درمان‌ده یا درمانده

جمعیت زیادی از مردم کشورمان شاید نداند UHC حروف اختصاری چه اصطلاح مهمی است؛ یعنی پوشش همگانی سلامت و چرا به عنوان شعار امسال سازمان بهداشت جهانی انتخاب شده است؛ اما تک‌تک همین مردم، چه کپرنشین‌های منطقه بشاگرد، چه برج‌نشین‌های منطقه الهیه و زعفرانیه در پایتخت، چه حاشیه‌نشین‌های اسماعیل آباد مشهد و چه آنها که مدت‌هاست در خوزستان، هوایی خاک آلوده را نفس می‌کشند، حق دارند نگران سلامتشان باشند و از متولیان نظام سلامت در کشورمان انتظار داشته باشند طوری برنامه‌ریزی کنند که در نهایت سلامت، همه جا شامل حال همه بشود. این انتظار، همان شعار سازمان بهداشت جهانی است، همان UHC معروف که از امروز می‌تواند موضوع سلامت را حداقل به مدت یک هفته در صدر خبرهای داخلی نگه دارد و یادمان بیاورد سلامت حق پایه و انسانی همه ماست.

این موضوع را مشاور وزیر بهداشت در تشریح مهم‌ترین برنامه‌های هفته سلامت در کشورمان هم اعلام کرده است. عباس زارع‌نژاد گفته‌ هفته سلامت امسال با شعار سلامت برای همه و با موضوع پوشش همگانی سلامت برای همه در همه جا برگزار خواهد شد؛ سلامت که فارغ از سن، جنس، نژاد، مذهب و طبقه اجتماعی باید برای همه آحاد یک جامعه تامین شود.

مشاور وزیر بهداشت، در ادامه از اجرای طرح تحول سلامت در دولت یازدهم را یکی از اتفاقات مهم حوزه سلامت نام برده و گفته بخش عمده بسته‌های خدماتی این برنامه متناسب با اهداف پوشش همگانی سلامت یا همان UHC طراحی و اجرا شده است.

زخم کهنه‌ای که درمان نشد

مشاور وزیر بهداشت درحالی بسته‌های خدماتی طرح تحول سلامت را متناسب با اهداف شعار هفته سلامت اعلام می‌کند که ایرج خسرونیا، رئیس جامعه متخصصان داخلی کشور به ما می‌گوید: طرح تحول نظام سلامت با این که قرار بود یک زخم کهنه را درمان کند و تا حدودی هم در رسیدن به این هدف موفق بود اما مشکلاتی را هم با خودش به نظام سلامت ما تحمیل کرد.

مشکلاتی که خسرونیا از آن صحبت می‌کند، جدید نیست. از گذشته وجود داشتند، اما به گفته این استاد دانشگاه، اجرای طرح تحول سلامت باعث شد بیش از پیش در جامعه پررنگ شوند. خسرونیا با اشاره به همین موضوع می‌گوید: بعد از اجرای این طرح، به فعالیت پرستاران و پزشکان در بیمارستان‌های دولتی چند برابر اضافه شد. از طرف دیگر هزینه وزارت بهداشت و درمان بالا رفت و متاسفانه آن بودجه‌ای هم که ابتدا برای بهداشت و درمان در نظر گرفته شد، پرداخت نشد و در نتیجه بدهی سازمان‌های بیمه‌گر به پزشکان و کادر درمانی و داروخانه‌ها سال به سال بیشتر شد. نتیجه این اتفاق هم باعث به وجود آمدن مشکلاتی در خدمت‌رسانی به بیماران شد.

غریبه با حاشیه‌نشینان

رئیس جامعه متخصصان داخلی کشور در ادامه به اولویت‌های نظام سلامت در جامعه امروز ما هم اشاره می‌کند و با اشاره به شعار هفته سلامت یعنی پوشش همگانی سلامت برای همه، در همه جا می‌گوید: به عقیده من ارجحیتی که درحال حاضر در جامعه ما وجود دارد این است که طرح تحول سلامت در رسیدگی به نقاط حاشیه‌ای شهرها، به شهرک‌های اقماری که پیرامون کلانشهرهای ما ساخته می‌شوند توجه ویژه‌ای داشته باشند. الان وضع به گونه‌ای شده است که جمعیت مهاجر زیادی در حاشیه شهرهای بزرگ با جمعیتی میلیونی ساکن می‌شوند . آینده بهداشت و سلامت این گروه با ابهام مواجه است و باید در دسترس بودن پزشک، دارو و مراکز درمانی برای این گروه هم درنظر گرفته شود. این نقصی است که در حال حاضر وجود دارد و باید رفع شود.

لزوم توجه به سواد سلامت‌

چالش سلامت در کشور ما چالشی جدی است، موضوعی که با جان جمعیتی 80 میلیون نفری سروکار دارد؛ زن‌ها، مردها، پیرها، جوان‌ها و کودکانی که سهم سلامت شان در بودجه سال 97، 22 هزار میلیاردتومانی بوده که به وزارت بهداشت و درمان تعلق گرفته است؛ بودجه‌ای که در مجلس شورای اسلامی تصویب شده و با افزایشی 8 درصدی این امید را در دل بسیاری به وجود آورده که زخم کهنه بهداشت و درمان در کشورمان قدری التیام پیدا کند.

علی نوبخت، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، مسئول دیگری است که درباره طرح تحول نظام سلامت به ما می‌گوید: اساسا تغییر و تحول نظام سلامت بر این مبنا بوده است که کل آحاد مردم ایران در هرجای کشور وقتی به بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی مراجعه می‌کنند، خدمات را در حد رایگان دریافت کنند و همه چیز در دسترس‌شان باشد. برهمین مبنا، تغییر و تحولی که در نظام سلامت کشورمان رخ داد، هم در مجموع یکسری رضایتمندی‌ها ایجاد کرد و هم در کنارش نارضایتی‌هایی هم برای بخشی از افراد دیگر درنظام سلامت به وجود آمد.

نوبخت در ادامه با اشاره به نارضایتی کادر درمانی و خدمات رسان در امر بهداشت و درمان مانند پرستاران، پزشکان، تکنیسین‌ها و ... نسبت به تاخیر در پرداخت کارانه‌هایشان می‌گوید: در این میان داروسازان و شرکت‌های پخش دارو و تجهیزات پزشکی و تولید کننده‌های دارو هم نارضایتی‌هایی دارند، نسبت به این که تعدادی از داروها برخلاف تولید در داخل کشور، همچنان از خارج وارد می‌شوند.

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی البته می‌گوید این نارضایتی‌ها در اجرای طرحی به عظمت طرح تحول سلامت در جامعه اجتناب ناپذیر است و با این حال تاکید می‌کند: در طرح تحول سلامت، مجلس هرجایی که احساس نیاز شده ورود پیدا کرده، اما آن چیزی که فعلا قانون به دادش رسیده بحث پیاده شدن طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع و سطح بندی خدمات است که امیدواریم امسال به نتیجه برسند و از این طریق پیشرفتی در اجرای طرح داشته باشیم.

نوبخت معتقد است فقدان دسترسی طبقات محروم به خدمات درمانی می‌تواند خطرات و آسیب‌هایی را به همراه داشته باشد، بنابراین یکی از راهکارهای اصولی و اساسی محرومیت زدایی، توزیع عادلانه خدمات بهداشتی و درمانی و دسترسی آسان مردم بویژه اقشار محروم به پزشک و پیگیری موارد بهداشتی و درمانی آنها اجرای طرح پزشک خانواده و سیستم ارجاع است.

اولویت فعلی نظام سلامت در کشور ما از نگاه این نماینده مجلس، اما دغدغه‌ای متفاوت با شعار هفته سلامت است. نوبخت می‌گوید اولویت نظام سلامت و بهداشت در جامعه ما، آگاهی بخشیدن به آحاد مردم و بالابردن سواد سلامت در جامعه است. دغدغه‌ای که به گفته نوبخت ازآگاهی در رعایت بهداشت جسمی و روانی شروع می‌شود و تا بهداشت محیط و جامعه هم ادامه پیدا می‌کند.

لاکچری بازی در نظام سلامت

از پانزدهم اردیبهشت 93 که طرح تحول سلامت در بیمارستان‌های دولتی سراسر کشور به اجرا درآمد، چهار سال می‌گذرد و گرچه اجرای طرح، ابتدا زمینه‌های افزایش رضایت مندی در بیماران را به وجود آورد اما با تداوم اجرای آن، چالش‌هایی هم در این رابطه مطرح شد. چالش‌هایی که دبیرکل سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته بندی دارویی با اشاره به آنها به ما می‌گوید: این طرح با توجه به زیرساخت‌ها و بنیان‌های اساسی و مشکلات نهادی ای که در کشور ما وجود دارد، نتوانست موفق عمل کند.

محمد پیرورام درباره دلایل این اتفاق هم می‌گوید: با اجرای این طرح، هزینه‌ای به نظام سلامت تحمیل شد که از ابتدا پیش‌بینی نشده بود. با این اتفاق قیمت دارو افزایش پیدا کرد و هزینه نظام دارویی از چیزی حدود 5000میلیاد تومان به حدود 20 هزار میلیارد تومان رسید.

پیرورام در توضیح بیشتر می‌گوید: این یعنی با این که دولت می‌توانست تمام مایحتاج دارویی ایران را با چیزی حدود5000میلیارد تومان تامین کند، به خاطر این که خواسته لاکچری به قضیه درمان نگاه و داروهای برند را با قیمت‌های گزاف وارد کند و به خاطر طرح تحول سلامت به آنها پوشش بیمه‌ای هم بدهد، هزینه نظام دارویی را به بیش از 20 هزار میلیارد تومان رسانده است و متاسفانه اقتصاد ما توان پرداخت این هزینه را ندارد.

این فعال صنعت دارو در ادامه با اشاره به اولویت‌های نظام سلامت در هفته سلامت می‌گوید: به عقیده من در دسترس بودن خدمات دارویی و درمانی یکی از موضوعات مهم در این زمینه است، چیزی که در حال حاضر وجود ندارد.