به دیدن دریای موتورسیکلت برویم

داستان موتورسیکلت‌های توقیفی از همین جا شروع می‌شود. خیلی از موتورهای این شهر دست‌کم یکبار پای‌شان به اینجا باز شده است. اینجا پارکینگ موتورسیکلت‌های توقیفی است. جایی که تا چشم کار می‌کند فقط موتور است و موتور. موتورهای خاک گرفته که به دلیل تخلف صاحب شان مجبورند آن‌قدر اینجا بمانند تا حکم آزادی‌شان صادر شود.

اینجا همه جور موتورسیکلتی پیدا می‌شود؛ از موتورهای قدیمی و زهوار دررفته تا موتورهای با ابهت و چند میلیونی. از بی پلاک‌ها گرفته تا سرقتی ها. از موتورهایی که فقط چند روز مهمان اینجا هستند تا آنها که مـــاه‌هاست اینجا جا خوش کرده‌اند.

اینجا پارکینگ آزادگان در منطقه 18 شهر تهران واقع در بزرگراه آیت‌الله سعیدی، حوالی پاسگاه نعمت‌آباد است.

کابوس کفی‌های زرد رنگ

خربزه خورده حالا باید پای لرزش بنشیند. تخلف کرده حالا باید تاوانش را بدهد. پلیس در برخورد با تخلفات موتورسواران کاملا جدی است. این را می‌شود از پارکینگ‌های موتورسیکلت‌های توقیفی که در آنها هزاران دستگاه موتورسیکلت منتظرند تا صاحبانشان بیایند سراغ‌شان، فهمید.

سر چهارراه‌های پرتردد و گوشه میادین اصلی شهر یدک‌کش‌های زرد رنگ آماده‌اند تا موتورسیکلت‌های توقیفی را به پارکینگ منتقل کنند.

موتورسیکلت‌های توقیفی روی این یدک‌کش‌ها که در اصطلاح به آنها کفی می‌گویند باید مسافت چند کیلومتری را طی کنند تا به یکی از پارکینگ‌های مخصوص موتورهای توقیفی برسند.

اینجا یکی از همان پارکینگ‌هاست. یدک‌کش‌های زرد رنگ یکی پس از دیگری از راه می‌رسند و جلوی در ورودی پارکینگ منتظر می‌مانند تا اجازه ورود به آنها داده شود. روی هر کدام‌شان هم بین 9 تا 10 دستگاه موتورسیکلت توقیفی جا گرفته است.

موتورها یکی پس از دیگری از روی کفی پایین آورده می‌شوند، اما قبل از این‌که کاملا کنترل شوند از جایشان تکان نمی‌خورند. این یک قانون است و دلیلش هم روشن است. این تجربه حاج احمد گودرزی، پیرمرد خوش‌اخلاقی است که عمری را در چند پارکینگ موتورهای توقیفی کار کرده و حداقل هشت سال کارش همین بوده است و این آخری با چندتا از پسرهایش در پارکینگ آزادگان ولایت کار می‌کنند.

می‌گوید: موتورها بررسی می‌شوند تا اگر هرگونه عیب و ایرادی داشتند همین ابتدای کار روی برگه مخصوص نوشته شود مثلا اگر خطی روی بدنه‌شان افتاده، خراشیدگی روی زین‌شان ایجاد شده، شیشه یا چراغی شکسته و... چون معلوم نیست مالک هر کدام از این موتورها چند روز یا چند هفته بعد سراغ موتورش را بگیرد. با این کار وقتی صاحب موتورسیکلت برای ترخیص موتورش می‌آید دیگر نمی‌تواند ادعا کند موتورش در مدتی که داخل پارکینگ بوده دچار آسیب شده است.

البته به مالکان موتورسیکلت‌های توقیفی که مدعی شده‌اند موتورشان آسیب دیده، در صورت اثبات صحت ادعایشان خسارت داده می‌شود.

تا چشم کار می‌کند فقط موتور است و موتور. اینجا یکی از شلوغ‌ترین و البته پررفت و آمدترین پارکینگ‌های موتورسیکلت‌های توقیفی در سطح شهر تهران است.

با این‌که به گفته مسئول بخش ترخیص این پارکینگ، روزانه بین 200 تا 250 نفر با برگه‌های ترخیصی که از ستاد ترخیص موتورسیکلت پلیس با خودشان آورده‌اند تا موتورشان را ببرند، اما باز هم حدود ده هزاردستگاه موتورسیکلت اینجا جا خوش کرده‌اند. چون هر روز تقریبا همین تعداد 250 تا 300 دستگاه موتورسیکلت هم به‌عنوان موتور توقیفی وارد پارکینگ می‌شوند و طبیعی است اینجا تقریبا همیشه شلوغ باشد.

مجتبی گودرزی که همراه پدرش در این پارکینگ کار می‌کند، می‌گوید: بعضی ایام ممکن است تعداد موتورهای توقیفی که اینجا آورده می‌شود، بیشتر هم باشد. البته این بستگی به شرایط دارد، مثلا ممکن است یک هفته پلیس به طور ضربتی طرح برخورد با تخلفات موتورسواران را در دستور کار داشته باشد که طبیعتا تعداد توقیفی‌ها هم بیشتر می‌شود.

موتورهای توقیفی باید در ردیف‌های مشخصی طبق اولین رقم شماره پلاک‌شان چیده شوند وگرنه مالکان‌شان وقتی برای ترخیص موتورهایشان می‌آیند باید ساعت‌ها سرگردان شوند تا بتوانند موتورشان را شناسایی کنند و آن وقت می‌شود حکایت پیدا کردن سوزن در انبار کاه!

روی زین هر کدام از موتورسیکلت‌ها هم با ماژیک سفید رنگی که بسادگی پاک نمی‌شود، تاریخ دقیقی که موتورسیکلت به پارکینگ آورده شده نوشته می‌شود.

نوشتن تاریخ روی زین موتورها به این دلیل است که از روزی که موتورسیکلت توقیفی به پارکینگ آورده می‌شود، به ازای هر روز که مالک سراغی از آن نگیرد، هنگام ترخیص باید 700 تومان هزینه بپردازد وگرنه موتور بی‌موتور!

سرنوشت موتورهای فراموش شده

شاید اگر این موتورها زبان داشتند برایمان می‌گفتند آمدن‌شان به پارکینگ آن‌قدرها هم بد نیست، چون حداقل برای مدتی از سواری دادن به صاحب‌شان خلاص می‌شوند، اما برای برخی از این موتورها آمدن به پارکینگ یعنی رسیدن به آخر خط. آنها باید تاوان صاحبان متخلف‌شان را پس بدهند که گاه ممکن است ماه‌ها سراغی از آنها نگیرند. انگار که از اول نبوده‌اند.

احمد تقوایی، یکی از بازرسان راهنمایی و رانندگی است که وظیفه سرکشی‌های دوره‌ای به پارکینگ‌های خودرو و موتورسیکلت شهر تهران و بررسی و بازرسی شرایط موجود، کنترل عملکرد پارکینگ‌داران، رفت و آمد موتورها و رسیدگی به شکایات احتمالی مردم در این بخش را به عهده دارد.

او می‌گوید: معلوم نیست موتورها چند وقت اینجا مهمان باشند. شاید 48 ساعت شاید هم چند هفته یا چند ماه. بستگی به این دارد که کارنامه تخلفات صاحب‌شان چقدر سیاه باشد.

آنها که مرتکب تخلف زیادی نشده‌اند و جریمه‌هایشان کم باشد خیلی سریع می‌روند دنبال پرداخت جریمه و موتورشان را بعد از 24 ساعت تحویل می‌گیرند.

البته به شرط این‌که مرتکب تخلفاتی مانند حرکت در خطوط ویژه، عبور از چراغ قرمز، ویراژ دادن و.. که براساس قانون باید روزهای بیشتری در پارکینگ متوقف بمانند، نشده باشند.

در این شرایط هیچ مانعی برای ترخیص موتور نیست، اما اگر از آن دسته راکبان موتورسیکلت با فهرست بلندبالایی از جریمه باشند واضح است از عهده پرداختش هم برنمی‌آیند و در نتیجه ممکن است تا هفته‌ها و ماه‌ها سراغ موتورشان نیایند.

البته بعضی صاحبان این موتورها هم به دلیل مشکلات دیگر، سراغی از موتورشان نمی‌گیرند. مثلا ممکن است موتورسیکلت سرقتی گزارش شده باشد یا پلاکش کنده یا مخدوش باشد با این هدف که با آن مرتکب تخلف خاصی شده باشند. طبیعی است با این شرایط مراجعه مالک برای پس گرفتن موتورش به منزله گرفتار شدنش باشد، بنابراین ترجیح می‌دهد قید موتورسیکلتش را بزند.

تکلیف موتورسیکلت‌های بی‌صاحب روشن است. موتورهایی که شش ماه تا یک سال از مدت توقیفشان در پارکینگ بگذرد و کسی سراغشان را نگیرد به ستاد اجرایی حضرت امام(ره) سپرده می‌شوند.

در این ستاد، موتورها به حراج گذاشته می‌شوند. البته اگر در این فاصله مالک به پارکینگ مراجعه کند برای پیگیری وضعیت موتورش به ستاد اجرایی حضرت امام(ره) راهنمایی می‌شود. آنجا اگر موتور هنوز فروخته نشده باشد می‌تواند موتورش را پس بگیرد یا در صورت فروش قیمت تقریبی آن به وی پرداخت می‌شود.

نورچشمی‌های میلیونی

ظاهرشان با بقیه فرق دارد، نه قراضه هستند و نه درب و داغان، روی بعضی‌هایشان حتی یک خط هم نیفتاده، اما گرد و خاک حسابی رویشان نشسته است، سر و شکل‌شان از بقیه بزرگ‌تر است و همین ابهت‌شان را بیشتر کرده است. اینها موتورسیکلت‌های خارجی هستند. همان نورچشمی‌های میلیونی.

گودرزی، مسئول پارکینگ می‌گوید قیمت این موتورها از دو تا 20 میلیون تومان متغیر است و به دلیل این‌که قیمت​شان از اکثر موتورهای توقیفی این پارکینگ بیشتر است، ترجیح داده‌اند آنها را در قسمت مجزایی از پارکینگ بچینند، چون اگر آسیبی ببینند خسارتی که باید به صاحبش پرداخت شود چند برابر موتورهای معمولی است.

ناگفته پیداست این موتورهای میلیونی روی دست پارکینگ‌داران نمی‌ماند چون قیمت‌شان آن‌قدر بالاست که وقتی توقیف می‌شوند صاحبان‌شان خیلی زود حساب‌شان را با پلیس صاف می‌کنند تا برگه ترخیص بگیرند و بیایند سراغ موتورشان.

ماجرای برگه‌های ترخیص تقلبی

از وقتی موتورشان توقیف می‌شود به هر آب و آتشی می‌زنند تا هرچه زودتر بتوانند موتورشان را رفع توقیف کنند، چون خیلی از آنها روزی‌شان را با کار روی همین موتورسیکلت‌های قراضه درمی‌آورند.

مدت توقیف موتور که سپری شد می‌روند ستاد ترخیص، جریمه‌شان را صاف می‌کنند، هزینه‌های جانبی مالیات و ارزش افزوده به اضافه هزینه حمل جرثقیل به پارکینگ و روزهایی که موتورشان در پارکینگ مانده را حساب و کتاب می‌کنند و می‌پردازند و آن وقت موتورشان را از پارکینگ درمی‌آورند، اما بعضی‌ها هم حال و حوصله این همه دوندگی را ندارند.

بعضی‌ها پول جریمه‌شان را هم ندارند، پس خودشان دست به کار شده یا سراغ حرفه‌ای‌ها می‌‌روند و با ظرافت تمام، یکی از آن برگه‌های ستاد ترخیص را جعل می‌کنند. یک مهر مثلا معتبر نزدیک به شکل و شمایل مهر ستاد ترخیص می‌زنند رویش و می‌آورند اینجا تا موتورشان را خلاص کنند.

مجتبی گودرزی، مسئول واحد ترخیص این پارکینگ می‌گوید در گذشته تقریبا روزی دو مورد از این برگه‌های تقلبی به دست‌شان می‌رسید، اما حالا خوشبختانه با راه‌اندازی سیستم استعلام خودرو و متصل شدن واحد ترخیص پارکینگ‌ها به صورت اینترنتی به ستاد مرکزی ترخیص خودرو این تخلف تقریبا به صفر رسیده است.

او توضیح می‌دهد: وقتی مالک موتورسیکلت با برگه ترخیص توی دستش به این قسمت مراجعه می‌کند مسئول واحد ترخیص مشخصات قبض را وارد سیستم رایانه می‌کند و چند دقیقه بعد اطلاعات کامل همراه وضعیت موتورتوقیفی از سوی سامانه ستاد مرکزی روی سیستم نقش می‌بندد. به این ترتیب با استعلامی که از ستاد ترخیص پلیس به دست آمده می‌توان از جعلی بودن یا اصلی بودن قبض ترخیص مطلع شد.

میلاد برگ‌بیدی، کارشناس بخش آی. تی شرکت سامان توسعه که کار پشتوانه اینترنتی سامانه‌های ترخیص خودرو در پارکینگ خودروها و موتورهای توقیفی را به عهده دارد نیز در این باره به نکته جالبی اشاره می‌کند که ضرورت نظارت دقیق مسئولان نیروی انتظامی و پلیس راهور را آشکار می‌سازد.

به گفته او هم‌اکنون اطراف برخی پارکینگ‌های توقیف خودرو و موتورسیکلت، افرادی بیرون پارکینگ ایستاده‌اند که قبض‌های ترخیص جعلی را با مهر و امضا به متقاضیان می‌فروشند.

برگ‌بیدی تاکید می‌کند اگر نیروی انتظامی در این زمینه همکاری و با متخلفان برخورد کند قطعا مشکل قبض‌های تقلبی به کلی ریشه‌کن خواهد شد.

ترخیص موتور با تهدید

آنها که موتورشان به دلیل تخلف، راهی پارکینگ شده یا پای تخلفشان می‌ایستند و جریمه کارشان را می‌دهند و موتورشان را سر وقت ترخیص می‌کنند یا مثل بعضی‌ها که قبلا گفتیم می‌روند سراغ یکی از برگه ترخیص‌های تقلبی که به خیال خودشان قانون را دور بزنند و بی‌دردسر و دوندگی موتورشان را پس بگیرند که البته مشت‌شان هم باز می‌شود، اما هستند کسانی که حتی زحمت امتحان برگه ترخیص تقلبی را هم به خودشان نمی‌دهند.

موتورشان که راهی پارکینگ شد می‌روند سراغ چند نفر قلچماق و با هم می‌آیند جلوی در پارکینگ و شروع می‌کنند به خط و نشان کشیدن برای صاحب پارکینگ.

آقای گودرزی، صاحب پارکینگ از این اتفاق‌ها کم ندیده مثل همین چند وقت پیش که چند نفر شبانه آمده بودند جلوی در پارگینگ و برای‌شان خط و نشان کشیده بودند که یا موتورشان را تحویل می‌دهد یا پارکینگ را به آتش می‌کشند.

البته خودش می‌گوید در این سال‌ها آن‌قدر از این صحنه‌ها پیش آمده که دیگر ترسی از این رفتارها ندارد و تا حالا هم پیش نیامده با این روش کسی موتورش را از در این پارکینگ بیرون ببرد.

موتورهای سرقتی

حال و روز همه موتورهایی که سر و کارشان به پارکینگ می‌افتد آن‌قدرها هم روشن نیست، چراکه میان آنها هستند موتورسیکلت‌هایی که مالکان‌شان با آنها مرتکب جرائمی شده‌اند که کارنامه‌شان را سیاه کرده است. اکثر موتورسیکلت‌هایی که پلاک‌شان مخدوش است یا پلاک ندارند جزو این دسته هستند.

تقوایی برایمان توضیح می‌دهد: ماموری از اداره آگاهی وظیفه ثبت پلاک موتورهایی را که وارد پارکینگ می‌شوند، به عهده دارد. بعد از آن، این شماره‌ها در سایتی که ویژه ثبت شکایت مردم از موتورسیکلت‌های مفقودی‌شان است، مقایسه می‌شود و در صورتی که جواب استعلام با شماره موتور سرقتی مطابقت داشته باشد به مالکش اطلاع داده می‌شود که موتور در فلان پارکینگ است و برود تحویل بگیرد.

کم نیستند از این دست موتورها که صاحبشان اعلام سرقت کرده‌اند و همین جا پیدا شده‌اند.

پوران محمدی ‌/‌‌ گروه جامعه