بازار باید جابه جا شود

به عقیده رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، هر اقدامی که برای ایمنی بازار تهران انجام می‌شود به‌عنوان مسکن است و ایمن کردن وضعیت فعلی بازار تهران امکان‌پذیر نیست: «زمانی که بازار تهران ساخته شد، پایتخت جمعیت 11 میلیون نفری نداشته و در حال حاضر یک اجتماع بزرگ انسانی در معابر تنگ و حجم زیاد ثروت کشور در بازار تهران وجود دارد که کل کشور را به عنوان مرکز تجاری پوشش می‌دهد.»

بین تمام طرح‌ها و برنامه‌هایی که سازمان‌های ذی‌ربط برای ایمن‌سازی بازار تا به حال ارائه کرده‌اند، حرف‌های رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، موضوع جدیدی است که به نظر می‌رسد کمترکسی از آن خبر دارد. ابوالفضل قناعتی یکی از اعضای شورای شهر تهران در این باره به جام‌جم می‌گوید: «این بحث که بازار ایمنی ندارد و بافت فرسوده است،‌ واقعیتی است که وجود دارد. اما تا این لحظه چیزی درباره انتقال بازار تهران به مکان دیگر نشنیده‌ام.»

این عضو شورای شهر ادامه می‌دهد: از آنجا که همیشه در بازار فعالیت اقتصادی وجود داشته و هیچ وقت تعطیل نبوده، این امکان وجود نداشته که مرمت شود،‌ لذا با کوچک‌ترین مشکل و زلزله‌ای این احتمال وجود دارد که آسیب ببیند. از طرف دیگر شکل خود بازار از نظر فیزیکی و نوع ساخت طوری است که امکان دسترسی و کمک‌رسانی به مغازه‌های این بافت شهری را دشوار می‌کند. چون این قسمت از شهر، از قدیم ساخته شده و امکان رفت و آمد و خدمات‌دهی و... برای آنها در نظر گرفته نشده است.

به گفته قناعتی، در این که مشکل ایمنی بازار باید حل شود، شکی نیست اما این که این ایمنی با جابه جایی بازار و انتقال آن به فضایی دیگر تامین شود، موضوعی است که جای بحث دارد: «به نظر من باید یک اجماع کلی دراین باره شکل بگیرد؛ ‌چون بازار تهران یک مجموعه کوچک نیست که یک بخش یا یک نهاد بتواند برای آن تصمیم‌گیری کند و ساماندهی آن، یک هم‌اندیشی بزرگ در سطح شهر می‌خواهد. اما درکل تجربه نشان داده انتقال برخی صنوف به فضاهای دیگرتا به حال در مدیریت شهری تهران نتیجه خوبی داشته‌ است. برای مثال میدان تره بار تهران که قبلا در شوش و خیابان انبار نفت تمرکز داشت با مشکلات زیادی که از نظر ترافیک و رفت‌و آمد برای ساکنان این منطقه‌ها به وجود می‌آورد یا آلودگی‌هایی که به واسطه این صنف در محیط ایجاد می‌شد، بعد از انتقال به جنوب تهران و درست کردن یک مجموعه بزرگ در آن منطقه، همگی رفع شد.»

این عضو شورای شهر در ادامه به بحث انتقال نمایشگاه بین‌المللی به خارج از شهر تهران هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «مشکلاتی که در ارتباط با فضاهای پررفت و آمد وجود دارد، مشترکند. دقیقا به دلیل همین ترافیک و... است که مدیریت شهری مدت‌هاست تصمیم گرفته نمایشگاه بین‌المللی را منتقل کند. بازار هم از این قاعده مستثنا نیست و می‌تواند در نهایت از اتفاقی که برایش می‌افتد، سود ببرد.»

طرح جامع ایمنی بازار تهران در ابهام

پنج سال از زمانی که مدیرعامل سابق سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران از آماده شدن طرح جامع ایمنی بازار تهران خبر داد، می‌گذرد؛ محمدرضا حاجی‌بیگی آن روزها گفته بود: «بارها اعلام کرده‌ایم که بازار متولی می‌خواهد تا بتواند مشکلات موجود را برطرف کند. این طرح را هم نمی‌توان به تنهایی اجرا کرد و باید با مشارکت سایر نهادهای ذی‌ربط انجام شود.»

حالا و با گذشت پنج سال، هنوز این طرح به طور کامل به اجرا در نیامده است. این درحالی است که معصومه آباد، دبیر کمیته ایمنی شورای شهر تهران اعلام کرده ۲۳ درصد آتش‌سوزی‌های تهران در بازار اتفاق می‌افتد؛ حوادثی که به دلیل سیم‌کشی‌های فرسوده برق و غیراستاندارد بودن این فضاها رخ می‌دهد. ابوالفضل قناعتی در این باره می‌گوید: «شهرداری برای ساماندهی بازار، روی هر جایی که دست می‌گذارد، باید متحمل هزینه‌های زیادی شود؛ چون هرکدام از این مغازه‌های یک متری دو متری بازار، قمیت‌های نجومی دارد و شهرداری هم محدودیت در منابع دارد. به همین دلیل معتقدم که برای ساماندهی بازار باید یک عزم ملی داشته باشیم؛ صنوف مختلف ‌اعضای شهرداری، شورای شهر و... در کنار هم باشند تا این سرمایه عظیم ملی حفظ شود و برای ساماندهی آن یک هم‌اندیشی انجام شود حال چه بحث جابه‌جایی‌اش باشد چه بحث‌های دیگر.»

جامعه - مینا مولایی