چه حکم دلنشینی

پرونده‌ای که این قاضی روی آن کار می‌کرد، چندمحکوم داشت و او به جای روی آوردن به احکام همیشگی، دست به ابتکاری فرهنگی زد و محکومان را به خرید کتاب و لوازم آموزشی از جمله میکروسکوپ برای مدارس محروم سیستان و بلوچستان ملزم کرد.

درواقع این قاضی یک رای صادر کرد و رای وی آن‌قدر جانانه بود که با یک تیر دو نشان زد. حالا هم محکومان به اندازه جرمی که مرتکب شده‌اند، مجازات دیده‌اند و هم از بابت مجازات آنها، سودی عاید جامعه شده است، یعنی اتفاقی که در آرایی که از این جنس نیست، نمی‌افتد.

این قاضی نائینی از نسل قضات شجاعی است که در سال‌های اخیر، حبس و جزای نقدی را در جرایم سبک کنار گذاشته‌اند و با جسارت، مجازات‌های اجتماعی و جایگزین حبس را برگزیده‌اند. خرداد سال 91 در کرمان یک قاضی نشان داد که قانون با این‌که خشک است، اما می‌تواند انعطاف‌پذیر هم باشد.

در آن سال نوجوانی هفده ساله‌ بدون گواهینامه رانندگی کرد و به علت مجروح کردن یک عابر دستگیر شد.

او طبق قانون باید به پنج ماه حبس تعزیری محکوم می‌شد، اما قاضی حکمی برایش صادر کرد که در آن نوشته بود: «حضور دائم در نماز جماعت محل برای اقامه نماز مغرب و عشاء به مدت یک سال و گرفتن گواهی حضور از امام جماعت مسجد هر سه ماه یک بار.»

چند ماه بعد در شهرستان بروجن نیز اتفاقی مشابه رخ داد و قاضی با شهامت این شهر برای متجاوزی که به قصد ساخت کانال، پنج هکتار از تالاب را تخریب کرده بود، حکم صادر کرد، اما اجرای حکم را به مدت دو سال معلق کرد تا این متجاوز به حریم طبیعت زیر نظر ماموران سازمان حفاظت محیط‌زیست، 500 اصله درخت بکارد و تخریبی را که با دست خود ایجاد کرده بود، با دست‌های خود جبران کند.

این احکام واقعا باارزش است، چون هم جامعه از اجرای آنها سود می‌برد و هم زندان‌ها از افرادی که خلاف کرده‌اند ولی جانی نیستند، پر نمی‌شود؛ البته صدور چنین احکامی کار هر قاضی نیست چون هنوز هم قضات زیادی دستشان برای اِعمال مجازات‌های جایگزین حبس می‌لرزد.

مریم خباز - گروه جامعه