مـاشیـن چپ‌نشونده!

ژیان قیمت ارزانی داشت و به همین دلیل طرفداران زیادی پیدا کرد. در سال 1354 شما با پرداخت 7000 تومان می‌توانستید صاحب یک ژیان شوید. در آن زمان قیمت پیکان دوبرابر ژیان بود و افرادی که زندگی متوسطی داشتند با ژیان آرزوی خودرودار شدنشان را برآورده می‌کردند. مصرف بنزین این ماشین هم چهار لیتر در صد کیلومتر بود. یعنی اگر در باکش 30 لیتر بنزین می‌ریختید بیشتر از 700 کیلومتر راه می‌رفت و هیچ اعتراضی هم نمی‌کرد!

سربالایی؟! شرمنده

اگر نوجوانان امروزی سوار ماشین ژیان شوند از تعجب شاخ درمی‌آورند. این ماشین شباهت زیادی با آنچه امروز خودرو خوانده می‌شود، ندارد. دنده‌اش در امتداد افق عقب و جلو می‌رفت و دنده‌کشی‌اش تخصص ویژه‌ای می‌خواست.

یک هندل داشت که در کنار استارتر به روشن شدن ماشین کمک می‌کرد. زمان‌هایی که استارتر زور روشن کردن ماشین را نداشت، هندل را به‌صورت دستی می‌چرخاندید تا ماشین آماده حرکت شود. البته در مدل‌های اولیه این خودرو خبری از استارتر نبود و هندل وظیفه روشن کردن را به عهده داشت.

ژیان دو سیلندر بود که به گفته تولیدکنندگانش تا سرعت 118 کلیومتر بر ساعت می‌شد با آن رانندگی کرد. صاحبان ژیان‌های قدیمی‌ هیچ‌کدام نتوانسته‌اند سرعت 118 را تجربه کنند و حداکثر سرعتی که به چشم خودشان دیده‌اند حول‌وحوش صد بوده است.

قدرت موتور این ماشین دو سیلندر، پایین بود و به همین‌دلیل در سربالایی‌ها شرمنده می‌شد! البته در زمین صاف هم وقتی به دست‌اندازها می‌رسید خیلی اذیتتان می‌کرد و سرنشین و راننده را با هم به بالا و پایین می‌فرستاد. در روزهای برفی به خاطر ارتفاعی که کفش از سطح زمین داشت ماشین سربلند خیابان‌ها بود. در این روزهای سرد گرمای بخاری‌اش خیلی می‌چسبید و دوای کرختی دستان یخ زده می‌شد. در تابستان‌ها هم شما می‌توانستید از امکان «سانروف» ماشین استفاده کرده و تن عرق کرده‌تان را به باد خیابان بسپارید. پارچه برزنتی یا چرمی ‌سقف را که کنار می‌زدید باد مهمان داخل ماشین شما می‌شد!

از ژیان تا پراید

درباره ژیان خاطرات زیادی نقل می‌کنند که معلوم نیست چقدر واقعیت داشته باشد. مثلا می‌گویند یکی از افتخارات کارخانه سازنده این بوده که ماشینش چپ نمی‌کرده است. این کارخانه مسابقه‌ای را ترتیب داده و گفته هر کس بتواند ماشین را چپ کند صاحب جایزه‌ای ارزشمند می‌شود.

سال 1357 آخرین نسل ژیان‌های ایرانی تولید شدند و پس از آن شرکت سازنده ترجیح داد رنو 5 را روانه بازار کند. حتما می‌دانید که پراید امروزی نسخه تکامل یافته رنو 5 دیروز است. پرایدی که این روزها به لحاظ قیمتی برای خودش سری میان سرها درآورده است و دیگر یک ماشین ارزان قیمت محسوب نمی‌شود.

این روزها ژیان بیشتر در مجالس عروسی کاربرد دارد. بعضی‌ها این خودرو را به قیمت حدود ده میلیون تومان می‌خرند و آن را به عروس و دامادهای خاطره باز اجاره می‌دهند. البته آنها برای رسیدن به موقع ژیان به خانه عروس خانم هیچ تضمینی نمی‌دهند! (ضمیمه چمدان)

احسان رحیم‌زاده-چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)