هشدار «سایبر» به مردم

«مزد ترس» نخستین سریال پلیسی تلویزیون بعد از انقلاب بود که قصه پر از تعلیق آن همه مخاطبان را پای جعبه جادویی نشاند. با ارزیابی سریال‌های پلیسی تلویزیونی می‌توان متوجه این نکته شد که پیش از این در این نوع آثار، پلیس فردی باهوش بود که انگار تمام زندگی‌اش در ماموریت می‌گذشت، ولی در چند سال اخیر پلیس در سریال‌هایی که از رسانه ملی پخش می‌شود، به واقعیت جامعه نزدیک‌تر شده است.

شاید وقتی نام سریال‌های پلیسی شنیده می‌شود، ناخودآگاه ذهن ما به این سمت برود که حتما باید در این نوع آثار صحنه‌های اکشن بسیاری ببینیم، درحالی که این نوع آثار فقط به صحنه‌های هیجانی خلاصه و محدود نمی‌شود.

در سال‌های گذشته آثار متفاوتی با موضوع پلیس از تلویزیون پخش شده که از میان آنها می‌توان به آیینه عبرت، سرنخ، پلیس جوان، خواب و بیدار، حس سوم، ساختمان 85، بی‌صدا فریاد کن، گارد ساحلی، شلیک نهایی، تصمیم نهایی، پرواز در حباب، کارآگاهان، کلانتر 1، 2 و 3، هوش سیاه 1 و 2، رهایی، سقوط آزاد، دیوار، زخم، فوق سری، میکائیل و... اشاره کرد. درواقع مخاطبان با تماشای هریک از این آثار با رفتار و منش پلیس‌های متفاوت آشنا شده‌اند.

این اتفاق در سریال «سایبر» که این روزها به کارگردانی احمد معظمی روی آنتن شبکه پنج رفته هم قابل مشاهده است. در این سریال مردم با وظایف پلیس سایبری یا همان پلیس فتا آشنا می‌شوند. یکی از ویژگی‌های مجموعه، پرداختن به اتفاقات روز جامعه است. به عنوان نمونه در قسمت دوم این مجموعه، قصه دختری روایت شد که از طریق فضای مجازی با فردی دوست شد و بدون آن که طرف را دیده باشد، با تهدیدهای بسیاری روبه‌رو شده و در نهایت با پیگیری پلیس فتا مشخص می‌شود که این شیطنت زیر سر یک پسر بسیار جوان بوده است. یا در همین قسمت داستان فردی نشان داده می‌شود که در باشگاه ورزشی و هنگام تمرین، کارت بانکی‌اش کپی و بعد پول‌های او به سرقت می‌رود.

در واقع مجموعه‌های پلیسی این ظرفیت را دارد تا عوامل سازنده با تیزهوشی و بهره بردن از عناصر دراماتیک، از زاویه‌ای تازه به موضوعات اجتماعی نگاه کنند. عوامل سازنده سریال سایبر با توجه به این موضوع اثری را ساخته‌اند تا مردم از زاویه دیگری به سریال‌های پلیسی نگاه کنند؛ بنابراین مخاطب با دیدن سریال فقط با صحنه‌های حادثه‌ای روبه‌رو نمی‌شود.

سریال سایبر به مخاطبان هشدار می‌دهد چگونه از فضای مجازی استفاده کنند تا مورد سوءاستفاده قرار نگیرند و این‌که تا چه میزان می‌توانند به دوستانشان اعتماد کنند. در مجموع این اثر با هدف آگاهی دادن به مردم ساخته شده است. ضمن این‌که مخاطبان با حضور پلیس در حوزه سایبری آشنا می‌شوند و این‌که مجرمان در این حوزه چه فعالیت‌هایی دارند.

البته فیلمنامه سریال نواقصی دارد و بهتر بود نویسنده به دراماتیزه کردن خرده قصه‌هایی که در هر قسمت روایت کرده، توجه بیشتری می‌کرد تا فیلمنامه با کشش و تعلیق بیشتری همراه باشد، زیرا این روند قصه‌گویی بیشتر بار آموزشی برای مخاطبان دارد و فاقد جذابیت‌های بصری بیشتر است. البته نمی‌توان منکر تاثیرگذاری تجربه‌های جدید باشیم، اما اگر این تجارب با آگاهی بیشتری حاصل شود، مسلما بیشتر مورد توجه و اقبال مخاطبان قرار خواهد گرفت؛ زیرا واقع‌نمایی صرف جواب نمی‌دهد.

در ساخت یک اثر پلیسی می‌توان واقعیت را در کنار تخیل قرار داد و اثری تماشایی تولید کرد. حتی می‌توان از طریق ساخت فیلم و سریال الگویی هم ارائه کرد. اگر این‌طور عمل شود، هم مردم از تماشای سریال‌های پلیسی لذت بیشتری می‌برند و هم فرهنگ‌سازی درستی از وظایف پلیس و متقابلا مردم ارائه می‌شود.

فاطمه عودباشی

رادیو و تلویزیون