وصیت استاد فقید

تمام‌ تجربیات و اندوخته سال‌ها حضورش در عرصه فیلمبرداری را در همین جمله خلاصه کرده است و تصور می‌کنم جان کلام او وصیتی است برای همه فیلمبرداران پیر و جوان و در تمام‌ عرصه‌های‌ هنر سینما.

من شخصا در حیطه تصویرنگاری فیلم که بخش قابل توجه آن به عهده فیلمبردار است تفاوتی بین فیلم کوتاه، مستند، بلند و حتی خبری نمی‌بینم. وصیت نیکوست به زعم من یعنی درک درست مضمون فیلمنامه که همانا ماهیت شیوه اصلی آن است. می‌تواند فیلمبردار را به سمت خلق فضای فیلم راهنمایی کند و این در هر عرصه‌ای از فیلم مصداق دارد. می‌ماند خلاقیت و به جای آفرینش که عبارت بزرگی است و سزاوار کسانی همچون خود اوست، من ترجیح می‌دهم از نگرش هنرمندان استفاده کنم برای پرداختن به این موضوع و در عین حال دور نشدن از مطلب اصلی؛ مایلم به نکته‌ای اشاره کنم.

متأسفانه به نظر می‌رسد در عرصه فیلم کوتاه یا بهتر بگوییم فیلم سینمایی یا کوتاه‌تر از زمان مرسوم اکران سینما، قالب فیلمسازان و به تبع آن فیلمبرداران ما در تحلیل و تفسیر مفهوم کاربردی این پدیده دچار سوء‌تفاهم یا بهتر بگویم سوء‌برداشت هستند. در بسیاری از این نمونه ـ که به دلایل حضور در چند جشنواره به بهانه‌های‌ مختلف ‌‌ شاهد آن بوده و در مواردی خود نیز مرتکب شده‌ام ـ غالبا با یک یا چند فصل از یک فیلم بلند به عنوان فیلم کوتاه روبه‌رو هستیم و به ماهیت تجربه این پدیده که شاخصه ویژه و قابل تأمل آن است توجه چندانی نمی‌شود. دستاورد مهم این عرصه همانا تلاش برای کشف قواعد و گرامری تازه با شیوه بیانی نو یا جستجو در جهت دستیابی به نسل جدیدتری برای پیدا کردن ساختار بصری و اتفاقا درک همین مفهوم است که اسباب خلاقیت و نگرش هنرمندانه را پدید می‌آورد. به گمانم تقلا در این مسیر نه تنها برای سازندگان این آثار که حتی برای ما اصطلاحا حرفه‌ای‌ها نیز می‌تواند کارگشا و آموزنده باشد. شاید تأکید روی مفاهیم تجربی در عرصه فیلم کوتاه میان علاقه‌مندان این رشته نتیجه بخش باشد گرچه قالب این عزیزان صرفا شیفته فیلمسازی به سیاق حرفه‌ای‌اند و کوتاه و بلند و چگونگی‌اش خیلی فرق نمی‌کند و اصولا خصوصیات تجربی را در حد و اندازه خود نمی‌دانند. یاد و خاطره سینمای هشت میلی‌متری و روزگار جوانی ما بخیر!

‌ محمود کلاری / فیلمبردار