دیواری به اسم فضای مجازی

بسیاری از مادران و پدران حتی نمی‌دانند چطور باید با این رفتار جوان و نوجوانشان برخورد کنند، آنها نه کار خلافی از فرزندشان دیده‌اند که به آن معترض شوند و نه از انزوا و تنهایی او پشت رایانه‌اش‌ دل خوشی دارند.

اکبر حسین‌زاده که یک دختر و یک پسر دارد، می‌گوید: خیلی وقت‌ها هر کدام از فرزندانم در اتاق‌های خودشان با لپ‌تاپ‌هایشان سرگرمند، گاهی آنقدر ساکت و بی‌سروصدا هستند که اگر همسرم به من اطلاع ندهد اصلا از حضورشان در خانه مطلع نمی‌شوم! بیش از این‌که سکوت و انزوای آنها نگرانم کند، بی‌اطلاعی از این‌که چه چیز آنها را اینقدر مجذوب کرده است مرا می‌ترساند، آنها نه سریال‌های تلویزیون را می‌بینند نه اشتیاقی به مهمانی رفتن یا پذیرایی از مهمان از خود نشان می‌دهند گاهی فکر می‌کنم یک زنجیر نامرئی آنها را به رایانه‌شان قفل
کرده است!

بسیاری از والدین کار‌کردن با رایانه و اینترنت را بلد نیستند، اموری مثل پرداخت قبوض، ثبت نام‌های اینترنتی و... را نیز فرزندانشان انجام می‌دهند این نابلدی علاوه بر این‌که آنها را در این امور به فرزندان وابسته کرده است، آسیب های زیادی نیز در پی دارد و تا زمانی که پدران و مادران با امکانات و تهدیدهای فضای مجازی آشنا نباشند، نمی‌توانند فرزندانشان را در این مسیر راهنمایی کنند. ورود به این فضای مجازی شاید در ابتدای امر، کاری سخت و غریب باشد، اما آنقدر سخت نیست که یک پدر یا مادر میانسال از عهده‌ آن بر نیاید.

مادر مهشید نوری که سی‌وهشت ساله است، می‌گوید: دختر من 16 سال دارد و مدتی است وبلاگ می‌نویسد، قبل از این اعتماد به نفسش خیلی کم بود، اما از وقتی نوشته‌های خودش را در وبلاگش می‌نویسد و دوستانش برایش نظر می‌گذارند، حس بهتری نسبت به توانایی‌هایش پیدا کرده است.

به نظرم وبلاگ‌نویسی به او کمک کرده تا راهی برای ابزار عقاید خودش و ارتباط با دیگران پیدا کند، هر چند باید کم‌کم یاد بگیرد این اعتماد به نفس را به دیگر زمینه‌های زندگی مثل ارتباط با دوستانش در محیط مدرسه یا در ارتباط‌های فامیلی تعمیم دهد.

برخی کارشناسان معتقدند یکی از دلایل پناه بردن به چت روم‌های مختلف ناتوانی در برقراری ارتباط‌های رودرروست که ریشه در خودکم بینی و ضعف اعتماد به نفس دارد.

ممکن است وبلاگ‌نویسی یا چت‌کردن با افراد ناشناس به جوان یا نوجوان این اعتماد به نفس را بدهد که خودش را ابراز کند، اما والدین باید مراقب باشند که این سرگرمی لذت‌بخش تمام عرصه‌های فعالیت فرزندشان را به خود منحصر نکند، چرا که نه تنها ضعف اعتماد به نفس او برطرف نمی‌شود، بلکه سایر فعالیت‌هایش هم به همین فضای مجازی منتقل خواهد شد.

این روزها بازار شبکه‌های اجتماعی هم داغ شده است، طیف وسیعی از مردم در شبکه‌های اجتماعی مختلف عضو هستند و جوانان و نوجوانان درصد بالایی از این اعضا را تشکیل می‌دهند.

محمدرضا کریمی که بیست‌وچهارساله است و در یک شبکه اجتماعی، صفحه‌ شخصی فعالی دارد می‌گوید: وقتی مشغول چک‌کردن صفحه شخصی خودم یا دوستانم می‌شدم اصلا متوجه گذر زمان نبودم، حتی وقتی مشغول کارهای دیگرم بودم مدام فکرم درگیر کسانی بود که احتمال می‌دادم باید در حال چک‌کردن عکس‌ها و نوشته‌هایم باشند. وقتی در سفر بودم یا کار خاصی انجام می‌دادم اولین درگیری ذهنی‌ام چگونه ثبت‌کردن آن بود ضمن این‌که بشدت فعالیت‌های خودم را با دیگران مقایسه می‌کردم. با گذر زمان متوجه شدم از هیچ کاری لذت نمی‌برم؛ چرا که فقط ثبت کردنشان برایم مهم شده بود این شد که با خودم قول و قرار گذاشتم که فقط در یک زمان مشخص و برای برخی فعالیت‌هایم در این صفحه عکس و مطلب بگذارم. هنوز هم صفحه‌ فعالی دارم، اما دیگر تمام فکر و ذکرم به روز‌کردن آن نیست.

والدین باید در مقابل برخی تغییرات فرزندان حساسیت بیشتری نشان دهند، تغییراتی همچون گودافتادگی پای چشم‌ها و خستگی صورت، تغییرات الگوی خواب، تمرکز نداشتن، بی‌حوصله بودن و تمایل به تنهایی نشانه‌هایی است که باید جدی گرفته شود. گستره‌ فعالیت جوان و نوجوان افزایش یابد و میزان استفاده از اینترنت محدود شود.

البته والدین باید مراقب باشند که محدود‌کردن ساعت استفاده از اینترنت حتما با مقاومت فرزندان همراه است بنابراین توصیه می‌شود این کار به صورت غیرمستقیم انجام شود، مثلا می‌توان با دادن مسئولیت به فرزندان یا افزایش فعالیت‌های سرگرم کننده و مورد علاقه او، میزان زمان استفاده از اینترنت را کاهش داد.

شیما نادری