عزل، عذرخواهی

شاکری درباره سیلاب سه شب پیش در شمال کشور و استان تهران افزود: ظرفیت جاده چالوس 12 هزار خودرو است، ولی در حادثه سیلاب یکصد هزار خودرو در جاده حضور داشتند. اکثر دستگاه‌های خدماتی و امدادی هم اعلام کردند که از هواشناسی هشداری درخصوص سیلاب دریافت نکرده بودند.

عضو کمیسیون عمران مجلس البته موضوع مهم دیگری را هم مطرح کرد؛ ‌موضوعی که دغدغه مشترک خیلی‌های دیگر بود؛ شاکری در این‌باره گفت: سال گذشته هم توفان‌هایی در شهر تهران اتفاق افتاد که هماهنگی بین مسئولان برای مواجهه با آن وجود نداشت و برخورد خوبی هم با مقصران خسارات صورت گرفته ناشی از بحران انجام نشد.

مسئولان مقصر در حادثه را عزل کنید

جنجالی‌ترین حرف‌ها اما متعلق به رحمت‌الله حافظی بود؛ زمانی که رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران، در تذکر پیش از دستور جلسه دیروز، پای سازمان مختلفی را وسط کشید؛ ‌از هواشناسی و صداوسیما گرفته تا پلیس و مدیریت بحران و گفت: متاسفانه این بخش‌ها جزایری و پراکنده هستند و تاکنون نتوانسته‌اند به عنوان یک مجموعه متحد و واحد عمل کنند.

حافظی ادامه داد: کارگروه‌های سازمان مدیریت بحران هم فاقد برنامه هستند؛ در حالی که انتظار می‌رود جایگاهی برای تصمیمات راهبردی و راهگشا باشد و ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف نیز باید از مهم‌ترین دستاورد این کارگروه‌ها باشد، ولی حوادث مکرر گذشته موید خلاف این موضوع است.

رئیس کمیسیون سلامت مجلس در ادامه به وظیفه اصلی سازمان مدیریت بحران اشاره کرد و گفت: پس از این حادثه، شب بیداری مسئولان را شاهد بودیم ولی دریغ از وحدت فرماندهی و هماهنگی؛ وظیفه اصلی سازمان مدیریت بحران ایجاد این هماهنگی است که متاسفانه ضعف در این حوزه در تمام بحران‌های چند سال اخیر مشاهده می‌شود.

ضعفی که نشانه‌هایش را در خیلی جاها می‌توان دید؛ ‌از جمله عدم وجود سامانه هشدار عمومی در جامعه. حافظی با بیان این موضوع گفت، یکی از دلایل نقش بسیار ضعیف سیستم مدیریت بحران کشور، نداشتن رویکردهای مبتنی بر جامعه در مدیریت بحران از قبیل سامانه هشدار عمومی است. برای جامعه ما هنوز سطوح هشدار و آماده‌باش به‌طور رسمی تعریف نشده و آموزش‌های لازم به مردم ارائه نشده است و سیستم‌های لازم هم برای این‌که هشدار را به سمع افرادی که در معرض خطر هستند، برساند وجود ندارد.

به عقیده این عضو شورای شهر، مسئولیت‌پذیری، عذرخواهی و عزل مسئولان مقصر در این حادثه، گام اول باز کردن گره‌های پاسخ به این بحران است؛‌ اتفاقی که اگر رخ ندهد باید منتظر تکرار چنین حوادثی در روزها، ماه‌ها و سال‌های آینده باشیم.

رسالت سازمان هواشناسی چیست؟

معصومه آباد، رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران هم در حاشیه هفتاد و یکمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر به فارس گفت: عدم عبرت از حادثه توفان سال گذشته که با سرعتی بالغ بر 120 کیلومتر بر ساعت در کمتر از 25 دقیقه جان پنج شهروند را گرفت، این بار با بارشی شدید و هجوم سیلاب آن هم در حریم رودخانه، رکورد دیگری را از ناکارآمدی در آمادگی بموقع پیش از وقوع بحران‌های احتمالی، با 12 کشته، 82 مجروح و ده‌ها نفر مفقود به ثبت رساند.

رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر با طرح این سوال که چطور توده‌های پرفشاری با چنین وسعت تاثیری به کشور راه می‌یابند، در حالی که هیچ‌گونه زنگ هشداری برای اعلام آمادگی در برابر بحران‌های احتمالی در کشور به صدا درنمی‌آید، تصریح کرد: پاسخ این پرسش از دو حالت خارج نیست: یا با نقص در پیش‌بینی و اطلاع‌رسانی بموقع مواجه هستیم یا آن‌که فاقد قدرت نظام‌دهی به سیستمی یکپارچه به منظور ایجاد آمادگی در برابر بحران احتمالی پس از دریافت اطلاعیه‌های ارسالی از سوی سازمان‌های هواشناسی هستیم که باید بدون فوت وقت نواقص در هر دو سطح شناسایی و اصلاح شود؛ زیرا هر لحظه تاخیر در سازماندهی نظام هماهنگ پیشگیری و توانمندسازی فرماندهی یکپارچه مدیریت بحران، خسارت و تلفات جانی را به صورت تصاعدی افزایش خواهد داد.

آباد با تاکید بر این‌که بحران هواشناسی مستلزم زنگ هشدار برای تمامی سازمان‌های متولی است و لازم است پیش از حادثه تمامی ارگان‌ها حتی با فرض احتمالی بودن در حالت آماده‌باش قرار گیرند، تاکید کرد: سازمان‌های امداد و نجات در عین ناباوری با تماس‌های مردمی به صحنه حادثه روانه می‌شوند؛ این فاجعه است! متاسفانه با وجود آن‌که بیش از 40 سال است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان استفاده از سیستم‌های پیش‌بینی و هشدار سیل آغاز شده، اما در ایران روی این سیستم‌ها به‌صورت گسترده و عمومی برای تمامی مناطق کار نشده است. این عضو شورای شهر در پایان صحبت‌هایش با بیان این جمله که «سیلاب هم گذشت»، مسئولان سازمان هواشناسی را مخاطب قرار داد و گفت: آیا سازمان هواشناسی به رسالت‌های خود با نگاه حفظ جان انسان‌ها از مخاطرات طبیعی نگاه می‌کند یا دچار روزمرگی در ارائه گزارش‌های بی‌ثمر در لحظات پایانی وقوع بحران‌هاست؟ آن هم درست در زمانی که با چشم‌غیرمسلح و بدون نیاز به هیچ مخابره‌ای از رادارهای هواشناسی و عکس‌های ماهواره‌ای حتی چهارپایان هم از وحشت جان پا به بلندای کوه‌ها می‌گذارند.

مینا مولایی - جامعه