زندگی زیر ذره‌بین رادیو تهران

به گزارش جام جم، مضمون برنامه «ذره‌بین» هم که روزهای دوشنبه از رادیو تهران پخش می‌شود، آموزش بهبود روابط خانوادگی است. این برنامه در روزهای دیگر موضوعات دیگری را دستمایه کار قرار می‌دهد.

بررسی مسائل شهر تهران

مسعود محمودخواه، مدیر گروه برنامه‌ریزی و مدیریت شهری رادیو تهران هم در استودیو حضور دارد و می‌گوید: ذره‌بین برنامه‌ای گفت‌وگو‌محور است که هر روز یک تهیه‌کننده مجزا تهیه آن را به‌عهده دارد و برنامه هر روز به یک موضوع اقتصادی، اجتماعی، خانوادگی و فرهنگی اختصاص می‌یابد. این برنامه بیشتر به بررسی مسائل شهر تهران و آنچه بین شهروندان اتفاق می‌افتد می‌پردازد که بیشتر دغدغه شهروندان و مسائل شهر است.

اما ذره‌بین روزهای دوشنبه به مسائل مرتبط با خانواده‌ها اختصاص دارد و مسائلی که بین همسران اتفاق می‌افتد. مشکلات و دغدغه‌های همسران را از نگاه روان‌شناسی و جامعه‌شناسی بررسی می‌کند و به پرسش‌های مردم پاسخ می‌دهد. از این موضوع‌ها می‌توان به تجمل‌گرایی، ریشه‌یابی تاثیر شبکه‌های مجازی بر روابط همسران، تک‌فرزندی، روابط موازی، طلاق عاطفی و... اشاره کرد.

محمودخواه درباره موضوعات برنامه در دیگر روزهای هفته هم می‌گوید: شنبه‌ها از مسئولان شهری دعوت می‌شود تا پاسخگوی سوالات مردمی شوند. ما بحث‌های حقوقی را یکشنبه‌ها تحلیل و بررسی می‌کنیم، کارشناسان حقوقی قوه قضاییه و وکلا در این برنامه حضور می‌یابند تا به مشکلات و پرسش‌های شنوندگان درباره مسائل حقوقی پاسخ دهند. سه شنبه‌ها هم بحث‌های اجتماعی مانند مد و حجاب با حضور کارشناسان تحلیل و بررسی می‌شود و چهارشنبه‌ها برنامه در اختیار استودیو صدای شهر رادیو تهران است که مسئولان شهرداری تهران به استودیو می‌آیند و درباره مسائل شهر با آنها گفت‌وگو می‌شود. مسائل اقتصادی شهر تهران از جمله مالیات و مسکن هم از دیگر موضوع‌هایی است که پنجشنبه‌ها به آنها پرداخته خواهد شد.

مشاوره گروهی

ستاره نقدی، تهیه‌کننده برنامه امروز ذره‌بین درباره جزئیات محتوایی برنامه می‌گوید: برنامه ذره‌بین در این روز به مسائل روان‌شناسی و روانپزشکی متمرکز می‌شود و بیشتر به موضوع‌هایی اختصاص دارد که مردم در زندگی روزمره دست به گریبان هستند بخصوص به روابط همسران و مهارت‌های زندگی زناشویی و زندگی مشترک می‌پردازد.

او در ادامه می‌افزاید: روال این برنامه به این گونه است که بعد از انتخاب موضوع، به کارشناس و مشاور برنامه اطلاع‌رسانی می‌شود، مجری هم از دیگر عواملی است که درباره محتوا و مضمون با او گفت‌وگو خواهد شد تا قبل از اجرای برنامه اطلاعات کاملی درباره موضوع کسب کند. یکی دیگر از کارهایی که ما قبل از اجرای برنامه انجام می‌دهیم مشورت و تبادل اطلاعات بین عوامل قبل از اجرای آن است، بخصوص مجری و کارشناس برنامه درباره روال بحث و گفت‌وگو و پرسش و پاسخ‌ها با همدیگر مشورت و طرح یا ایده‌های خود را بیان می‌کنند.

وی می‌گوید: در این روز پیامک‌های زیادی به برنامه زده می‌شود و مخاطبان بسیاری با برنامه تماس می‌گیرند. نقدی یکی از دلایل استقبال شنونده‌ها از این برنامه را دغدغه امروزی خانواده‌ها می‌داند و ادامه می‌دهد: زمانی که اعلام می‌شود از هر سه ازدواج یک ازدواج در مرحله طلاق عاطفی است، به این معناست که درباره این آسیب‌ها صحبت نمی‌شود و مشکلات ریشه‌یابی نمی‌شود. از آنجا که در کشور ما جا نیفتاده که به صورت روتین به روان‌شناس و جامعه‌شناس مراجعه کنند، مشکلات بسیاری در روابط آنها ایجاد می‌شود. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر، صحبت نکردن درباره این آسیب و عدم ریشه‌یابی است.

در واقع این برنامه سعی دارد با به چالش کشیدن این مبحث و ارجاع مخاطبان به روان‌شناس و روانپزشک، زوجین قبل از اتخاذ تصمیم به خوبی فکر کنند تا با ریشه‌یابی اختلافشان سعی در حل و فصل مشکلات از طریق گفت‌وگو داشته باشند تا شاهد افزایش نگران‌کننده طلاق بخصوص طلاق‌های عاطفی در جامعه نباشیم.

دغدغه‌های خانواده

کم‌کم به ساعت 11 نزدیک می‌شویم و عوامل خودشان را برای پخش یک برنامه زنده آماده می‌کنند.

سودابه آقاجانیان، مجری ذره‌بین، برنامه را این گونه آغاز می‌کند: آدم‌ها هستند و همین حرمت‌ها و حریم‌هایی که به آدمیتشان شکل و شمایل می‌دهد، آدم‌ها هستند و ارزش‌های قابل باوری که باید مورد احترام قرار بگیرد. اما این حرمت‌ها و حریم‌ها چیست که در تمام مقاطع زندگی باید باورشان کرد و رعایت شود بویژه وقتی بحث زیر یک سقف بودن و کنار هم قرار گرفتن یک انسان با انسان‌های دیگر است. امروز قصد داریم از این حریم خصوصی در زندگی زوجین بگویم که مهم‌ترین و اولین مهارت در زندگی مشترک است.

در صحبت‌های آغازین تعریف روشن و ساده‌ای از موضوع برنامه می‌شود، مثلا حریم خصوصی در زندگی مشترک تا کجاست؟ یا طلاق عاطفی چیست؟ در ادامه هم مهمان برنامه تورج شمشیری نظام، روان شناس و مشاور ارشد خانواده به مخاطبان معرفی می‌شود.

مجری برنامه با اعلام شماره تلفن‌های برنامه از شهروندان می‌خواهد با بیان مشکلات یا دغدغه‌هایشان‌ در این برنامه مشارکت کنند و سوالات خود را از کارشناسان حاضر در استودیو بپرسند.

آقاجانیان ادامه می‌دهد: زندگی مشترک یعنی زندگی توام با تفاهم همراه با آسایش و آرامش و اگر در زندگی مشترک هر یک از اینها نباشد، زندگی ما دچار مشکل می‌شود. بخشی از برنامه به پرسش‌های مخاطبان و مشکلاتی که مخاطبان با آنها مواجه هستند، اختصاص می‌یابد. مجری برنامه سوالاتی را مطرح می‌کند که دغدغه بسیاری از مخاطبان است و راهکارهایی که ارائه می‌شود می‌تواند گره‌گشایی بسیار از مشکلات شنونده‌ها باشد. در ادامه برنامه هم درباره حریم قبل از ازدواج و بعد از ازدواج صحبت می‌شود از این که آیا ما باید همه مسائلی که در زندگی شخصی‌مان قبل از ازدواج اتفاق افتاده را با همسر آینده مان در میان بگذاریم؟ استقلال فردی در زندگی مشترک تا کجاست؟

آموزش مهارت‌های زندگی

شاید بارها ما در برنامه‌های گفت‌وگو محور شنیده باشیم که از هر دری سخن گفته و در زمان اندکی حجم زیادی از مباحث به شکل پراکنده مطرح می‌شود، این که پرسش‌های مجری و پاسخ‌ها در مسیر خطی مشخصی پیش می‌رود می‌تواند از بار آموزشی خوبی برخوردار باشد، اما در دراز مدت می‌تواند کسل کننده باشد. در برنامه ذره‌بین مخاطبان فقط شنونده گفته‌های طولانی‌مدت کارشناس برنامه با مباحث سنگین علمی نیستند، بلکه مطالب مختصر و عامیانه ارائه می‌شود و بیشتر بحث‌هایی از نیازهای ضروری افراد است تا مهارت‌ها را آموزش ببیند. در این برنامه صحبت‌هایی می‌شود که در زندگی روزمره با آنها مواجه می‌شویم اما با راهکارهای نادرست شرایط بد را بدتر می‌کنیم.

گاهی پرسش‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شود که نیاز به پاسخ‌های طولانی یا مباحث علمی دارد که در برنامه ذره‌بین شاهد این مساله نیستیم. اما اگر این برنامه در کلینیک روان‌شناسی و مشاوره پخش می‌شد مخاطب می‌توانست همذات پنداری بیشتری داشته باشد و حس نزدیک‌ تر و احساسی‌‌تری را لمس کند.

تغییر سبک زندگی

سودابه آقاجانیان، مجری نام آشنایی است که سال‌ها برنامه‌هایی این شکلی را در رادیو اجرا کرده است.

آقاجانیان معتقد است: برنامه ذره‌بین می‌تواند بر سبک زندگی خانواده‌ها تاثیرگذار باشد، این برنامه با همان شاخصه‌هایی است که من همیشه دنبالش بودم. ذره‌بین به مباحثی می‌پردازد که دغدغه بیشتر مردم است و مسائلی را مطرح می‌کند که نیاز روزمره مخاطبان است و باعث می‌شود سبک زندگیشان عوض شود تا بهتر بتوانند تصمیم بگیرند و اگر در باب حوزه کارشناسان است تلاش می‌شود به سوالات شنونده‌ها پاسخ داده شود و در حوزه‌های حقوقی یا روان‌شناسی نیز مباحثی که مطرح می‌شود ضمن این که موجب آگاهی‌بخشی به مخاطب است، قطعا نیازهای شنوندگان را هم برطرف می‌کند.

آقاجانیان درباره پرسش‌هایی که در طول برنامه پرسیده شده است، می‌گوید: سرفصل‌ها و رویکرد برنامه را تهیه‌کننده مشخص می‌کند، اما کلیت بیشتر در خلال برنامه ایجاد و سوالاتی که مطرح می‌شود از میان پیامک‌ها و تماس‌هایی که مخاطبان با برنامه دارند. من هم در لحظه تشخیص می‌دهم که کدام پرسش‌ها مطرح شود البته بیشتر مسائل مبتلابه خانواده‌ها و جامعه را مدنظر قرار می‌دهم.

مریم کریمی

ضمیمه قاب کوچک