خریداران خاطره و تاریخ

پیش از انقلاب، خریداران عتیقه را اعیان و اشراف تشکیل می‌دادند، اما حالا کارشناسان می‌گویند خریدارهای لوازم آنتیک، یا خریدار خاطره و تاریخ‌اند یا عاشق، اهل مد، سرمایه‌گذار، مجموعه‌دار، دکوراتر یا طراح. بعلاوه افراد مسن و پولدار هم در ردیف خریداران آنتیک قرار دارند که تلاش می‌کنند با خرید این وسایل، گوشه‌ای از خاطرات گذشته را به یاد بیاورند. اما در میان خریداران، برخی جوان‌ها نیز دیده می‌شوند فقط با این تفاوت که جیب‌شان کوچک و وسع خریدشان از حد آویزها و اسکناس‌های قدیمی‌ و قوطی‌های سیگار فراتر نمی‌رود.

عده‌ای از خریداران عتیقه را نیز گروهی تشکیل می‌دهند که تلاش می‌کنند با خرید این وسایل، اصالت را برای خود دست و پا کنند و با چشم و همچشمی خود را برتر از دیگران نشان دهند. مجموعه‌دارها خریدار تخصصی این وسایل هستند و به شکلی خاص، خرید آنها را دنبال می‌کنند به نحوی که به عنوان مثال حتی خرید برخی اسکناس‌های قدیمی شرایط خاص خود را دارد و هزینه زیادی برای برطرف‌کردن خطوط از روی آنها صرف می‌شود.

عده‌ای از دکوراتورها نیز از این وسایل برای ترکیب مد با هنر استفاده می‌کنند. امروزه در طراحی خانه‌ها از حضور وسایل آنتیک قدیمی استفاده می‌شود و می‌توان پشت ویترین بسیاری از مغازه‌ها تکه‌ای از این اشیای قدیمی را دید که فروشندگان برای جلب مشتری از آن استفاده می‌کنند.

نمونه این اجناس اتوها و چرخ خیاطی‌ها قدیمی هستند که پشت ویترین مغازهای لوکس کت و شلوار فروشی دیده می‌شود.

برخی ایرانیان خارج از کشور نیز از خریداران این کالا‌ها هستند تا اصالت خود را در غربت حفظ و ایرانی بودن خود را ثابت کنند، حتی از اقوام آنها نیز گروهی خریداران این کالاها هستند تا آنها را به عنوان هدیه برای این افراد به خارج از کشور ارسال کنند.

به گفته فروشندگان عتیقه، معدودی از خریداران هم افرادی معمولی هستند که چشمشان تکه‌ای کوچک را می‌گیرد و بیشتر به عنوان هدیه این اجناس را می‌خرند که به دوستانی خاص از جمله دوستان خارجی هدیه دهند.

با این حال گردشگر‌های خارجی عمده‌ترین خریداران عتیقه را تشکیل می‌دهند که این روزها در بازار عتیقه ایران حضور ندارند. به گفته فروشندگان، عمده خریداران کالاهای آنتیک گردشگر‌های اروپایی بودند که خریداران خوبی به‌شمار می‌رفتند، اما در حال حاضر آنها هرازگاهی به بازارهای عتیقه سر می‌زنند. گردشگر‌های روسی و چینی هم که خرید نمی‌کنند.

حالا وقتی به مکان‌های فروش عتیقه می‌رویم می‌توانیم افرادی را ببینیم که فقط قصدشان از آمدن به بازار چرخ زدن و دیدن وسایلی است که یا سال‌ها پیش نمونه‌ای از آن را در خانه مادربزرگ‌هایشان دیده‌اند یا خودشان آنها را داشته‌اند، اما با گذشت زمان جای آنها را اجناس لوکس امروزی پر کرده‌اند. با وجود این کمتر خریداری میان آنها مشاهده می‌شود.

اگر در خیابان منوچهری و اطراف آن که مرکز عمده‌فروشی عتیقه به‌شمار می‌رود گشتی بزنیم، متوجه می‌شویم هنوز تعدادی از مغازه بزرگ عتیقه‌فروشی وجود دارد، اما حتی پرنده هم در این خیابان پر نمی‌کشد چه برسد خریدار اشیای آنتیک.

یکی از فروشندگان عتیقه در این باره می‌گوید: حالا کسانی که قصد خرید عتیقه را دارند آن را نمی‌شناسند و درکی از آن ندارند، بنابراین به نظر آنها قیمت‌ها بسیار گران به نظر می‌رسد.

وی می‌افزاید: عده‌ای از این افراد نمونه‌هایی از این اجناس آنتیک را زمان گذشته در منزل پدران خود داشته‌اند و چون جلوی چشم آنها بوده از ارزش آن غافلند و هیچ اطلاعاتی از آن ندارند.

به گفته فروشندگان عتیقه، این بازار این روزها به واسطه کم‌شدن گردشگر‌ها در ایران در شدیدترین رکود خود به سر می‌برد و بیشتر معاملات میان فروشندگان عتیقه در تهران و شهرستان‌ها صورت می‌گیرد.

باید گفت میان خریداران اصیل قوانینی از قبیل احترام به سابقه افراد عتیقه فروش برای خرید یا تعیین قیمت حکمفرماست. همچنین اصیل‌بودن، نایاب‌بودن و تک‌بودن اجناس عتیقه خیلی مهم است و باعث رونق و ارزش بیشتر محصول می‌شود. همچنین گذشت زمان بر بهای آن می‌افزاید. با این حال یکی از نکات جالبی که عتیقه‌فروشان از خریداران نقل می‌کنند این است که برخی هنرمندان جزو مشتریان آنها به‌شمار می‌روند. به گفته یکی از مغازه‌داران منوچهری خانم ش.ل چند سال پیش برای خرید به مغازه او می‌آمد و بیشتر چشم و نظر می‌خرید. همچنین مرحوم حسین پناهی هم رفت و آمد زیادی به این خیابان داشت و در زمره خریداران بود. امین حیایی و مرحوم منوچهر نوذری مشتری پیپ‌های قدیمی بودند. مهران غفوریان نیز فندک می‌خرید و کتایون ریاحی نیز خریدار گردنبند یا تسبیح بوده است.