سری که درد نمی‌کند...

در واقع با آن‌که انتظار می‌رود در ماه‌های نزدیک به برگزاری مهم‌ترین رویداد هنرهای نمایشی، بر شور و شوق و تلاش گروه‌ها برای حضور هر چه پرشورتر در این آوردگاه بین‌المللی افزوده شود، مسیری خلاف این دیده می‌شود و روند آماده شدن گروه‌ها بعضا به توقف فعالیت دست‌اندرکاران منجر شده است.

افزون براین که کاهش اشتیاق هنرمندان برای حضور موثر در این جشنواره ملی نگران‌کننده و جای تامل و بررسی دارد، نکته نگران‌کننده دیگر این که در بین گروه‌هایی که تاکنون ازمشارکت در جشنواره منصرف شده‌اند، از اغلب نسل‌های تئاتر دیده می‌شوند.

در واقع برخلاف آن که تلاش می‌شود کناره‌گیری اهالی تئاتر به مسائل داخلی هر گروه ارتباط داده شود، اما توجه بیشتر، خلاف این موضوع را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر به نظر می‌رسد تئاتر کشور از مشکلاتی رنج می‌برد که بین تمام نسل‌ها معتنابه است؛ به‌طوری که همچون موانعی بر طرف نشدنی سدُّ راه اغلب‌قریب به اتفاق هنرمندان این عرصه شده و متاسفانه تجربه نشان می‌دهد اراده‌ای برای رفع آن نیز دیده نمی‌شود.

با دقت در دلایلی که از سوی گروه‌های انصرافی اعلام شده برخی مشکلات گروه‌ها را می‌توان چنین برشمرد:

1ـ نبود مکان مناسب برای تمرین و آماده‌سازی نمایش‌

در واقع برخلاف روند رو به رشد کمیت گروه‌های نمایشی، نه فقط مکانی برای این کارافزوده نشده، بلکه بعضا با کاهش چنین الزامی روبه‌رو شده‌ایم.

در حالی که مسئولان اداره کل هنرهای نمایشی و بخصوص دبیرخانه جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر که در طول سال نیز فعالیت دارد، می‌توانند و به نوعی باید، با رصد دقیق امکانات مراکزی همچون فرهنگسراها، خانه‌های فرهنگ، مناطق آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و... با گسترش دامنه تعاملات بین دستگاهی، فضایی به‌وجود بیاورند که به اراده‌ای ملی در برگزاری هر چه باشکوه‌تر مهم‌ترین رویداد بین‌المللی تئاتر در کشورمان منجر شود، متاسفانه پس از سی و چند دوره برگزاری جشنواره همچنان غفلت می‌کنند و موجب شده‌اند که اغلب متقاضیان برای تهیه مکان تمرین و آماده‌سازی با مشکلات عدیده مواجه شوند.

2ـ افق نامعلوم حضور در جشنواره

از دیگر موضوعاتی که بعضا موجب دلسردی گروه‌های تئاتری متقاضی شرکت در جشنواره شده و می‌شود، نامشخص‌بودن پیامد حضور و اجرای آثارشان است. در واقع اغلب شرکت‌کنندگانی که با گذر از انواع و اقسام مرارت‌ها امکان حضور در جشنواره را یافته و خواهند یافت، به‌وضوح نمی‌دانند پس از یک یا دو اجرا در این رویداد چه سرانجامی خواهند داشت و مثلا نمی‌دانند پس از جشنواره امکان اجرای عمومی خواهند داشت یا باید ماه‌ها و بعضا سال‌ها در بلاتکلیفی بمانند؟

بویژه بارها پیش آمده که مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با وجود وعده‌ها و اعلامیه‌های مکرر، از ایجاد امکان برای اجرای عمومی آثار سرباز زده‌اند.

3ـ نبود حمایت‌های مادی

اغلب قریب به اتفاق نمایش‌های متقاضی حضور در جشنواره فجر، برای تهیه ملزومات ضروری، همچون دکور، لباس، نور، گریم و... نیاز به بودجه دارند، اما متاسفانه با وجود این که برخی کارها در روند گذار از مراحل مختلف انتخاب، بارها کارشناسی می‌شوند، اما بعضا کمک هزینه‌هایی به این نمایش‌ها اختصاص داده می‌شود که به هیچ‌وجه تامین‌کننده هزینه‌های ضروری آثار نیست.با این مشکلات بدیهی است که گروه‌های نمایشی، از نسل‌های مختلف، عطای حضور در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر را به لقایش ببخشند تا در مرحله قبل از اجرا، یا در حین آن و همین‌طور پس از آن دچار مشکلات عدیده نشوند. به قول معروف سری که درد نمی‌کند دستمال نمی‌بندند.اینها در حالی است که مسئولان اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید برای برگزاری هر چه باشکوه‌تر رویدادی که مزین به نام متبرک فجر است، نهایت تلاش را مبذول کنند تا‌رویدادی به فراخور «دهه مبارک فجر» به مردم ارائه شود.

علیرضا غنچی - نمایشنامه‌نویس و کارگردان