تلخی‌ها و شیرینی‌های ‌پرستاری

این سریال در عین حال که ساختار داستانی دارد ماجراهای فرعی و داستانک‌های جدیدی را در هر قسمت دنبال می‌کند و با توجه به این که در 52 قسمت روایت می‌شود، بر آن است تا با طرح قصه‌های جدید و جذاب مخاطب را همچنان تا پایان پای داستان بنشاند.

پرستاران همچنین به سفارش مرکز امور نمایش سیما و با مشارکت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تولید می‌شود و سازمان هلال احمر و بیمارستان نورافشار در تولید این سریال سازندگان را یاری می‌دهند. تصویربرداری پرستاران با ولادت امام رضا(ع) در لوکیشن اصلی آن که یک مرکز اورژانس است، آغاز شده. این لوکیشن در بیمارستان نورافشار تهران واقع در نیاوران است و به صورت دکور سه ماه زمان برای آماده سازی آن طی شده است.نکته جالب توجه در کارگردانی این سریال حضور محمودرضا تخشید، مدیر سابق مرکز امور نمایشی سیماست که سال‌ها نیز به عنوان مدیر فیلم و سریال شبکه سه سیما در تولید و روی آنتن رفتن سریال‌های پرمخاطب نقش داشته و اکنون به عنوان کارگردان، علیرضا افخمی را همراهی می‌کند. افخمی نیز پیش از این به عنوان کارگردان و نویسنده با سریال‌های متعددی همکاری کرده است و «او یک فرشته بود»، «تب سرد»، «پنجمین خورشید»، «عملیات 125» و «پنج کیلومتر تا بهشت» ازجمله آثار نمایشی است که کارگردانی‌شان را برعهده داشته و نگارش متن سریال‌های «اغما»، «روز حسرت» و... نیز در کارنامه کاری او دیده می‌شود. داوود هاشمی، تهیه‌کننده سریال پرستاران نیز پیش از این تهیه‌کننده سریال‌های «پنج کیلومتر تا بهشت»، «خداحافظ بچه» ‌، «پنجمین خورشید» و... بوده است.

عوامل جلو و پشت دوربین

روزی که برای تهیه گزارش پشت صحنه به لوکیشن اصلی این سریال واقع در خیابان نیاوران رفتم، هادی ایازی، قائم‌مقام وزیر بهداشت در امور مشارکت‌های اجتماعی و جمعی از معاونان وزارت بهداشت، مهدی مظلومی سرمربی سابق تیم استقلال، مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان و همچنین برخی از چهره‌های فرهنگی ، هنری و ورزشی آنجا حضور داشتند. ساعت حدود 9 شب است و قرار است اولین سکانس این سریال با بازی فریبا نادری، مهدی صبایی و گیتی معینی ضبط شود. بعد از جایگذاری دوربین و آماده شدن شرایط، بازیگران بنا به توصیه‌های افخمی پشت کانتر بیمارستان نزدیک در ورودی قرار می‌گیرند. نادری نقش یک پرستار و صبایی نقش یک سرپرستار را در این سریال ایفا می‌کنند.

سکانس سختی برای اولین برداشت این سریال در نظر گرفته نشده است. یکی از پرسنل بیمارستان قرار است به بخش بیاید و به وضعیت بیمارستان رسیدگی کند. گیتی معینی، بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون نقش یک مراجعه کننده را برعهده دارد که همراه با دخترش در بیمارستان حضور دارند. در آسانسور باز می‌شود و پرستار وارد بخش می‌شود، با نادری و صبایی سلام و علیکی می‌کند و همزمان نیروهای خدماتی نیز تجهیزات پزشکی و داروها را در سالن جابه‌جا می‌کنند. شبیه‌سازی لوکیشن حاضر به محیط بیمارستان آ‌ن‌قدر باورپذیر است که نمی‌توان در وهله اول تصور کرد پیش از این پارکینگ بوده است. در تولید این سریال عوامل زیادی پشت دوربین همکاری و مشارکت دارند. اکبر نصیری، مهدی آقایی، پریسا افخمی و ‌ افشین عمرانی‌دستیاران کارگردان پرستاران هستند. نظارت کیفی را سیدمجید میرمیران به عهده دارد. ابراهیم غفوری تصویربردار، مجید اسکندری چهره‌پرداز، مرتضی اصلان زاده صدابردار، افسانه افخمی تدوینگر، امیرحسین صادقی صداگذار، مجید بذرپاش مدیرتولید، حسین مجد طراح صحنه و لباس سریال پرستاران هستند. همچنین سایر عوامل این اثر نمایشی نیز عبارتند از: تصویربردار پشت صحنه و عکاس: رایان جعفری، پوریا هنرمند، دستیارتهیه: سیدحسن جعفری، مدیر تدارکات: محمد جمشیدی، مدیر مالی: میترا کرباسیان و روابط عمومی: الهام رضایی.

پرستاران ایرانیزه شده است

بعد از چند برداشت و با توصیه‌های افخمی درباره محل قرار گرفتن بازیگر و حرکتشان بالاخره یکی از برداشت‌ها مورد تائید قرار می‌گیرد و گروه برای استراحت و صرف شام به سالن غذاخوری می‌روند. در همین فرصت با مهدی صبایی درباره نقش و حضورش در این مجموعه گپ می‌زنم. وی ابتدا درباره نقش خود در این سریال اپیزودیک داستانی می‌گوید: من در این سریال نقش فردی به نام محمود رهگذار را بازی می‌کنم که سرپرستار شیفت شب است و به طور کلی فرد معقول و منطقی است.

او با اشاره به تفاوت‌گذاری بین کاراکترها در این سریال بیان می‌کند: در حال حاضر همه قسمت‌های متن آماده نیست، اما با توجه به آنچه خوانده ایم مشخص است تمام کاراکترها بتدریج هویت خود را به بیننده معرفی می‌کنند.

این بازیگر با اشاره به همکاری قبلی خود با افخمی در سریال ‌خداحافظ بچه‌ می‌گوید: به نظرم سریال ‌پرستاران‌ بازیگرانی خوب و قوی دارد و من پیش از این یک تجربه خوب در سریال خداحافظ بچه را با آقای افخمی پشت‌سر گذاشته‌ام.

صبایی درباره ویژگی‌های پرستاران هم می‌گوید: در این سریال واقعیت‌ها نشان داده می‌شو‌د. همچنین سختی حرفه پرستاری مورد نظر است و به نظرم این سریال در این زمینه موفق عمل کرده است، زیرا زشت و زیبا در کنارهم بازنمایی شده است. پرستار خوب و بد در کنار هم قرار دارند و به گونه‌ای باورپذیر ارائه می‌شود.

این بازیگر در پاسخ به این که آیا بین این سریال با نسخه‌های خارجی آن که با عنوان پرستاران از تلویزیون پیش از این پخش شده شباهتی وجود دارد یا نه، می‌گوید: در این دو سریال وقتی درباره حرفه پرستاری و بیماران صحبت می‌شود، قطعا شباهت‌های ماهوی با یکدیگر خواهند داشت، اما این پرستاران نسخه ایرانیزه شده است. با این حال به لحاظ شباهت‌های شغلی پرستاران در همه جای دنیا ممکن است موضوعاتی نزدیک به یکدیگر در هر دو سریال بررسی شود.

وقتی از او می‌پرسم به نظر می‌رسد از تلویزیون در سال‌های اخیر کمی فاصله گرفته می‌گوید: من اتفاقا از تلویزیون فاصله نگرفته‌ام و در 4 سال گذشته 4 سریال بازی کردم، اما به دلیل این که بعضی از مردم
ارتباط شان با تلویزیون کم شده یا گاهی بین پخش سریال‌ها با زمان تولیدشان فاصله می‌افتد،‌ این تصور برای مردم ایجاد می‌شود که برخی از بازیگران کمتر در تلویزیون حضور دارند . همچنین به نظر من این که فعالیت شبکه‌ها از هم مجزا شده، درست نیست. مثلا می‌توان برخی سریال‌هایی را که دیده نمی‌شو‌د از شبکه‌های پرمخاطب‌تری پخش کرد. هر چند نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که تعداد تولیدات تلویزیون پایین آمده و به تبع ‌ بازیگران‌ کم‌کارتر از قبل شده‌اند، بنابراین وقتی یک بازیگر بخواهد در کار خوبی هم بازی کند باید دیرتر سر کار حاضر شود.

از صبایی می‌پرسم آیا تصمیمی مبنی بر کارگردانی یک اثر دارد یا نه او در پاسخ می‌گوید: هر کس در هنر، افق دیدی دارد. من سه سال پیش چنین هدفی داشتم، اما هنوز اقدامی‌ برای کارگردانی فیلم مورد نظرم نکرده‌ام و هر بار به دلیلی از تصمیم خودم پشیمان می‌شوم.

بعد از پایان گفت‌وگویم با صبایی با محمودرضا تخشید، کارگردان سریال پرستاران وارد گفت‌وگو می‌شوم. او درباره همکاری خود با این پروژه می‌گوید: من و آقای افخمی قرار است در طراحی و چیدمان دکوپاژها و میزانسن‌ها با یکدیگر همراه باشیم و مشورت کنیم. در ضمن به دلیل این که علیرضا افخمی درگیر نگارش متن است، ممکن است فشردگی کار باعث شود فعالیت من در بخش کارگردانی بعضا پررنگ‌تر شود، اما این‌طور نیست که به طور جداگانه کارگردانی اپیزودها را بر عهده داشته باشیم.

وی همچنین در پاسخ به این که آیا پرستاران به دنبال اعتراضات و انتقادات مطرح شده به سریال «در حاشیه» ساخته می‌شود یا نه، ادامه می‌دهد: نه این طور نیست، من زمانی که سریال‌ در حاشیه‌ ساخته می‌شد، مدیر مرکز امور نمایشی سیما بودم و دو طرح سریال پرستاران و در حاشیه به طور موازی با هم پیش می‌رفت. با این تفاوت که سریال در حاشیه مباحث بهداشت ودرمان را در قالب طنز مطرح می‌کرد و آموزش پزشکی هم داشت و سریال پرستاران در ژانر جدی در حال پرداخت و نگارش بود. بنابراین هدف این نبود که بعد از بازخورد گرفتن از سریال در حاشیه تصمیم به ساخت پرستاران گرفته شود.

تخشید درباره ویژگی‌های این سریال نیز می‌گوید: در داستان‌های سریال پرستاران فقط در فضای بیمارستان حضور نداریم. شاید نزدیک به 50 درصد کار در این محیط می‌گذرد و بتدریج وارد محیط خانوادگی و فضاهای زندگی شخصی پرستاران و کارکنان بیمارستان می‌شویم که به جذابیت سریال کمک می‌کند.

دردسرهای یک بیمار غرغرو

گیتی معینی، بازیگر مهمان این سریال نیز درباره نقش خود توضیح می‌دهد: من نقش بیماری را بازی می‌کنم که از قضا زیاد هم غر می‌زند و از این که سن او بیشتر از آنچه باید در اطلاعات نوشته شده است گلایه می‌کند.

وی درباره سختی‌های حرفه پرستاری و بازنمایی آن در این سریال هم می‌گوید: پرستاران ویژگی‌هایی دارند که اگر واجد آن نباشند نمی‌توانند در کادر درمانی یک بیمارستان استخدام شوند. تا جایی که من با این عزیزان در ارتباط بوده‌ام ، بسیار خوب هستند و کار سختی هم دارند و در این سریال تلاش شده بیننده با مسائل آنها آشنا شود.

«پرستاران» صرفا در بیمارستان نمی‌گذرد

علیرضا افخمی دیگر کارگردان این سریال نیز با پیش‌بینی این که تصویربرداری پرستاران یک سال زمان می‌برد، می‌گوید: بنا داریم سریال را برای پخش به اواخر زمستان برسانیم.

وی درباره علت انتخاب پارکینگ بیمارستان نورافشار به عنوان لوکیشن اصلی توضیح می‌دهد: این فضا به این دلیل انتخاب شده که زمان تولید سریال طولانی است و کار کردن در فضای بیمارستان هم باعث آزار بیماران می‌شد و خود ما را هم به دلیل زمان طولانی تولید دچار مشکل می‌کرد. بنابراین پارکینگ این بیمارستان به عنوان لوکیشن دکورزنی شد.

این کارگردان درباره هجمه‌های جامعه پزشکی و هنرمندان و میزان تاثیرگذاری بر سریال می‌گوید: این سریال یک سال و نیم گذشته کلید خورد و کار تحقیقاتی و پژوهشی زیادی روی آن انجام شد و با این هدف آغاز نشده که به کاهش این اختلافات کمک کند. متاسفانه در حال حاضر ایجاد تعارض و مشکل بین اقشار مختلف جامعه مد شده، اما در سریال ما مدنظر نیست.

وی در پاسخ به این که آیا شباهت‌هایی بین پرستاران با نسخه خارجی آن که چند باری از تلویزیون پخش شده و مورد استقبال قرار گرفته، وجود دارد یا نه، می‌افزاید: این دو سریال در کلیت و مضمون به دلیل روایت شدن در فضای بیمارستان به تبع شباهت‌هایی خواهند داشت، اما تفاوت‌های جدی‌شان این است که در نسخه خارجی پرستاران اکثر ماجرا‌ها در بیمارستان می‌گذرد، اما در پرستاران ایرانی 60 درصد داستان‌ها در بیمارستان می‌گذرد، اما به بهانه‌های مختلف از این فضا خارج می‌شویم و داستان‌های متنوعی در طول کار مطرح می‌شود. افخمی همچنین خاطر نشان می‌کند: ما در این سریال از لوکیشن ثابتی برخوردار نیستیم. در زندگی کاراکترها وارد می‌شویم و آنها فقط در فضای کاری مورد نظرما نیستند. علاوه بر آن با ورود هر بیمار یا همراه او به یک بخش شروعی بر بیان یک داستان فرعی نیز داریم که طی دو یا سه قسمت ادامه می‌یابد. این داستان جدید بهانه‌ای برای مضمون جدید و سرک کشیدن به فضاهای جدید است.

این کارگردان در پاسخ به این که آیا تمرکز ایجاد کردن در تولید آثار نمایشی که سیاست دو سال اخیر سیما بوده به نفع این بخش تمام شده یا نه، می‌گوید: به نظرم تمرکز نمایش مضراتی بیش از منافع آن دارد. زیرا رقابت بین شبکه‌ها را کاهش می‌دهد و به نظرم تصمیم درستی نبود که کاملا هم اجرایی نشد و قرار است دوباره به ساختار قبلی برگردد. یعنی هر شبکه تصمیم گیرنده درباره سریال‌هایی که می‌خواهد بسازد، باشد و این حالت به افزایش رقابت و به تبع ارتقای کیفیت کارها کمک می‌کند. کارگردان سریال «همه چیز آنجاست» در پایان می‌افزاید: خوشبختانه ارتباط من با دکتر ایازی خوب است و اعتماد شان را به من اعلام کردند و گفتند که می‌خواهیم سریالی بسازیم که بازتاب‌دهنده سختی‌ها و دشواری‌های حرفه پرستاری باشد و ما هم چنین قصدی داریم و امیدوارم بتوانیم اثری جذاب را به بینندگان ارائه کنیم.

«پرستاران» واقعیت را به تصویر می‌کشد

داوود هاشمی، تهیه‌کننده سریال پرستاران آخرین نفری است که با وی گفت‌وگو می‌کنم. خبرنگاران و دیگرعوامل حاضردر لوکیشن بیمارستان نورافشار در حال استراحت و صرف شام هستند. وی درباره شکل‌گیری طرح این پروژه توضیح می‌دهد: بیش از یک‌سال گذشته دکتر هاشمی، وزیر بهداشت از ما دعوت به ساخت سریالی برای این وزارتخانه کرد. ما نیز از همان زمان تحقیقات میدانی را با یک تیم زیر نظر آقای افخمی آغاز کردیم. حدود 10 ماه پژوهش، برای نگارش فیلمنامه این سریال پشت‌سر گذاشتیم و خاطرات پرستاران و کارکنان پیشکسوت را شنیدیم و بعد از آن نگارش فیلمنامه آغاز شد.

وی می‌افزاید: همچنین این مجوز به ما داده شده هر زمانی که بخواهیم برای انجام تحقیقات میدانی به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مختلف سر بزنیم. اصرار داشتیم که آنها متوجه این موضوع نشوند که ما چه هدفی داریم تا رفتار و برخوردهایشان با بیماران کاملا طبیعی باشد.وی در پاسخ به این که با توجه به مشارکتی بودن سریال چقدر پرستاران به واقعیت‌های جامعه پزشکی نزدیک است، بیان می‌کند: به نظر من تا زمانی که یک نویسنده در فضای بیمارستان حضور نداشته و برخوردها و رویدادها را از نزدیک نبیند، نمی‌تواند تصویر درستی از آن ارائه کند، اما درباره میزان نمایش واقعیت در این فیلمنامه نیز به نظرم حتی ممکن است در بخش‌هایی پرستاران هم واکنش منفی به کار نشان بدهند؛ زیرا سیاه و سفید در این سریال در کنار هم و ممکن است خوانش‌های متفاوتی از سریال هنگام پخش وجود داشته باشد.

تهیه‌کننده این سریال با اشاره به همکاری وزارت بهداشت با عوامل این اثر می‌گوید: ما پیش از این تجربه همکاری با آقای ایازی را در سه سری از سریال عملیات 125 داشتیم و در آن مجموعه‌ها هم بدی‌ها و خوبی‌ها در کنار هم مطرح می‌شد. خوشبختانه وزیر محترم بهداشت نیز چنین تعامل و رویکردی را نسبت به سریال پرستاران با ما دارند. اساسا کار سفارشی و دستوری با اثر هنری جور در نمی‌آید و نمی‌توان محصول خوبی ارائه داد. ما هیچ وقت فیلم پلیسی در کارنامه کاری‌مان نداشته‌ایم. زیرا نیروی انتظامی معمولا بر کارها نظارت همه جانبه و تاکید دارد همه چیز مثبت نشان داده شود. اگر قرار باشد همه چیز خوب و مثبت نمایش داده شود نه تنها خروجی برای مخاطب باورپذیر نیست بلکه حتی اشتیاقی به دنبال کردن آن هم نشان نمی‌دهد.

وی درباره ویژگی‌های پرستاران نیز می‌گوید: قسمت 40 دقیقه‌ای برای این سریال در نظر گرفته شده است. پرستاران ساختار پیوسته و سریالی دارد. بازیگران ثابتی در آن حضور دارند. داستان‌های اصلی و فرعی دارد و در هر قسمت بازیگران جدیدی به کار اضافه می‌شوند و این کاراکترهای مهمان هستند که ماجراهای جدیدی را به داستان اصلی تزریق می‌کنند. هاشمی همچنین درباره زمان پخش سریال و لوکیشن اصلی آن می‌گوید: تلاش می‌کنیم سریال را برای پخش در زمستان آماده کنیم. البته باید این زمان بعد از 22 بهمن باشد. همچنین حدود50 درصد قصه در پارکینگ بیمارستان نورافشار می‌گذرد که از سه ماه گذشته تاکنون برای آماده‌سازی آن تجهیزات و دکورهایی زده شده است. تصویربرداری سریال در لوکیشن‌های متعدد دیگری هم ادامه دارد و با پروژه سنگینی به لحاظ تولیدی روبه‌رو هستیم.

رکسانا قهقرایی