شکستگی‌های بی‌صدا

پوکی استخوان؛ یعنی کم شدن قوام و کیفیت استخوان و شایع‌ترین بیماری اسکلتی در بشر است. هر چه سن افراد بالا می‌رود شیوع این بیماری بیشتر می‌شود.

در خانم‌ها بعد از سن یائسگی احتمال ایجاد این بیماری به سرعت زیاد می‌شود به طوری که بعداز پنجاه سالگی حدود 40 درصد زنان دچار این بیماری هستند.

شکستگی مهره‌ها در این بیماری خیلی آسان رخ می‌دهد و شایع‌ترین نوع شکستگی در این بیماران است. بلندکردن جسم کمی سنگین، خم شدن زیاد یا حتی عطسه شدید می‌تواند باعث شکستگی مهره‌ها شود.

این شکستگی‌ها در ابتدا کم‌سر و صداست و فقط می‌تواند فرد را دچار کمر درد کند، ولی در درازمدت بسته به محل شکستگی می‌تواند باعث محدودیت تنفسی به دنبال شکستگی مهره‌های سینه‌ای یا بیماری گوارشی مانند شکستگی مهره‌های شکمی شود.

یکی دیگر از شکستگی‌های رایج درافراد مسن مبتلا به پوکی استخوان، شکستگی قسمت بالایی استخوان ران یا داخل لگن است که به دلیل افتادن مستقیم روی ران رخ می‌دهد.

تنها راه درمان این شکستگی عمل جراحی است که با روش‌های جدید موفقیت خوبی دارد، اما عوارض جراحی در فرد مسن و مشکلات بعد از عمل مثل لخته شدن خون در پاها وجود خواهد داشت.

متاسفانه بسیاری از بیماران دچار این نوع شکستگی زمینگیر شده و در سال‌های باقیمانده عمر از فعالیت‌های عادی محروم می‌شوند.

فعالیت ورزشی، بویژه درسنین کودکی و جوانی باعث افزایش میزان اوج استحکام استخوانی خواهد شد و به این ترتیب هنگام پیری که تراکم استخوان رو به افول می‌رود، پوکی استخوان دیرتر ایجاد خواهد شد. مصرف کلسیم و ویتامین D به میزان کافی در تمام سنین از کودکی تا پیری از راه‌های بالا بردن تراکم استخوان است.

از آنجا که عمده شکستگی‌ها درافراد مسن مبتلا به پوکی استخوان به دلیل افتادن برزمین رخ می‌دهد، افرادی که فعالیت بدنی خوبی دارند علاوه بر این که ایجاد این بیماری را به تاخیر می‌اندازند از طرفی کمتر به زمین می‌افتند و به این ترتیب شیوع شکستگی در آنان بسیار کمتر است.

در افرادی که در معرض این بیماری هستند مثل زنان بالای 65 سال، افرادی که به مدت طولانی کورتون مصرف می‌کنند یا افراد مسن با سابقه شکستگی باید تراکم استخوان اندازه‌گیری شود و در صورت اثبات بیماری درمان دارویی، مصرف کلسیم و ویتامین D توصیه می‌شود. حمایت افراد خانواده از بیماران دچار پوکی استخوان و برطرف کردن شرایط خطرناک برای به زمین افتادن مثل نزدیک بودن توالت به تختخواب، روشن بودن فضا یا لیز نبودن پله نیزدر کاهش شکستگی‌ها اهمیت اساسی دارد.

از روش‌های جالبی که بتازگی در اروپا برای جلوگیری از شکستگی لگن در افراد مسن به کار می‌رود، استفاده از بالشتک‌های مخصوصی است که به ران افراد مسن در زمان خواب بسته می‌شود تا در صورتی که به هر دلیلی از خواب برخاسته و به زمین خوردند مانع شکستگی شود.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد