یادداشت

حفظ گردشگری پایدار توسط گردشگران

از یک‌سو بحث توسعه گردشگری طبیعی مطرح است و از دیگرسو نمی‌توان مانع مردمی شد که به بازدید از طبیعت تمایل دارند، بنابراین با توجه به این دو مهم و همچنین ضرورت حفظ محیط‌زیست و طبیعت، باید مسئولان نکات مهمی را مدنظر قرار دهند از جمله این‌که بهتر است سفر به مناطق طبیعی هدایت شده و از طریق مراکز خاصی انجام شود.

کد خبر: ۸۴۷۰۱۷

در صورتی که افرادی به هر دلیل خواستند سفر انفرادی یا گروهی و بدون همراهی با تور و راهنما به مناطق طبیعی از جمله کویرهای کشور داشته باشند، باید فضای منطقه به‌گونه‌ای طراحی و آماده شود که از یک‌سری حداقل‌ها و چارچوب‌ها برخوردار باشد تا هم موجب جلب رضایت مسافران شده و هم این‌که نکات حائز اهمیت در گردشگری پایدار توسط مسافران رعایت و آسیب کمتری به طبیعت و محیط‌زیست وارد شود. رعایت این اصل به‌ویژه در بحث توسعه گردشگری کویر که در سال‌های اخیر مورد توجه مردم و مسئولان قرار گرفته است، بسیار ضروری است؛ زیرا این مناطق اکنون با اقبال عمومی و فراوان مردم مواجه شده که در صورت بی‌توجهی به اصول توسعه گردشگری پایدار در این مناطق شاهد وارد آمدن آسیب‌های جبران‌ناپذیری به مناطق بکر و منحصربه‌فرد کویری کشور خواهیم بود. کویر مرنجاب یک نمونه از کویرهایی است که با وجود تلاش مسئولان میراث فرهنگی، نتوانست به موفقیت لازم در زمینه توسعه گردشگری طبیعی برسد، زیرا درآمدزایی و بعد اقتصادی آن بیش از سایر ابعاد مورد توجه قرار گرفت. از همین‌رو اکنون شاهدیم با وجود کاروانسرا و اتاق‌های تعبیه شده در آن، مردم برای استراحت و اقامت در بیرون از این محوطه چادر می‌زنند که جلوه مناسبی ندارد یا این‌که با گیاهان منطقه برای پخت و پز آتش درست کرده یا با ماشین‌های آفرود (بیابان‌پیما) در کویر و روی پوشش گیاهی آن تاخت و تاز می‌کنند. کویر شهداد و کلوت‌های آن نیز به‌تدریج وضعیت مشابهی پیدا می‌کند که با توجه به جغرافیای منطقه از آسیب‌پذیری بیشتری برخوردار است.

اما در این میان نمونه‌های خوبی هم از اجرای موفقیت‌آمیز طرح گردشگری در برخی کویرها وجود دارد که کمپ کویری متین‌آباد در نطنز اصفهان، کمپ و کاروانسرای قصر بهرام در استان سمنان و منطقه کویری خور و بیابانک در استان اصفهان نمونه‌ای از آنهاست.

کمپ کویری متین‌آباد که توسط بخش خصوصی اداره می‌شود، یک نمونه گردشگری هدایت شده و هدفمند است که از بدو ورود مسافر به منطقه تا لحظه خروج وی، همه چیز تحت کنترل و نظارت متولیان مربوط است. در عین حال امکانات زیادی نیز برای گردشگران فراهم شده است؛ از کاروانسرا با اتاق‌های مناسب گرفته تا چادر برای آنها که تمایل به اقامت در فضای آزاد داشته باشند، غذاخوری مناسب، امکان رصد ستاره‌ها، مزرعه و... که انرژی مورد نیاز این اماکن نیز از طریق پنل‌های خورشیدی و کاملا پاک و طبیعی تامین می‌شود.

همچنین در منطقه کویری خور و بیابانک و در روستای گردشگری گرمه نیز نه‌تنها توسط خود بومیان منطقه، اقامتگاه‌های بومی در متراژهای متفاوت برپا شده، بلکه آنها خود با برنامه‌ریزی منسجم، برای گردشگران گشت کویری گذاشته و تمام احتیاجات آنان از خوراک گرفته تا دیگر خدمات مورد نیاز را برآورده می‌کنند.

منطقه کویری و کاروانسرای قصر بهرام نیز به بهترین وجه ممکن اداره و هدایت می‌شود؛ البته از آنجا که این منطقه جزو مناطق حفاظت شده است، برای ورود به آن دریافت مجوز از ادارات محیط‌زیست و میراث فرهنگی ضروری است، بنابراین هر کسی اجازه ورود به آن را ندارد، از همین‌رو از نظم خوبی برخوردار است وافراد به صورت هدایت شده توسط تورهای طبیعت‌گردی مجاز وارد منطقه می‌شوند