌ها برای تامین ماده مورد نیاز مو استفاده کنند و تنها برخی افراد باید زیر نظر پزشک از این محصولات استفاده کنند. مصرف به اندازه مغزهای خوراکی (پسته، بادام، فندق، کشمش، گردو و...)، گوشت، لبنیات، تخم مرغ، سبزیجات، میوه‌ها و داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع (دائما از یک غذا یا خوراکی استفاده نشود) می‌تواند به سلامت موها کمک کند. همچنین مصرف آبمیموه‌ها نیز مفید است ولی باید به صورت طبیعی و تازه استفاده شده و از قرار دادن آنها به‌صورت طولانی مدت در یخچال خودداری شود. آبمیوه‌های صنعتی، تاثیر چندانی در تامین ویتامین‌های مورد نیاز بدن ندارد (به‌دلیل عدم‌تازگی و فرآوری) و آن چیزی که از این آبمیوه‌ها وارد بدن می‌شود، تنها آب، قند و ترکیبات دیگر
است.

خودسرانه مصرف نکنید

مکمل‌ها بدون تجویز پزشک به فروش می‌رسند، ولی این مساله به این معنی نیست که افراد می‌توانند براحتی و به شکل غیراصولی از آنها استفاده کنند. برای مثال، استفاده غیرضروری از برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین D، می‌تواند به مسمومیت منجر شود.

همچنین مصرف ویتامین A بیش از نیاز بدن می‌تواند باعث آسیب به کبد شود. مکمل‌ها در برخی از افراد باعث مشکلات گوارشی می‌شود، پس برای پیشگیری از عوارض و مشکلات ناشی از مصرف مکمل‌ها، باید حتما با پزشک مشورت کرد.

افرادی که یک سبک زندگی خوب و تغذیه سالم دارند، نباید از کمبود مواد ضروری نگرانی داشته باشند و چکاپ‌های دوره‌ای، می‌تواند وضعیت افراد را به لحاظ کمبود مواد معدنی، ویتامین‌ها کم خونی و...، مشخص کند و افراد نیازی نیست به شکل خودسرانه به مصرف مکمل‌ها روی بیاورند.

کاملیا تجریشی