حمله شدید گیتس به اوباما و بایدن

گیتس در این کتاب 600 صفحه‌ای تحت‌عنوان «ماموریت: خاطرات یک وزیر جنگ»، به شرح ماجرا و خاطرات خود در چهار سال و نیم حضورش در پنتاگون می‌پردازد. گیتس که اولین فردی است که به عنوان یک جمهوریخواه در دو دولت جمهوریخواه و دموکرات فعالیت کرده، در این کتاب انتقادات تندی را از باراک اوباما و نزدیکان او همچون جو بایدن مطرح کرده است.

نکات مهم کتاب گیتس

آنطور که روزنامه وال‌استریت ژورنال آمریکا گزارش داده، انتقاد از اوباما در مورد ماموریت نیروهای آمریکایی در افغانستان یکی از بخش‌های مهم این کتاب است. آن‌طور که رسانه‌ها گزارش داده‌اند، گیتس در این کتاب نوشته است: «هیچ‌گاه نسبت به حمایت اوباما از نیروهای حاضر در افغانستان تردیدی به دل راه ندادم بلکه فقط نسبت به پشتیبانی‌اش از ماموریتی که به آنها محول شده بود، تردید داشتم.»

یکی از جلساتی که گیتس در همین زمینه به آن اشاره می‌کند، جلسه‌ای در ماه مارس 2011 است که اوباما برای افزایش 30 هزار نیروی آمریکایی در آن شرکت کرده بود. وی در این زمینه اظهار کرد: به محض این که نشستم، به ذهنم خطور کرد که رئیس‌جمهور به فرمانده‌اش(دیوید پترائوس) اعتماد ندارد، نمی‌تواند حامد کرزای رئیس‌جمهور افغانستان را تحمل کند، به راهبرد خود مطمئن نیست و این جنگ را از آن خود نمی‌داند. به نظر من برای او همه چیز در خلاص شدن از این شرایط خلاصه می‌شد.

با توجه به این‌ که در دوران حضور گیتس در وزارت دفاع، او بارها از سوی مقامات کنگره تحت‌فشار قرار گرفت، او در این کتاب اشاره‌ای نیز به نمایندگان کنگره دارد. وی در این زمینه نوشته است: قانونگذاران آمریکایی در خفا منطقی به نظر می‌رسند، اما وقتی به جلسات استماع می‌روند یا چراغ قرمز کوچک دوربین‌های فیلمبرداری شبکه‌های تلویزیونی روشن می‌شود، گویی نور مهتاب بر«گرگ‌های انسان‌نما» تابیده است. بخش دیگر این کتاب مربوط به تیم امنیت ملی اوباما است. گیتس در کتابش می‌گوید او حس خوبی با حلقه داخلی تیم امنیتی اوباما نداشت. بنا به گفته او در یکی از جلسات در کاخ سفید او تصمیم به کناره‌گیری گرفت که دلیل آن راهکار و مدیریت نادرست اقدامات امنیتی کاخ سفید بود.

او می‌گوید تیم امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا مداخله‌های بیشتری را در دستور کار خود قرار داده بود. گیتس عقیده دارد این مداخله‌ها طی 30 سال گذشته در آمریکا بی‌سابقه بوده است. جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور آمریکا نیز در کتاب خاطرات گیتس بشدت مورد انتقاد قرار گرفته است. به نوشته او، تقریبا همه تصمیمات جو بایدن در رابطه با سیاست خارجی و امنیت ملی در چهار دهه گذشته اشتباه بوده است. او حتی به یکی از مشاجرات خود با بایدن و تیم دانیلون که بعدها مشاور امنیت ملی اوباما شد، اشاره می‌کند.

گویا این دو سعی داشتند از طرف اوباما دستوراتی را به گیتس تحمیل کنند. او در پاسخ به این کار آنها می‌گوید: این آخرین باری است که مرا کنترل می‌کنید. شما در حدی نیستید که از طرف رئیس‌جمهور به من دستور بدهید. او همچنین به سیاست خارجی آمریکا انتقاد کرده و می‌گوید این سیاست بیش از هر زمان دیگری به سمت نظامی‌گری پیش رفت. بنا به گفته گیتس، انتخاب گزینه جنگ برای روسای جمهور به یک بازی رایانه‌ای یا یک فیلم اکشن تبدیل شده بود. او در زمینه سیاست خارجی به جنگ‌های عراق و افغانستان اشاره می‌کند.

گیتس امیدوار بود با خروج نیروهای آمریکایی از عراق، ثباتی نسبی در این کشور برقرار شده و خروج نیروها شکست برای واشنگتن محسوب نشود. با این حال او عقیده دارد آمریکا توانست به حداقل اهداف خود در عراق دست پیدا کند.

وی همچنین درخاطراتش بازگو می‌کند که اوباما و هیلاری کلینتون وزیر خارجه وی وقتی درباره مخالفتشان با افزایش نیروها درعراق در دوره بوش(سال 2007) صحبت می‌کردند، کلینتون خطاب به رئیس‌جمهور اذعان کرد که مخالفت وی انگیزه سیاسی داشته زیرا در انتخابات ایالت آیووا در مقابل وی قرار گرفته بود و رئیس‌جمهور نیز به صورت ضمنی اذعان کرد که مخالفت او نیز با انگیزه سیاسی صورت گرفته بود. گیتس می‌نویسد شنیدن این اعتراف‌ها آن هم در حضور وی هم غیرمنتظره و هم دلهره‌آور بود. دولت بوش و اسلاف وی نیز از تند باد انتقادهای گیتس در این کتاب در امان نیستند. وی معتقد است دولت بوش مسئول سیاست‌های نابجایی است که پیروزی‌های اولیه در عراق و افغانستان را به باد داد. با تمام این اوصاف، او در بخشی از کتابش به تحسین اوباما پرداخته و دستور حمله به محل اختفای بن‌لادن را یکی از شجاعانه‌ترین دستورهای صادر شده در آمریکا از سوی رئیس‌جمهور می‌داند. رابرت مایکل گیتس از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا بوده است. وی پیش از این ۲۶ سال در شورای ملی امنیت ایالات متحده آمریکا و سیا کار کرده است. وی به مدت دو سال ریاست سازمان سیا را به‌عهده داشت. گیتس که پدرش نیز مدیریت سیا را داشت، از سال ۱۹۶۶ در استخدام سیا درآمد و تنها افسر آمریکایی به شمار می‌رود که از یک شغل ابتدایی به مقام مدیریت سیا رسید.

واکنش کاخ سفید

انتقاد گیتس در این کتاب از مقامات دولت اوباما بخصوص بایدن باعث شد کاخ سفید قاطعانه در مقام دفاع از بایدن برآمده و به این انتقادها واکنش نشان دهد.

کایتلین هایدن، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در بیانیه‌ای که برای خبرنگاران از طریق ایمیل فرستاد، گفت: رئیس‌جمهور آمریکا با ارزیابی‌های رابرت گیتس مخالف است. جو بایدن از رهبری مسائل مربوط به بالکان در سنا گرفته تا تلاشش برای پایان دادن به جنگ عراق یکی از دولتمردان پیشروی زمان خود است و به پیشرفت رهبری آمریکا در جهان کمک کرده است. وی افزود: رئیس‌جمهور هر روز به مشاوره‌های خوب بایدن تکیه می‌کند. با وجود این هایدن در بیانیه خود گفت: رئیس‌جمهور برای رابرت گیتس که در حال درمان یافتن از جراحتی است که اخیرا برایش ایجاد شده است، آرزوی سلامتی می‌کند و کتاب وی را در آینده مورد بحث قرار خواهد داد.

حسین خلیلی ‌/‌ گروه بین‌الملل