میوه‌های بزک شده

به گزارش خبرنگار جام‌جم، روند افزایشی ورود میوه‌های رنگ‌آوری و نقاشی شده با مواد و گازهای شیمیایی به بازار آنچنان زیاد شده که برخی از مسئولان صنفی مجبور به هشدار دادن دراین باره شده و نسبت به سلامتی مصرف‌کنندگان ابراز نگرانی کرده‌اند.

بر این اساس، هدف از رنگ‌آوری مصنوعی میوه، رسیده و طبیعی نشان دادن آن است. حال آن‌که این میوه‌ها زودتر از وقت طبیعی و در حالی که سبز رنگ و نارس یا کال هستند از درخت چیده می‌شوند و پس از آن در گرمخانه‌هایی با استفاده از برخی مواد شیمیایی و حتی آفت‌کش‌های حشرات موذی در معرض افزایش درجه حرارت قرار می‌گیرند و رنگ پوست آنها زودتر از موعد مقرر و به‌طور مصنوعی رنگ می‌گیرد و سرانجام آن را به عنوان میوه رسیده و تازه به مردم می‌فروشند.

در واقع در این باره دو نوع تخلف اتفاق افتاده است؛ دسته اول تخلف بهداشتی و دسته دوم تقلب و جابه‌جا فروشی است که در نهایت هر دو، حقوق مردم را نشانه رفته است. این امر در میوه‌هایی چون پرتقال، نارنگی، لیمو و لیموشیرین بیش از دیگر میوه‌ها دیده شده است.

بدون طعم و ارزش غذایی

مصطفی‌ دارایی‌نژاد، رئیس کمیسیون تخصصی میوه و تره‌بار اتاق اصناف ایران دراین باره به جام‌جم گفت: با توجه به سودآوری زیاد میوه‌های نوبر در بازار، چند سالی است که استفاده از گرمخانه‌ها برای رنگ‌آوری مصنوعی مرکبات با استفاده مواد و گازهای شیمیایی افزایش یافته است. اما امسال با توجه به نزدیک شدن فصل ورود مرکبات داخلی به بازار، تقریبا از سه‌ ماه پیش بحث استفاده از گرمخانه‌ها برای تسریع در روند رسیدن میوه‌های نوبر مثل نارنگی در شمال ایران مطرح شده است.

وی تصریح کرد: با توجه به این‌که فصل طبیعی برخی از این میوه‌ها مثل پرتقال هنوز نرسیده و دو ماه دیگر می‌رسد، استفاده از این روش که اکنون در برخی مناطق دیگر غیر از شمال کشورمان مثل بم و جهرم نیز شایع شده باعث از بین رفتن طعم و مزه میوه‌ها شده است، چون هنوز شرایط طبیعی رسیدن میوه مهیا نیست و فقط با استفاده از حرارت و گاه مواد شیمیایی، پوست میوه‌ها زردرنگ می‌شود. درست مثل این‌که میوه کاملا رسیده است، اما داخلشان نارس باقی مانده و می‌تواند بدون ارزش غذایی باشد.

این مقام صنفی با اشاره به رنگ‌آوری در لیموشیرین، پرتقال و نارنگی تصریح کرد: این روش برای میوه‌های یادشده در شرایط غیرطبیعی صورت می‌گیرد. بنابراین بهترین روش برای استفاده از کیفیت مطلوب میوه‌های ایرانی که شهرت جهانی دارند این است که خریداران از محصولات در فصل خود استفاده کنند نه این‌که برای خرید محصولات خارج از فصل هزینه کنند به عنوان مثال پرتقال ساری هنوز به عمل نیامده و هرچه به نام آن فروخته می‌شود میوه نقاشی شده با مواد شیمیایی است.

برای سلامتی مضر است

از سوی دیگر مجتبی شادلو، نایب رئیس اتحادیه باغداران کشور درباره عمل رنگ‌آوری مرکبات به خبرنگار ما گفت: عمل رنگ‌آوری در برخی میوه‌ها که پایه قندی دارند مثل خرمالو و موز امری طبیعی است. اما به دلیل سودجویی برخی افراد امروز این روش بدون هرگونه اصول علمی و بهداشتی درباره میوه‌های اسیدی بخصوص در مرکبات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی انجام رنگ‌آوری مرکبات با مواد شیمیایی را کاملا غیراصولی و غیرقانونی دانست و افزود: مرکبات براساس اصولی که طبیعت برایش مشخص کرده باید روی درخت رسیده و طعم‌دار شود، در حالی که انجام مصنوعی این روند در گرمخانه‌ها باعث افزایش اسید داخل میوه شده و طعم و مزه آن کاملا غیرطبیعی خواهد شد. در عین حال این عمل باعث کاهش ماندگاری میوه در بازار و منازل خواهد شد و ضررهای بهداشتی دارد.

وی درباره حضور بازرسان وزارت بهداشت در گرمخانه‌های رنگ‌آوری میوه تصریح کرد: اولین وظیفه وزارت بهداشت حفظ سلامت مردم است و از آنجا که این روند هیچ‌گونه پایه علمی ندارد و می‌تواند باعث بروز برخی مشکلات برای سلامتی مردم نیز باشد، بعید است وزارت بهداشت این روند را تائید کند. لذا درخواست ما رسیدگی وزارت بهداشت به این مساله است.

شادلو به موضوع واکس‌زدن میوه‌ها نیز اشاره کرد و افزود: استفاده از واکس‌های نگه‌دارنده براساس اصول علمی و با کاربرد مواد اولیه باکیفیت و استاندارد، صرفا برای میوه‌هایی که دارای پوست اسفنجی هستند مورد قبول است. اما نمی‌توان از این روش برای براق کردن باقی میوه‌ها که پوست حساس دارند مثل سیب، گیلاس، آلو یا از این دست استفاده کرد؛ هرچند به‌طور کلی هر چه کمتر از مواد شیمیایی در میوه‌ها استفاده کنیم، بهتر است.

مواد و گازهای شیمیایی و غیرمجاز چینی

در همین حال، رضا ابراهیمی یکی از واردکنندگان میوه درگفت‌وگو با جام‌جم به استفاده از برخی نگه‌دارنده‌ها و واکس‌های غیرمجاز برای میوه اشاره کرد و افزود: به‌طور کلی برای صادرات و نگهداری میوه و جابه‌جایی در مسیرهای طولانی، برخی از نگه‌دارنده‌ها و واکس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که اگر این مواد مرغوب باشد، نه تنها مشکل‌ساز نیست، بلکه برخی از خواص میوه‌ها را نیز محفوظ نگه می‌دارد. اما از آنجا که قیمت و شرایط استفاده از این نگه‌دارنده‌ها نیازمند امکانات خاصی است، برخی خریداران عمده میوه داخلی برای کاهش هزینه‌ها از انواع غیراستاندارد واکس میوه استفاده می‌کنند.

این فعال صنفی به گیاهی بودن انواع واکس‌های استاندارد میوه تاکید کرد و گفت: نگه‌دارنده‌های استانداردی که بسیاری از تولیدکنندگان خارجی از آنها استفاده می‌کنند دارای پایه گیاهی است و هیچ مواد شیمیایی در آنها استفاده نشده است. اما انواعی که اکنون در شرکت‌های داخلی برای واکس زدن مرکبات استفاده می‌شود شیمیایی و چینی بوده و باعث بروز مشکلاتی برای سلامتی مصرف‌کنندگان خواهد بود.

استفاده از گاز اتیلن برای رنگ‌آوری میوه

وی تصریح کرد: همچنین روش دیگری که برخی افراد سودجو در کشورمان برای عمل‌آوری و رنگ‌آوری میوه از آن استفاده می‌کنند، به کار بردن گازهای شیمیایی چون گاز اتیلن است. در این روش میوه‌ها در اتاقک‌هایی قرارداده می‌شود که فضای آن مملو از گاز شده و این امر باعث سریع‌تر شدن روند تغییر رنگ پوست مرکبات خواهد شد.

ابراهیمی افزود: این روش که برای ورود میوه‌های نوبر در بازار پرسود داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد، باعث از بین رفتن خاصیت میوه شده و ماندگاری آن را به حداقل می‌رساند که در مورد مرکبات این عمر به دو یا سه روز خواهد رسید. شناسایی این موضوع نیز برای خریداران تقریبا ممکن است. اما روش ساده‌ای که می‌توان برای تشخیص میوه رنگ شده از میوه طبیعی به آن اشاره کرد، لمس کردن آن و سنجیدن نرمی یا سفتی مرکبات است. میوه‌ای که در حالت عادی رسیده باشد کاملا نرم است اما میوه رنگ‌آوری شده سفت است.

این واردکننده میوه درباره مزه و طعم میوه‌های رنگ‌آوری شده نیز گفت: میوه‌هایی که با استفاده از اتاق گاز غیراصولی و خارج از زمان طبیعی، ظاهرا رسیده شده باشند طعم غیرطبیعی دارند. یعنی اسیدی خواهند شد و به تلخی می‌روند. چون اصلا شرایط رسیدن میوه و تشکیل مواد طبیعی در آن رعایت نشده است. بنابر این بهترین راهکار این است که خریداران بیشتر به میوه‌هایی که رنگ طبیعی و ظاهری طبیعی در فصل مربوط خود دارند، توجه نشان داده و آنها را تهیه کنند.

عماد عزتی

اقتصاد