10 فقره دزدی بی‌شرمانه!

بازی چوگان را هم آذربایجانی‌ها به نام خود ثبت کردند، ترکیه درخواست ثبت قهوه‌خانه را هم داده است و نان لواش را هم ارمنی‌ها به نام خود ثبت کردند.

موسیقی عاشیقلار که در زمان شاه اسماعیل صفوی در ایران پا گرفته، به نام آذربایجان ثبت شده است. آذربایجان البته مدعی ثبت شب یلدای 8000 ساله ما با نام خودش هم هست و حتی قصد داشت، موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی را هم به‌دلیل این‌که به ترکی هم می‌خوانند، به نام خود ثبت کند! این کشور حتی برای ثبت جنگل‌های هیرکانی هم اقدام کرده بود اما دلیل این‌که سهمش تنها ۲۰ هزار هکتار در مقابل سهم دو میلیون هکتاری ایران از این جنگل متعلق به دوره ژوراسیک است، به تنهایی موفق به ثبت جهانی آن نشده است. پس از آن مقامات فرهنگی ایران پیشنهادی را به آذربایجان ارائه دادند مبنی بر ثبت مشترک این اثر طبیعی. تاکنون این امر به‌دلیل اختلافات دو طرف میسر نشده است.

اینها بخشی است از داشته‌های ایران که کشورهای همسایه از آن بسیار بهره برده و البته اغلب آنها را به نام خود و به‌عنوان میراث فرهنگی و معنوی‌شان ثبت کرده‌اند. این اتفاقا خوب نیست، آزاردهنده است، اما بخش دیگری هم دارد که حیرت برانگیز هم هست! شاعران و دانشمندان برجسته ایرانی هم از دستبرد برخی همسایگان در امان نمانده اند و تا دلتان بخواهد، مدعی دارند! البته شکی در این نیست که ما مقصریم و از داشته‌های فرهنگی‌مان آن‌طور که باید بهره نبرده و آنها را در جهان معرفی نمی‌کنیم.

مولوی؛ افندی یا برادر؟

مولانا عارف و شاعر بزرگ ایرانی در صدر این ماجراست. دولت ترکیه مولوی را به عنوان شاعر ترک معرفی می‌کند. در سال ۲۰۰۷ ثبت پرونده جهانی «هشتصدمین زادسال مولوی» با نام مولانا جلال‌الدین بلخی رومی توسط کشور ترکیه انجام گرفت. در سال، یک و نیم میلیون توریست از آرامگاه مولانا (شهره به‌دلیل خلق آثارِ مثنوی معنوی و دیوان شمس)، بازدید می‌کنند و البته آمار بازدیدکنندگان از آرامگاه شمس‌تبریزی در خوی (ایران)، به ۲۰ هزار نفر هم نمی‌رسد!

نصرالدین؛ بازار مشترک!

ایرانیان، ترک‌ها، عرب‌ها، افغانی‌ها، قفقازها، هندی‌ها، پاکستانی‌ها و بوسنیایی‌ها عقیده دارند ملانصرالدین متعلق به فرهنگ آن کشور است. خسرو معتضد معتقد است ملانصرالدین شخصیتی ایرانی بوده است و معرفی او به‌عنوان یک شخصیت ترک دروغ تاریخی است. با این وجود، طبق ادعای دولت ترکیه سنگ قبر ملانصرالدین در منطقه آک شهیر در نزدیکی قونیه پیدا شده‌است.

نظامی؛ از دل زمین

دولت جمهوری آذربایجان اشعار کاشی‌کاری‌ شده روی بدنه مقبره نظامی را که به فارسی بودند، با اشعار ترکی جایگزین و سفیر جمهوری آذربایجان در لندن به معرفی نسخه خطی خمسه نظامی گنجوی، به عنوان اثر فرهنگی ایرانی، در کتابخانه ملی انگلستان اعتراض کرد.نظامی درباره ایران چنین می‌گوید:همه عالم تن است و ایران دل/ نیست گوینده زین قیاس خجل/ چون که ایران دل زمین باشد/ دل زتن به بود، یقین باشد

خاقانی شروانی؛ ترک، اما ترک تبریز!

خاقانی شروانی شاعر بزرگ ایرانی است و قبرش هم در مقبره الشعرای تبریز است.

کشور آذربایجان سعی در معرفی او به‌عنوان شاعری ترک دارد و اقدامات بسیاری را هم در این راستا آغاز کرده است.

بیهقی؛ خسته از جفا!

در مراسم بزرگداشت انتخاب «غزنین» به‌عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال ۲۰۱۳، وزیر و سفیر افغانستان در صحبت‌هایش بیهقی را به غزنین در افغانستان نسبت داد. جفای این همسایه را که خود همیشه از جفا نالیده، کجای دلمان باید بگذاریم؟

ابن سینا؛ یک ربات عربی!

ابن سینا، پزشک و شاعر ایرانی نیز مورد ادعای کشورهای همسایه است. از سویی علاوه بر ترکیه کشور ازبکستان ابن‌سینا را ازبک می‌خواند. شبکه خبری بی‌بی‌سی نیز در یکی از برنامه‌هایش از عنوان دانشمند عرب برای ابن سینا استفاده کرد که مورد انتقاد شدید ایران قرار گرفت. همچنین دولت امارات متحده عربی جایزه اختراعات و ابداعات با نام ابن‌سینا را به‌صورت سالانه به مخترعین اهدا می‌کند و روبات ابن‌سینا با لباس عربی هم ساخته شد. همچنین بتازگی کشور ترکیه او را پزشک بزرگ ترک معرفی کرده است!

فردوسی؛ دو راهی غزنین -خراسان

در مراسم بزرگداشت انتخاب «غزنین» به‌عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال ۲۰۱۳، وزیر و سفیر افغانستان در صحبت‌هایش فردوسی را برخاسته از افغانستان دانست.

این در حالی است که روزگاری افغانستان، جزو خراسان بزرگ و ایران بوده است. این شاعر بزرگ هم در سراسر شاهنامه از ایران می‌گوید و ایران را می‌ستاید و این موضوعی است که بر هیچ کس پوشیده نیست.

فارابی؛ سه‌راهی آستانه -آنکارا - تهران

رئیس فرهنگستان هنر قزاقستان، ملیت فارابی را قزاقستانی دانست که با واکنش شدید مجامع ادبی و علمی ایران مواجه شد و از سوی دیگر رادیو و تلویزیون دولتی کشور ترکیه با انتشار گزارشی نسبتاً مفصل از معتقدان به ایرانی بودن این فیلسوف بزرگ انتقاد و تأکید کرده است که این شخصیت علمی، ترک بوده است.

خواجه‌نصیرالدین طوسی؛ باز هم عرب‌ها!

در سال ۲۰۱۳ میلادی، پایگاه جست‌وجوگر گوگل، به مناسبت ۸۱۲ امین سالگرد تولد خواجه‌نصیرالدین طوسی، تصویری از او را در وبسایت خود گذاشت که در کشورهای عربی قابل دسترسی بود. به گفته بی‌بی‌سی، در این عکس بر ایرانی‌تباربودن این دانشمند تأکید شده بود که واکنش‌هایی را در کشورهای عربی درپی‌داشت.

ابوریحان بیرونی؛ یک مثلث ترکی-فارسی

شبکه تی‌آرتی ترکیه طی برنامه‌ای، علاوه بر فارابی و ابن‌سینا، ابوریحان بیرونی را هم به‌عنوان مفاخر تاریخی ترکیه معرفی کرده ‌است.

ترکیه را می توان از این لحاظ به عنوان یکی از فعالان فرهنگی [!] در نظر آورد.

زینب مرتضایی‌فرد
فرهنگ‌و هنر