واردات بذر هیبریدی، برخلاف اقتصاد مقاومتی است

به عنوان مثال یکی از برنامه‌های جدی دولت فرانسه حضور در بازار محصولات دانش‌بنیان کشاورزی و غذایی ایران است. امری که از دو سال پیش با واردات بذر کلزا آغاز شد و ظرف مدت کوتاهی ابعاد بسیار گسترده‌ای یافت به‌طوری‌که اخبار واصله حاکی از امضای سند همکاری در زمینه واردات تجهیزات تلقیح مصنوعی دام، داروی جدید کنه واروا، ارقام جدید گندم، سورگوم و آفتابگردان، واردات بز اصلاح نژاد شده و همچنین راه‌اندازی مراکز تکثیر ماهیان دریایی با همکاری فرانسه است.

کشورهای انگلستان و فرانسه پیشرو در تولید دانه‌های روغنی بوده و به این ‌منظور براساس تفاهم‌نامه منعقد شده، مقرر شد شرکت خدمات حمایتی کشاورزی به‌عنوان مجری برنامه‌های معاونت امور زراعت اقداماتی را برای واردات دانش فنی و تکنولوژی تولید بذرهای محصولات استراتژیک همچون سویا و کلزا انجام دهد. در این راستا، به‌عنوان نخستین پروژه، انتقال دانش فنی بذر کلزای هیبرید زمستانه از فرانسه ، خرداد 94 اجرایی شد و برداشت موفقیت‌آمیز آن باعث شد برای اجرایی شدن دومین پروژه که انتقال دانش فنی بذر سویای انگلستان است، برنامه‌ریزی‌هایی انجام شود.

عجله مسئولان دولتی برای حضور شرکت‌های خارجی در حالی اتفاق می‌افتد که مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان دولت در رمضان 94 بر لزوم جلوگیری از واردات از کشور‌های اروپایی تأکید کردند. نکته عجیب، تمایل و عجله زیاد مسئولان وزارت جهاد کشاورزی برای توسعه همکاری‌ها با فرانسه است. این در حالی است که خصومت کشور فرانسه علیه جمهوری اسلامی ایران در طول 35 سال گذشته به اثبات رسیده که تأسف برانگیزترین آن، ورود خون‌های آلوده به ایران بود.

توانایی تولید بذرهای اصلاح شده در کشور

واردات بذرهای مختلف از چندکشور خاص اروپایی مانند فرانسه، انگلیس و آلمان در شرایطی انجام می‌شود که توانایی تولید این بذرها در کشور وجود دارد. به کارگیری علوم اصلاح نباتات و استفاده از تکنیک‌هایی که خصوصیات کمی و کیفی بذرها را افزایش دهد می‌تواند به تولید بذرهای مرغوب در داخل کشور منجر شود. در این راستا از روش‌های مختلف اصلاح نباتات نظیر هیبریداسیون، بیوتکنولوژی، کشت بافت و پرتودهی می‌توان استفاده کرد. استفاده از روش کلاسیک هیبرید، ابتدایی‌ترین و پرکاربردترین روش اصلاح نباتات است.

این روش طی چند سال و بدون دستکاری ژنتیکی و آسیب‌های زیستی و زیست‌محیطی قابل اجراست. این تکنیک در حال حاضر به صورت کامل درکشور بومی و قابل اجراست. بنابراین، می‌توان به جای واردات محصولات دانش‌بنیان از کشورهای خارجی به حمایت از انواع داخلی آنها پرداخت. ثانیا این کشورها سیاست خصمانه در برابر جمهوری اسلامی ایران دارند، لذا باید تعاملات در این زمینه با کشورهایی انجام شود که سیاست ضد‌جمهوری اسلامی نداشته باشند.

انحراف تات از رسالت اصلی

واردات نهاده‌های فناورانه کشاورزی در صورتی انجام می‌شود که سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی (تات) در سالیان گذشته با حدود صد مرکز تحقیقاتی و آموزشی، 2000 هیات علمی، 5000 محقق و بیش از 7000 کارمند جهاد کشاورزی در مجموع نزدیک هزار میلیارد تومان بودجه سالانه داشته که بیش از 80 درصد آن صرف حقوق و مزایای این تعداد پرشمار کارکنان می‌شود.

این در حالی است که در حال حاضر سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی، نقش خود را در تحقیقات و تولید نهاده‌های فناورانه کشاورزی بخوبی انجام نمی‌دهد و دلیل آن را عدم اختصاص بودجه برای طرح‌های تحقیقاتی عنوان می‌کند.

این سازمان با مصرف حجم زیادی از بودجه‌های دولتی باید به‌گونه‌ای عمل کرده باشد تا کشور حداقل نیازمند واردات بذور و نهال‌هایی که قابلیت تولید در داخل کشور دارند، نباشد. بنابراین، تغییر نگرش در ساختار و نوع فعالیت‌های سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی لازم است تا این سازمان از حالت سکون فعلی خود درآمده و بتواند به رسالت خود عمل کند تا شاهد واردات نهاده‌های فناورانه از کشورهای متخاصم نباشیم.

سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی باید بستر توسعه شرکت دانش‌بنیان بخش خصوصی را مهیا کند نه آن که با اختصاص تمام حمایت‌های دولتی به خود مانع شکل‌گیری و رونق گرفتن این شرکت‌ها شود. خوداتکایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی در گرو رونق تولیدات شرکت‌های دانش‌بنیان خصوصی است.

در نهایت باید اشاره کرد وابستگی در محصولات کشاورزی نسبت به دیگر کالاها خطرناک‌تر است، چرا که از سویی کالاهای غذایی نقش اساسی‌تری در معیشت مردم دارد و از سوی دیگر واردات محصولات و تهدیدات زیستی بر بستر نهاده‌های کشاورزی قرار گرفته و احتمال رخداد فجایعی همچون خون‌های آلوده را از سمت دشمنان قسم‌خورده مردم و نظام جمهوری اسلامی فراهم می‌کند. به همین دلیل نیاز است مسئولان وزارت جهاد کشاورزی تجدیدنظری اساسی در سیاست‌های خود در قبال کشورهای متخاصم اتخاذ کنند.

مهندس مهدی فلاح

کارشناس اصلاح نباتات