وقتی روده قفل می‌شود!

چرا دچار یبوست می‌شویم؟

هر فردی به ازای هر وعده غذایی که می‌خورد، باید دفع طبیعی داشته باشد، یعنی اگر فردی در روز سه وعده غذا می‌خورد، باید سه‌بار دفع داشته باشد یا این‌که به ازای هر سه وعده غذا، حداقل بتواند دو بار دفع انجام دهد. زمانی که دفع متناسب با تعداد وعده‌های غذایی نباشد، در چنین شرایطی فرد به یبوست مبتلاست. البته گاهی تعداد دفع، مشکلی ندارد، ولی مدفوع بیش از حد حالت خشک و سفت دارد که در چنین حالتی، باز هم می‌‌گوییم فرد به یبوست مبتلاست. علاوه بر این، وجود گاز در روده و تجمع مدفوع به همراه گاز در روده نیز می‌تواند باعث ابتلا به یبوست شود.

از دیدگاه طب سنتی، یکی از دلایل مهم ابتلا به یبوست، بی‌جا شدن (جابه‌جا شدن) ناف محسوب می‌شود. چینی‌ها معتقدند که مرکز سیستم خورشیدی بدن در ناف قرار دارد و حرکت دودی روده را از طریق تاثیر بر سیستم عصبی کنترل می‌کند. برای درمان بی‌جا شدن ناف، می‌توان از متخصص طب سنتی کمک گرفت.

دلایل دیگری هم وجود دارند که می‌توانند باعث یبوست شوند، برای مثال، هر عاملی که حرکت دودی‌شکل روده را مختل کند، می‌تواند باعث ابتلا به یبوست شود. یکی از عواملی که می‌تواند منجر به یبوست شود، مچاله شدن پرده صفاق (یک غشای نیمه تراوا که روی روده کشیده شده و به آن «چادرینه» هم می‌گویند) است. هنگامی که قسمتی از روده حالت مچاله پیدا کند، علاوه بر تاثیر منفی روی قسمت‌های دیگر، می‌تواند اختلال در عملکرد روده را نیز به‌وجود بیاورد. عدم ترشح مناسب صفرا به روده، دلیل دیگری است که می‌تواند به یبوست منجر شود.

شربت خاکشیر

برای رفع یبوست، می‌توان از خاکشیر (مرغوب) استفاده کرد. برای این منظور باید سه قاشق غذاخوری خاکشیر را با یک لیوان آب‌جوش ترکیب کرده و در آن تنها یک حبه قند انداخت و این ترکیب را بخوبی هم زد. بعد از این‌که شربت ولرم شد، می‌توان آن را نیم‌ساعت قبل از غذا نوشید. این شربت بیشتر مناسب افرادی است که علاوه بر یبوست، پوست داغ و سرخ دارند و دچار جوش صورت، کهیر، خارش و اگزما نیز هستند. آن دسته از افرادی که تکرر ادرار دارند، باید بدانند که خاکشیر مدر است.

ریوند چینی

ریوند چینی، گیاهی شبیه ریواس است که به آن ریباس هم می‌گویند و فقط از ساقه زیرزمینی آن به عنوان دارو استفاده می‌شود. ساقه زیرزمینی خشک شده این گیاه، یک ملین قوی به حساب می‌آید به‌شرط این‌که با حرارت کم (به روش صنعتی) خشک شود. این دارو را می‌توان در قالب یک کپسول
500میلی‌گرمی تا هشت کپسول خورد. ریوند چینی بیشتر مناسب افرادی است که به اندازه کافی تحرک ندارند و عدم‌تحرک عامل ابتلا به یبوست در آنهاست.

شیرین بیان

عصاره ریشه شیرین‌بیان، یکی دیگر از مواردی است که به درمان یبوست کمک می‌کند، این عصاره در طب سنتی «رب‌السوس» نامیده می‌شود. برای استفاده از این عصاره، باید آن را کمی در آب جوشاند تا حالت پولکی تیره‌رنگ به خود بگیرد، سپس به اندازه یک نخود از آن را باید قبل از هر غذا مکید. البته باید توجه داشت که این عصاره برای افرادی که به آب سیاه چشم، مشکلات فشار خون، درد مفاصل،تورم مفاصل و ورم بدن مبتلا هستند، مناسب نیست و می‌تواند مشکل این دسته از افراد را تشدید کند، به همین دلیل این افراد نباید از عصاره شیرین‌بیان استفاده کنند.

فلوس، یک گیاه بی‌خطر

برای رفع یبوست، می‌توان از مغز فلوس (میوه درختی تنومند که در هندوستان وجود دارد و وقتی میوه شکسته شود، داخل آن حالت پره‌مانند است که به آن مغز فلوس گفته می‌شود) که در عطاری‌ها به فروش می‌رسد نیز استفاده کرد. یک قاشق چای‌خوری (برای کودکان) تا سه قاشق غذاخوری (برای افراد بزرگسال) از مغز فلوس در یک کاسه چینی به همراه مقداری آب‌جوش، باید ترکیب شود و به‌مدت نیم‌ساعت بماند تا ظاهری شبیه عسل به خود بگیرد. بعد از صاف کردن می‌توان این محلول را نوشید. سه قاشق غذاخوری از مغز فلوس در واقع حالت مسهل دارد و به‌عنوان ملین، باید از مقدار کمتری استفاده کرد.

آلوئه‌ورا

آلوئه‌ورا گیاه دیگری است که برای افراد مبتلا به یبوست می‌تواند مفید باشد. برای این منظور باید 20 گرم از محتوای داخل برگ تازه آلوئه‌ورا (معادل 4 قاشق غذاخوری) را خورد یا پودر خشک‌شده آن را در کپسول 500 میلی‌گرم ریخت و مصرف کرد. زیاده‌روی در مصرف این گیاه می‌تواند باعث ابتلا به اسهال خونی شود. این نکته را هم باید به یاد داشت که تاثیرات مصرف آلوئه‌ورا، بعد از 24 ساعت مشخص می‌شود.

سنا با احتیاط مصرف شود

بسیاری از افراد از سنا برای درمان یبوست استفاده می‌کنند و این گیاه به‌صورت قرص و کپسول در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد. سنا یک مسهل قوی محسوب می‌شود و مصرف بی‌رویه و غیراصولی آن، مشکلات زیادی را به‌وجود می‌آورد که می‌توان به حرکات انقباضی و انبساطی شدید روده اشاره کرد که باعث افزایش طول روده و تشدید یبوست خواهد شد. سنا باید در موارد خاص و تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی مصرف شود و مصرف خودسرانه آن، توصیه نمی‌شود. برای این‌که بتوان عوارض این دارو را کاهش داد، باید آن را همراه با انیسون (بادیان رومی ـ نوعی گیاه)، دارچین و هل استفاده کرد. علاوه بر این می‌توان 50 گرم برگ سنا را با 250 سی‌سی روغن زیتون به آرامی جوشاند تا وزن این ترکیب به 150 گرم برسد و بعد از صاف کردن آن را نوشید. البته تمامی این موارد در رابطه با سنا، باید تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی انجام شود.

کاملیا تجریشی