سردردهای میگرنی

امروزه 10 تا 20 درصد از مردم درگیر بیماری میگرن هستند؛ بیماری‌ای که بشدت کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد و فرد را از فعالیت بهینه ناتوان می‌کند. تا حدی که سازمان بهداشت جهانی میگرن را بین بیشترین بیماری‌های ناتوان‌کننده دسته‌بندی می‌کند. بیماری میگرن یکی از علل شایع بروز سردرد‌های مکرر است. بیش از دو سوم بیماران مبتلا به میگرن یا به پزشک مراجعه نکرده یا مراجعات خود را قطع می‌کنند. به همین دلیل، این بیماری اغلب تشخیص داده نشده یا بخوبی درمان نمی‌شود. این بیماری در زنان تقریبا سه برابر بیشتر از مردان شیوع دارد.این در حالی است که در سنین زیر 12 سال، پسران بیشتر دچار این مشکل می‌شوند.درد میگــرن نبـض‌دار است، سردرد‌های مکرری که اغلب یک طرف سر را درگیر می‌کند و با بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ همراه است و به حدی شدید است که عملکرد فرد را مختل می‌کند. سردردها می‌تواند از لحاظ شدت، دفعات حمله در روز و استمرار میان بیماران مختلف بسیار متفاوت باشد. حساسیت به نور و صدا نیز از دیگر علائم میگرن است.

از عواملی که می‌تواند موجب آغاز سردرد میگرنی شود می‌توان به برخی غذاها مثل ادویه‌ها، به هم خوردن الگوی خواب، تغییرات هورمونی (مثل دوره ماهانه در زنان)، بعضی داروها مثل فلوکستین (در هفته‌های اول درمان)، فعالیت فیزیکی، محرک‌های بینایی، شنوایی و حتی چشایی، تغییرات دما، گرسنگی و در نهایت عوامل روانی اشاره کرد.

روش‌های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد که از آن جمله می‌توان به دارو درمانی و روان درمانی اشاره کرد. داروهایی که در درمان این بیماری بیشتر رایج هستند شامل داروهای همگروه سوماتریپتان، ارگوتامین و
دی هیدروارگوتامین، داروهای کاهش‌دهنده درد مثل آسپیرین، ایبوپروفن و استامینوفن، داروهای ضدتهوع مثل متوکلوپرامید و بعضی از گروه‌های دارویی دیگر مثل پروپرانولول، وراپامیل و ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای مثل آمی‌تریپتیلین هستند.

درمان‌های دارویی درد با داروهای شیمیایی شامل عوارض خاص خود شود و در افراد دارای پرفشاری خون، بیماری‌های قلبی ـ عروقی و در خانم‌های باردار محدودیت‌هایی دارد.

اولین راه معالجه، جلوگیری از وقوع سردرد به وسـیله تجـویز ارگوتامین است که باعث انقباض مویرگ‌های مغز می‌شود.

مصرف این دارو باید در همان مرحلـه اول حمله میگرنی صورت گیرد، زیرا طی مراحل بعدی جذب آن به آسانی صورت نمی‌گیرد. از ترکیب ارگوتامین و کافئین (ارگوتامین سی) برای درمان سردردهای عروقی، مانند حملات حاد میگرن یا انواع میگرن که به سایر داروهای ضد درد پاسخ نمی‌دهد، می‌توان استفاده کرد.

مصرف دارو با شروع اولین علائم میگرنی بیشترین اثر را دارد و بیمار پس از مصرف دارو باید به مدت یکی دو ساعت در اتاق تاریک استراحت کند. همچنین بیمار از استعمال دخانیات باید خودداری کند. این دارو نباید بیش از مقدار توصیه شده مصرف شود و البته مصرف آن در افراد مبتلا به بیماری شریان کرونر، آنژین صدری، مشکلات کبد و کلیه ایمن نیست.

دسته دیگری از داروها که برای بهبود درد میگرن استفاده می‌شود داروهایی به نام تریپتان‌ها هستند که از معروف‌ترین آنها می‌توان به سوماتریپتان و ریزاتریپتان اشاره کردکه با کوچک‌تر کردن عروق خونی در مغز شما احساس درد میگرنی را برطرف می‌کند. این داروها نقش پیشگیری‌کننده ندارند، لذا بایـد در شروع سردرد مصرف شوند و نه قبل از آن. همچنین لازم است بدانید مصرف این دارو برای بیماران مبتلا به فشار خون بالا ‌(کنترل نشده‌) و بیماری‌های عروق قلب خطرناک است. در ضمن بین دفعات مصرف تریپتان‌ها باید پنج تا هفت روز فاصله وجود داشته باشد.

در برخی موارد، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی موثر واقع می‌شـوند. این داروها می‌توانند تورم، درد و التهاب را بهبود بخشند.

مناسب‌ترین این داروها برای درمان دردهای میگرنی ایبـوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک پتاسیم هستند که این داروها هم باید در افراد دارای زخم‌های گوارشی فعال و بیماران با نقص کارکرد کلیه با احتیاط مصرف شود.

فراموش نکنید خود درمانی میگرن شما را از دستیابی به نتیجه مطلوب درمانی دور می‌کند و بهترین و کم‌عارضه‌ترین راه برای رهایی از این بیماری، خودداری از مواجهه با عوامل محرک میگرن است که پیشتر به آن اشاره شد.

دکتر کاوه سالارمند

داروساز