ورزش با درد؛ بله یا خیر؟

یکی از مؤثرترین راه‌های درمان این بیماران، تغییر شرایط روحی و روانی بیمار با ایجاد تغییرات مثبت در فعالیت‌های روزانه و گنجاندن تمرینات ورزشی توأم با انگیزه و هیجان است. این جدیدترین روش درمان دردها و بیماری‌های مزمن عضلانی و اسکلتی است. از آنجا که این برنامه‌های ورزشی با هدف افزایش تحرک و فعالیت، وزن و مقاومت بیشتر از معمول را به عضلات و مفاصل اعمال می‌کند، ممکن است موقتاً درد و علائم بیمار را افزایش دهد.

این درد، لزوما نشان‌دهنده بروز تخریب بافت‌ها نیست و عوامل روانی همچون رفتارهای همراه با ترس و وحشت از حرکت، نقش مهمی در شدیدتر و طولانی تر شدن این دردها ایفا می‌کند. به این ترتیب، فیزیوتراپیست ضمن آموزش نحوه صحیح انجام تمرینات به بیماران، با حضور مداوم در کنار او سعی می‌کند ترس و نگرانی از انجام حرکت را از بیمار دور کند و اعتماد به نفس را برای تکرار تمرینات به او بازگرداند. بسیاری از افراد از فیزیوتراپیست خود می‌پرسند، هنگام درد به تمرین ادامه دهیم یا آن را متوقف سازیم؟ همواره از بیماران می‌خواهیم، هنگام انجام تمرین توجه کنند که آیا درد تنها هنگام انجام تمرین بروز می‌یابد یا بعد از تمرین هم ادامه می‌یابد.

در صورت ادامه‌دار بودن درد بعد از تمرین، زمان آن چقدر است و آیا این درد با تورم و گرم شدن مفصل همراه است یا خیر؟ در صورتی که درد تنها هنگام انجام تمرین باشد یا تا مدت زمان کمی بعد از آن ادامه یابد، از او می‌خواهیم برنامه ورزشی را ادامه دهد و آن را متوقف نکند، اما در صورتی که درد بیش از یک ساعت ادامه یابد یا با تورم، گرمی مفصل و تغییر شکل همراه باشد، از او می‌خواهیم تمرینات را با تعداد کمتر، آرام‌تر و در دامنه حرکتی محدودتری انجام دهد.

اگر باز هم شرایط تغییر نکرد و همچنان درد و تورم بیشتر شد، وی را از ادامه تمرینات منع و سطح پایین‌تری از ورزش‌ها را به لحاظ نوع، قدرت و شدت به او پیشنهاد می‌کنیم. مثلا به جای انجام تمرین دوچرخه از بیمار می‌خواهیم، عضله جلوی ران خود را منقبض کند و پای خود را کمی از سطح زمین بالا بیاورد. در ادامه هرچه بیمار، تمرینات را بدون درد و تورم و مشکل انجام داد، می‌توانیم برنامه ورزشی‌اش را پیشرفت دهیم و در تمریناتش تنوع ایجاد کنیم. به عنوان مثال در صورت دوچرخه زدن بدون درد، از او می‌خواهیم دویدن آرام را آغاز کند و مجدداً وضعیت او را کنترل می‌کنیم. به این ترتیب بیمار در بخش فیزیوتراپی با افزایش آمادگی جسمانی و روانی و بالا رفتن ظرفیت عملکردی‌اش، اعتماد به نفس بالاتری برای انجام فعالیت‌های جسمانی دشوارتر پیدا می‌کند و قدرت عضلانی او بیشتر می‌شود. نتیجه این شرایط درمان فعال درد و ناتوانی است.

دکتر پرهام پارسانژاد

فیزیوتراپیست