اگرچه رسانه‌ها و کارکردهایشان در ظرف زمان نمی‌گنجد، اما مقتضیات زمانبر کارکردهای آن بی‌تاثیر نیست.
کد خبر: ۱۱۴۲۱۰۷

مناسبتهای تقویمی، ویژگیهایی دارد که برخی ملزومات خاص را برای رسانهها ازجمله رادیو ایجاب میکند. از این حیث شاید نسبتی که بین رادیو و مناسک و مناسبات ماه رمضان وجود دارد بیش از رسانههای دیگر باشد.

چه بسیاری از ما که مناجات و اذان و ادعیههای ماه رمضان را با صدای رادیو به یاد میآوریم و از آن خاطرات نوستالژیک داریم؛ بخصوص قدیمیترها که دعای سحر یا ربنا و دعاهای روزانه ماه رمضان را با رادیو زمزمه میکردند و اساسا رادیو یکی از ملزومات همیشگی در کنار سفرههای سحر و افطار بود.

انواع برنامههای رمضانی رادیو

گرچه برخی شبکههای رادیویی مثل رادیو قرآن یا رادیو معارف به اقتضای ماهیت دینی خود بیشترین فعالیت و سهم را در تولید و پخش ویژهبرنامههای رادیویی دارند، اما همه شبکههای رادیویی در ماه رمضان، خود را مناسبات و مقتضیات این ماه هماهنگ کرده و ویژهبرنامههایی برای آن تدارک میبینند. اگر بخواهیم فارغ از عناوین شبکههای رادیویی به کارکردهای رادیو در ماه رمضان بپردازیم میتوانیم آنها را در آیتمها و مولفههای زیر صورتبندی کنیم.

رادیو و زمان شرعی

گرچه اعلام زمان شرعی در همه روزهای سال یکی از کارکردهای رادیوست، اما این زمان در ماه رمضان اهمیت مضاعف پیدا میکند و شنوندگان رادیو که روزه دار هم هستند بیش از ماههای دیگر در جستوجوی زمان دقیق اذان بویژه اذان صبح و مغرب هستند تا به موقع دست از سحری خوردن بردارند یا بدانند که چقدر فرصت دارند که از خواب بیدار شده و سحری بخورند یا چه زمانی باید روزه خود را باز و افطار کنند. رادیو بهترین و آسانترین رسانه ممکن برای دریافت وقت دقیق شرعی است.

مناجات رمضانی رادیو

یکی از کارکردهای مهم رادیو در ماه مبارک، زمان پخش ادعیههای مختلف این ماه است که مهمترین آنها دعای سحر، دعاهای روزانه ماه رمضان و دعای جوشن کبیر در شبهای احیاست. خیلی از اشخاص مسن که نمیتوانند شبهای احیا به مساجد و تکایا بروند پای رادیو احیا گرفته و به دعا و مناجات میپردازند. رادیو این امکان را برای مخاطبان فراهم میکند تا روزهداران مناجاتها را با صداها و لحنهای مختلف بشنوند و فیض ببرند.
پخش دعاهای روزانه ماه رمضان یکی از مهمترین این دعاهاست که بویژه بعد از اذان ظهر از شبکههای مختلف رادیویی پخش میشود. همچنین دعاهای مختلفی که در این ماه سفارش شده نیز از شبکههای رادیویی پخش میشود که مخاطبان میتوانند از آن بهرهمند شوند.

قرائت و ختم قرآن

قرائت و ختم قرآن از جمله مهمترین اعمال سفارش شده در ماه رمضان بوده که به بهار قرآن مشهور است. علاوه بر شبکه قرآن بسیاری از شبکههای رادیویی نیز در ساعاتی مشخص به پخش 30 جزء قرآن در این یک ماه میپردازند و بسیاری از روزهداران با رادیو در طول این ماه قرآن را ختم میکنند. صوتهای مختلف قاریان قرآن این امکان را فراهم میکند تا شنوندگان هر کدام بنا به علاقهای که به هر کدام از این لحنها دارند یک شبکه یا یک قرائت را برای ختم قرآن انتخاب کنند. فارغ از این مساله، پخش سورههای مختلف قرآن در ساعات مختلف نیز از جمله کارکردهای دیگر رادیو در این ماه مبارک است.

تفسیر قرآن

در کنار قرائت و ختم قرآن که از آیتمهای پایدار شبکههای رادیویی در این ماه است، تفسیر قرآن را هم باید اضافه کرد که برخی از شبکههای رادیویی بویژه شبکه قرآن و معارف یا شبکه رادیو و فرهنگ بیش از شبکههای دیگر به آن میپردازند. این برنامه در ارتقای آگاهی و دانش قرآنی شنوندگان نقش مهمی داشته و میتواند به تجربه یک روزهدار آگاه و بامعرفت کمک کند. این آیتم بیشتر بین مخاطبان خاص تر و اهل دانش و معرفت طرفدار دارد و به آنها کمک میکند تا لذت روزهداری را با کسب فضائل قرآنی درهمآمیخته و به غنای بیشتری در این تجربه دیندارانه دست یابند.

برنامههای تحلیلی رمضانی

در کنار مناجات و ادعیه و قرائت قرآن، بسیاری از شبکههای رادیویی میزگردها یا برنامههای کارشناسی در ارتباط با مباحث نظری و عرفانی ماه رمضان و مناسبات آن تدارک میبینند که باز هم این برنامه بین مخاطبان خاصتر طرفداران بیشتری دارد. برنامههایی که از زوایای مختلف معارف دینی به مساله روزه و روزهداری و مفاهیم مرتبط با آن مثل تزکیه نفس، تقویت اراده و مسائلی از این دست میپردازد و فرصتی فراهم میکند تا تجربه روزهداری از منظر عمیقتری مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.

سخنرانیهای مذهبی

از جمله آیتمهای پرکاربرد شبکههای رادیویی در ماه مبارک رمضان پخش سخنرانی خطیبان مشهور و توانمند درباره فضیلتها و اعمال این ماه است. طرح مفاهیم اخلاقی و عرفانی از جمله مهمترین موضوعاتی است که در این سخنرانیها مطرح شده و خاصیت تزکیه نفس و تحول اخلاقی در آن بالاست. پخش این سخنرانیها از شبکههای مختلف رادیویی فارغ از باشکوهتر کردن مناسک رمضانی به ترویج و تحکیم ارزشهای اخلاقی در جامعه کمک و به نوعی فرهنگسازی اخلاقی را تقویت میکند. گاهی برخی از شبکههای رادیویی با پخش برخی سخنرانیهای تاثیرگذار خطیبان مشهور مثل مرحوم کافی یا شیخحسینانصاریان مبادرت کرده و در کنار بازپخش این سخنرانیها، شاهد پخش برخی از سخنرانیهای وعاظ معروف در طول ماه رمضان به شکل زنده نیز هستیم که این امکان را برای کسانی که نمیتوانند در خود مراسم و سخنرانی شرکت کنند فراهم میآورد تا از این سخنرانیها استفاده کرده و فیض ببرند.

سخن پایانی

رادیو همیشه رسانه همراه بسیاری از روزهداران در ماه رمضان بوده و حتی پخش اذان بسیاری از مساجد از طریق پخش رادیویی آن صورت میگیرد. برخی از این برنامهها که شامل آیتمهای روتین و همیشگی رادیو بوده مثل پخش اذان و دعا و مناجات به جای خود، اما به نظر میرسد رادیو به تولید برخی برنامههای خلاقانه بویژه برای نسل جوانتر که برای درک مسائل و مفاهیم مذهبی به زبان جدیدتری نیازمند است، محتاج بوده تا بتواند از حال و هوا و برکات این ماه برای تاثیرگذاری اخلاقی استفاده کرده و فلسفه روزهداری و نقش مثبت آن در خودسازی فردی و اجتماعی را
تشریح کند.

در این زمینه شبکههایی مثل رادیو فرهنگ و رادیو گفتوگو، همچنین رادیو جوان از بیشترین ظرفیت رسانهای برای این کار برخوردار بوده که باید بیش از گذشته مورد توجه سیاستگذاران، مدیران و برنامهسازان رادیویی قرار بگیرد. رادیو میتواند صدای روزهداران بوده و امکانی فراهم کند تا آنها هم از تجربه روزهداری و عبادت بیشتر بهرهمند شوند و هم آنها را در تجربه یک روزهداری آگاهانه یاری کند.

سید رضا صائمی

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها