رژیم غذایی ضدفشار خون

دش، اصطلاحا همان رویکرد تغذیه‌ای برای توقف فشار خون است. این رژیم، اولین بار برای افرادی طراحی شد که پرفشاری خون و فشار خون بالاتر از حد طبیعی داشتند. اجزای این رژیم طوری طراحی شده که کمک می‌کند، افرادی که فشار بالا دارند، فشارشان کاهش یابد.

چند دهه از این رژیم می‌گذرد؟

شاید دو سه دهه است که این رژیم طراحی شده و رویکرد اصلی‌اش کاهش فشار خون است، ولی بعد از این سال‌هایی که گذشته، فهمیدند این رژیم، رژیم خوبی است و برای خیلی از گروه‌ها کاربرد دارد. یکی از مهم‌ترین فواید آن، کاهش چربی خون بخصوص کلسترول بعد از خون یا LDL است.

رژیم غذایی دش برای چه افرادی توصیه می‌شود؟‌ محدودیت سنی برای این رژیم وجود دارد؟

محدودیت سنی ندارد. گرچه برای سالمندان کاربرد زیادی دارد ولی منع مصرفی برای گروه‌های سنی دیگر وجود ندارد و یک رژیم کاملا سالم است.

هرم غذایی این رژیم لاغری چیست؟

برای کنترل وزن حتما باید کالری محدود شود ولی در این رژیم کمتر کالری محدود می‌شود و هدف از آن بیشتر کاهش چربی و فشار خون است که در کنار اینها مقدار کمی کاهش وزن و کاهش کالری خواهیم داشت. در هرم این رژیم تاکید بیشتری روی میوه‌ها، سبزیجات و لبنیات کم‌چرب است زیرا مواد معدنی که می‌تواند روی کنترل فشار خون تاثیر بگذارند، شامل پتاسیم، کلسیم و منیزیم می‌شوند و در مقابل باید مصرف سدیم و چربی اشباع محدود شود. در این رژیم توصیه می‌شود، روزانه دو تا سه واحد از لبنیات کم‌چرب استفاده شود. لبنیات می‌تواند شامل شیر و ماست باشد و در مورد میوه‌ها و سبزی‌ها از هرکدام روزانه چهار تا پنج واحد باید مصرف شود.

واحد سبزی در این نوع رژیم چطور سنجیده می‌شود یعنی به چه میزان باید استفاده شود؟

یک واحد سبزی شامل یک لیوان از انواع سبزی‌های خام یا نصف لیوان سبزیجات پخته است یعنی همه سبزیجات مانند انواع فلفل دلمه‌ای، کدو، بادمجان، کرفس، هویج و انواع کلم‌ها جزو گروه سبزی‌ها هستند و باید روزانه حداقل پنج لیوان از انواع سبزیجات خام یا دو و نیم لیوان سبزیجات پخته استفاده شود.

در مورد میوه‌ها تاکید می‌شود، از همه میوه‌ها و بخصوص میوه‌هایی که رنگ‌های تند دارند، مانند شاه‌توت و انار که می‌توانند روی کنترل فشار خون تاثیر بگذارند، بیشتر استفاده شود.

چرا در این نوع رژیم بر مصرف غلات کامل تاکید می‌شود؟

غلات کامل، منابع غنی‌تری نسبت به غلات تصفیه شده هستند و توصیه می‌شود، روزانه شش تا هشت واحد غلات مصرف و حداقل سعی شود، نیمی از این غلات از نوع غلات کامل یا تصفیه نشده باشد. در این رژیم معمولا گوشت قرمز محدود می‌شود و به جای آن، بیشتر از انواع گوشت و پروتئین‌های دریایی و ماکیان یا مرغ و بوقلمون و این نوع گوشت‌ها استفاده می‌شود. همچنین تاکید بسیاری به مصرف پروتئین گیاهی می‌شود یعنی مغزها (آجیل) و حبوبات، به عنوان یک منبع پروتئین باید در رژیم غذایی جایگزین گوشت قرمز شوند.

تاکید بر کاهش مصرف نمک در این نوع رژیم غذایی چیست؟

یکی از اجزای اصلی این رژیم، محدودیت نمک یا سدیم دریافتی است که باید سدیم محدود شود زیرا همان طور که اکثر افراد می‌دانند، سدیم خیلی روی کنترل فشار خون تاثیر می‌گذارد و در مورد حبوبات و مغزها توصیه می‌شود، حداقل چهار تا پنج واحد در هفته مصرف شود که درمورد مغزها 3/1 لیوان و درمورد حبوبات نصف لیوان حبوبات پخته یک سهم محسوب می‌شود یعنی باید حدود 5/2 لیوان حبوبات در طول هفته وجود داشته باشد.

آش‌ها منابع خیلی خوبی برای گنجاندن در رژیم‌های دش هستند، زیرا هم لبنیات و هم حبوبات و سبزی‌های زیادی دارند.

گلبن سهراب

دکتری تغذیه و رژیم درمانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی